H ολοκλήρωση στο τέλος του έτους του μεγαλύτερου τμήματος της κτηματογράφησης, σηματοδοτεί την έναρξη ενός νέου κεφαλαίου για το Ελληνικό Κτηματολόγιο.
Το πολύπαθο έργο, έπειτα από τρεις δεκαετίες …περιπετειών, βρίσκεται στο τελευταίο μίλι, έχοντας ανοιχτά τουλάχιστον πέντε μέτωπα.
Ο στόχος που έχει τεθεί από την κυβέρνηση, το αρμόδιο υπουργείο (Ψηφιακής Διακυβέρνησης) και τον φορέα Ελληνικό Κτηματολόγιο είναι μέχρι να κλείσει το 2025 όλα τα ακίνητα της Επικράτειας να διαθέτουν Κωδικό Αριθμό Εθνικού Κτηματολογίου (ΚΑΕΚ) – σήμερα έχει αποδοθεί περίπου στο 90% – και να έχει περαιωθεί το 90% της κτηματογράφησης που τώρα, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία, βρίσκεται στο 70%.
Παρά την επιτάχυνση στην κτηματογράφηση που έφερε η νομοθετική ρύθμιση συντόμευσης της διαδικασίας και την μεγάλη προσπάθεια της ψηφιοποίησης των υπηρεσιών από το αρμόδιο υπουργείο και τον φορέα ένα 5% με 8% του έργου, που αφορά κυρίως τις περιοχές της Κέρκυρας, της Κρήτης και της Θεσπρωτίας, δεν θα έχει ολοκληρωθεί.
- Νούμερο ένα μέτωπο λοιπόν είναι να προχωρήσει η διαδικασία στις προαναφερόμενες περιοχές, κάτι που εξαρτάται και από την επιτυχή κατάληξη των διαπραγματεύσεων του Ελληνικού Κτηματολογίου με τους αναδόχους μελετητές. Οι σχετικές συμβάσεις καθυστέρησαν να υπογραφούν ενώ χρειάζεται να τροποποιηθούν, προκειμένου να προσαρμοστούν στη νέα διαδικασία, όπως έγινε και με τις υπόλοιπες.
Κριτική
Το έργο είναι τεράστιο και οι αποφάσεις σχετικά με την πορεία του, διαχρονικά, δεν ήταν πάντα εύστοχες.
Κριτική έχει ασκηθεί και για τη συντόμευση των διαδικασιών με την αντιπολίτευση και τους επαγγελματίες του χώρου του Κτηματολογίου να κάνουν λόγο για λάθη που θα έχει η αποτύπωση της ακίνητης περιουσίας των πολιτών, με πιθανή συνέπεια κόστος σε χρόνο και χρήμα.
Το «αντίδοτο» που προβάλλει η κυβέρνηση, είναι η ψηφιοποίηση.
Στις ψηφιακές υπηρεσίες που έχει στη διάθεσή του σήμερα ο κάθε ενδιαφερόμενος περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, η υποβολή συμβολαιογραφικών πράξεων (πλην ειδικών περιπτώσεων) η ψηφιακή διαχείριση νομικών πράξεων από δικηγόρους (εγγραφή προσημείωσης, εξάλειψη εμπράγματων ασφαλειών) η ηλεκτρονική υποβολή δικαστικών πράξεων μέσω δικαστικών επιμελητών. Επίσης ψηφιακά γίνονται οι αιτήσεις για διορθώσεις και πρόδηλα σφάλματα και η έκδοση πιστοποιητικών και αντιγράφων.
- Στο μέτωπο της πλήρους ψηφιοποίησης, εκτός από το να λειτουργήσουν τα συστήματα απρόσκοπτα, ζητούμενο είναι τα όποια λάθη ή παραλείψεις διαπιστώνονται στην πορεία να διορθώνονται ψηφιακά, ανέξοδα και χωρίς ταλαιπωρία.
Η λειτουργία της νέας πλατφόρμας (metavoles.ktimatologio.gr) μέσω της οποίας οι πολίτες θα μπορούν να διορθώνουν εξωδικαστικά ανακρίβειες στα όρια της ιδιοκτησίας τους (χωρικές μεταβολές) θεωρείται κομβικής σημασίας για τη νέα φάση που εισέρχεται το Κτηματολόγιο.
