«Παράθυρο» για ατομικές ρυθμίσεις χρεών προς τα Ασφαλιστικά Ταμεία, που ανά περίπτωση, μπορεί να φτάσουν έως τις 48 ή ακόμα και τις 72 δόσεις, ανοίγει η ένταξη των ιδιωτών στο ΚΕΑΟ.
Η διαδικασία που προωθείται, θα περιέχει τον έλεγχο όλων των περιπτώσεων οφειλετών ξεχωριστά. Η λογική της πιο εξατομικευμένης προσέγγισης, αφού θα υπάρχει το σύνολο των στοιχείων που χρειάζεται ο e-ΕΦΚΑ για να διεκδικήσει τις οφειλές του, είναι πιθανό να προκαλέσει αύξηση των καταβαλλόμενων δόσεων αποπληρωμής του χρέους.
Έως σήμερα, σε ισχύ βρίσκεται μόνο η «πάγια» ρύθμιση των 24 δόσεων. Εκεί, εντάσσονται υποχρεωτικά οι οφειλέτες, εάν θέλουν να ρυθμίσουν το χρέος τους και πρέπει να πληρώνουν κάθε μήνα, εμπρόθεσμα, τη δόση που τους αναλογεί. Παράλληλα πρέπει να καταβάλλουν και τις τρέχουσες ασφαλιστικές εισφορές που προκύπτουν, ώστε να μην δημιουργηθούν πρόσθετα χρέη. Αυτές είναι οι δύο βασικές προϋποθέσεις για να διατηρηθεί εντός ρύθμισης ένας οφειλέτης (φυσικό ή νομικό πρόσωπο), αποφεύγοντας έτσι, την ποινή της λήψης αναγκαστικών μέτρων είσπραξης (πχ κατάσχεση περιουσίας).
Το συγκεκριμένο μέτρο, θεωρείται ότι έχει αποφέρει περιορισμένα οφέλη, καθώς είναι χιλιάδες οι ασφαλισμένοι που εντάσσονται στη διαδικασία και μετά από λίγους μήνες, αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στην καταβολή των μηνιαίων δόσεων, χάνοντας τη ρύθμιση. Έτσι, η δαμόκλειος σπάθη των αναγκαστικών μέτρων είσπραξης επιστρέφει και πλέον τίθεται ένα ξεχωριστό ζήτημα, αναφορικά με την επαγγελματική επιβίωση των οφειλετών (πχ αυτοαπασχολούμενοι) ή των επιχειρήσεων με χρέη, ευρύτερα.
Ποιος ο ρόλος των ιδιωτικών εταιρειών
Για το λόγο αυτό και ενόψει της προκήρυξης του διαγωνισμού για την ένταξη ιδιωτικών εταιριών στο ΚΕΑΟ, στο υπουργείο Εργασίας, επεξεργάζονται σενάρια, ώστε να βελτιωθεί η αποδοτικότητα, άρα και η εισπραξιμότητα των ρυθμίσεων.
Το δεδομένο που παραμένει, είναι πως οι εταιρίες που θα ενταχθούν στο Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών δεν θα έχουν καμία επαφή, με ζητήματα που αφορούν τις εισπράξεις. Δεν θα συμμετέχουν ούτε στην όποια όχληση των ασφαλισμένων ή των επιχειρήσεων που έχουν χρέη.
Ο ρόλος τους θα επικεντρωθεί στη δημιουργία του συνολικού προφίλ του κάθε ασφαλισμένου που χρωστάει στον e-ΕΦΚΑ, αλλά και σε κάθε αντίστοιχη επιχείρηση. Αξιοποιώντας τα στοιχεία που θα έχουν στη διάθεσή τους, για την οικονομική κατάσταση του οφειλέτη, το εισόδημά του σε ετήσια βάση αλλά και σε βάθος ετών, την περιουσία του, αλλά ακόμα και την οικογενειακή του κατάσταση (πχ αν είναι πολύτεκνος) και την κατάσταση της υγείας του (της δικής του, αλλά και των μελών της οικογένειάς του), θα σχηματίζεται ένα συνολικό προφίλ του οφειλέτη. Επίσης, θα ελέγχεται ο χρόνος έναρξης των οφειλών και θα δίνεται ιδιαίτερη προσοχή εάν το πρόβλημα ξεκίνησε να δημιουργείται την περίοδο της πανδημίας.