Πρόκειται για μια απαιτητική ψηφιακή υπηρεσία καθώς η διαδικασία διόρθωσης λαθών έχει πολλούς εμπλεκόμενους (ο ενδιαφερόμενος πολίτης, ο μηχανικός, οι όμοροι ιδιοκτήτες, οι δικαστικοί επιμελητές).
Βάσει στοιχείων που έχουν ανακοινωθεί από το Ελληνικό Κτηματολόγιο και το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης από το μόλις 5% των συναλλαγών που πραγματοποιούνταν ηλεκτρονικά τον Σεπτέμβριο του 2023, πλέον το 90% των συναλλαγών πραγματοποιούνται ψηφιακά.
Υποστελέχωση
- Το Ελληνικό Κτηματολόγιο, όπως άλλωστε και οι περισσότερες δημόσιες υπηρεσίες, είναι υποστελεχωμένο. Οι ανθρώπινοι πόροι είναι το τρίτο μέτωπο.
Την εβδομάδα που μόλις ξεκίνησε αναμένεται η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων του διαγωνισμού πρόσληψης νέων προϊσταμένων κτηματολογικών γραφείων που προκηρύχθηκε τον Ιανουάριο. Θα καλυφθούν 44 θέσεις (7 σε Κεντρικά Κτηματολογικά Γραφεία και 37 σε Υποκαταστήματα) προϊσταμένων με πενταετή θητεία και πλήρη απασχόληση. Στην επιτροπή αξιολόγησης των αιτήσεων συμμετέχει μέλος του ΑΣΕΠ.
Με τις προσλήψεις αυτές εκτιμάται ότι θα επιτευχθεί σημαντική ενίσχυση της διοικητικής λειτουργίας σε τοπικό επίπεδο, ενώ κάθε προϊστάμενος θα έχει παράλληλα και την αρμοδιότητα του νομικού ελέγχου των συμβολαίων.
Τις ημέρες αυτές επίσης αναμένεται η υπογραφή προγραμματικής συμφωνίας μεταξύ Ελληνικού Κτηματολογίου και ΤΕΕ για τη δημιουργία Μητρώου Πιστοποιημένων Μηχανικών.
Όπως εκτιμάται με την ενεργοποίηση της πλατφόρμας metavoles.ktimatologio.gr και την ολοκλήρωση της κτηματογράφησης σε όλη τη χώρα, θα προκύψουν σταδιακά δεκάδες ή και εκατοντάδες χιλιάδες αιτήματα διόρθωσης στα όρια γεωτεμαχίων, κυρίως από παλαιότερες μελέτες.
Οι μηχανικοί που θα εκδηλώσουν ενδιαφέρον αφού περάσουν από επιμόρφωση και εξετάσεις, θα αναλαμβάνουν τον τεχνικό έλεγχο αιτήσεων των χωρικών μεταβολών που υποβάλλονται μέσω της πλατφόρμας.
Η ανάθεση των υποθέσεων θα γίνεται τυχαία με τη βοήθεια αλγορίθμου ώστε να διασφαλίζεται το αδιάβλητο της διαδικασίας. Οι πιστοποιημένοι μηχανικοί θα διαθέτουν ψηφιακή υπογραφή και αποφασιστική αρμοδιότητα, ώστε να ολοκληρώνουν τεχνικά την υπόθεση χωρίς πρόσθετη εμπλοκή του Κτηματολογικού Γραφείου. Η αμοιβή τους θα ακολουθεί το μοντέλο συνεργασίας που εφαρμόζεται ήδη με τους Δικηγορικούς Συλλόγους, δηλαδή, ένα προκαθορισμένο ποσό ανά υπόθεση.
Επιπρόσθετα με τροπολογία που ψηφίστηκε την προηγούμενη εβδομάδα στη Βουλή παρατάθηκαν για ένα ακόμα χρόνο οι συμβάσεις μίσθωσης έργου που έχει συνάψει το Ελληνικό Κτηματολόγιο.
- Το κλείσιμο των εκκρεμοτήτων είναι ακόμα ένα μέτωπο. Η κατάργηση 392 υποθηκοφυλακείων σε όλη τη χώρα άφησε περί τις 350.000 εκκρεμότητες. Και εδώ έχουν γίνει σημαντικά βήματα το τελευταίο διάστημα με την αξιοποίηση της τεχνολογίας και του ανθρώπινου δυναμικού το οποίο έχει λάβει, εκεί που είναι αναγκαίο, υπερτοπική αρμοδιότητα. Σύμφωνα με το αρμόδιο υπουργείο καθοριστικό ρόλο παίζει η χρήση τεχνητής νοημοσύνης και η ψηφιοποίηση του νομικού ελέγχου, που έχει αυξήσει σημαντικά την παραγωγικότητα του φορέα.
Ενδεικτικό της προσπάθειας είναι το παράδειγμα της Θεσσαλονίκης, όπου από 1η Ιουνίου έως τέλος Αυγούστου έκλεισαν περί τις 40 χιλ. εκκρεμότητες από τις 60 χιλ. συνολικά.
Σήμερα οι εκκρεμότητες είναι συνολικά στην Επικράτεια περίπου 226 χιλ. με την προσπάθεια να συνεχίζεται καθώς παράλληλα τα 92 κτηματολογικά γραφεία διεκπεραιώνουν και τις καινούργιες πράξεις (μεταγραφές κ.λ.π.) οι οποίες τα τελευταία χρόνια είναι πολύ αυξημένες λόγω της κινητικότητας στην κτηματαγορά.
Στο 78% η ψηφιοποίηση υποθηκοφυλακείων
Ταυτόχρονα το Ελληνικό Κτηματολόγιο, με γενική διευθύντρια την Ολυμπία Μαρκέλλου, προχωρά το εμβληματικό (και επίσης πολύπαθο) έργο της ψηφιοποίησης 600.000.000 σελίδων από τα αρχεία των υποθηκοφυλακείων, το πέμπτο μέτωπο που εκκρεμεί να κλείσει, βάσει χρονοδιαγράμματος στο τέλος του 2025.
Σύμφωνα με πληροφορίες η ψηφιοποίηση των αρχείων των υποθηκοφυλακείων είναι σήμερα στο 78%.
Ένας σημαντικός αριθμός αρχείων υποθηκοφυλακείων (στα 311 από τα 392) είναι διαθέσιμα μέσω της πλατφόρμας archive.ktimatologio.gr για εξ αποστάσεως έρευνα από δικηγόρους, προσφέροντάς τους άμεση πρόσβαση στην πληροφορία για νομικό έλεγχο τίτλων.
Δεν περιλαμβάνονται στο έργο περί τις 150 εκατ. σελίδες αρχείων. Πρόκειται για αρχεία προγενέστερων ετών σε υποθηκοφυλακεία μεγάλων πόλων. Εξετάζεται η δημιουργία χώρων στους οποίους θα μεταφερθούν αυτά τα αρχεία και ο ενδιαφερόμενος θα μπορεί να παραγγείλει ό,τι χρειάζεται μέσω μιας διαδικασίας που σταδιακά θα οδηγεί στην ψηφιοποίηση τους.
Η επόμενη μέρα του Κτηματολογίου είναι ψηφιακή και ως εκ τούτου ο ρόλος των κτηματολογικών γραφείων αλλάζει ριζικά. Τα χιλιάδες φυσικά αρχεία που μέχρι σήμερα καταλάμβαναν τον κύριο όγκο του χώρου στα καταστήματα μεταφέρονται σταδιακά σε ειδικά αποθηκευτικά hubs.
Το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης έχει ανακοινώσει ότι ξεκινά διαδικασία επανασχεδιασμού (rebranding) των καταστημάτων του Ελληνικού Κτηματολογίου. Η νέα προσέγγιση βασίζεται στη δημιουργία ευέλικτων, περιφερειακών δομών, που θα λειτουργούν σε σύγχρονους, μικρότερους χώρους με ενιαία οπτική ταυτότητα. Η έμφαση θα μετατοπιστεί, σύμφωνα πάντα με τις κυβερνητικές εξαγγελίες, στην παροχή εξειδικευμένης υποστήριξης σε σύνθετες νομικές υποθέσεις και στη βοήθεια των πολιτών για την ορθή χρήση των ψηφιακών υπηρεσιών.