Εκεί, θα προτείνονται ξεχωριστές, ανά περίπτωση, λύσεις αποπληρωμής του χρέους. Σε αυτές, θα υπάρχει και το ενδεχόμενο, στις προτάσεις που θα κατατίθενται να περιλαμβάνεται είναι τη εξόφληση σε περισσότερες δόσεις, από όσες επιβάλλει η σημερινή, πάγια ρύθμιση.
Οι δόσεις
Ήδη, στις συζητήσεις που έχουν γίνει και στην Γενική Γραμματεία Κοινωνικής Ασφάλισης, έχει τεθεί το ζήτημα, οι δόσεις να μπορούν να αυξηθούν, σε 48 ή 72, υπό αυστηρές προϋποθέσεις. Πιθανότερο σενάριο, σε αυτή τη φάση, είναι να προκριθούν οι 48 δόσεις, ως πιο ευνοϊκό «σκαλοπάτι» για ειδικές περιπτώσεις οφειλετών. Τα κριτήρια θα διαμορφωθούν παράλληλα με την ένταξη των ιδιωτών στο ΚΕΑΟ και θα αποσαφηνιστούν με ανάλογη νομοθετική παρέμβαση. Το σενάριο των 120 δόσεων που έχουν ζητήσει κατά το παρελθόν, παράγοντες της αγοράς, δεν φαίνεται ως τώρα, να γίνεται αποδεκτό.
Στόχος είναι να δοθεί ένα πρόσθετο κίνητρο ένταξης σε ρύθμιση, όσων έχουν πραγματικά ανάγκη. Ειδικά αν πρόκειται για μικροφειλέτες (έως 15.000 ευρώ), τότε η εξατομικευμένη προσέγγιση που θα υπάρξει, μπορεί να τους βοηθήσει να αποπληρώσουν την οφειλή τους, πολύ πιο εύκολα, έστω και σε μεγαλύτερο εύρος χρόνου. Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία από το ΚΕΑΟ, χρέος έως 15.000 ευρώ έχουν 1.546.235 οφειλέτες, αριθμός που αντιστοιχεί στο 72,8% του συνόλου. Κύρια οφειλή και πρόσθετα τέλη, γι’ αυτή την κατηγορία, δημιουργούν χρέος που υπολογίζεται στα 6,33 δισ. ευρώ.
Το χρέος υπερβαίνει τα 50 δισ. ευρώ
Σε κάθε περίπτωση, τα δεδομένα που υπάρχουν έως τώρα, δείχνουν ότι η πάγια ρύθμιση δεν έχει βοηθήσει όσο θα έπρεπε. Εν αναμονή της β’ τριμηνιαίας έκθεσης του ΚΕΑΟ, ασφαλείς πληροφορίες θέλουν το χρέος να έχει υπερβεί επίσημα τα 50 δισ. ευρώ. Άλλωστε, είναι τέτοια η δυναμική του, με τους τόκους και τις προσαυξήσεις να λειτουργούν σχεδόν αυτόματα, ώστε είναι πρακτικά δύσκολο, να ανακοπεί αυτή η έντονα ανοδική πορεία που καταγράφεται τα τελευταία έτη. Υπενθυμίζεται ότι στο α’ τρίμηνο της τρέχουσας χρονιάς το συνολικό χρέος προς την Κοινωνική Ασφάλισης, υπολογίστηκε στα 49,73 δισ. ευρώ, αυξημένο κατά 443.587.034 ευρώ, σε ένα τρίμηνο, αλλά και κατά 1,85 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση.
Χαρακτηριστικό της δυναμικής που έχει αποκτήσει το χρέος είναι ότι, το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσό της τρίμηνης αύξησης, όπως καταγράφηκε στα τέλη Μαρτίου της τρέχουσας χρονιάς (370.778.476 ευρώ ή 83,58%), προήλθε από πρόσθετα τέλη.
Σε ό,τι αφορά την πάγια των 24 δόσεων, τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή του το ΚΕΑΟ, δείχνουν ότι, σε σύνολο 1.314.934 ρυθμίσεων που έχουν καταγραφεί, ενεργές παραμένουν οι 150.090, δηλαδή ποσοστό 11,41% μόλις. Έτσι, από τα 14,12 δισ. ευρώ χρέους που εντάχθηκαν στην εν λόγω διαδικασία αποπληρωμής, μένει να εισπραχθούν 1,29 δισ. ευρώ.
Υπάρχουν άλλες 476.483 περιπτώσεις ρυθμίσεων (ποσοστό 36,23%), που έχουν ολοκληρωθεί και έχουν αποφέρει στην Κοινωνική Ασφάλιση, έσοδο 1,5 δισ. ευρώ. Όμως την ίδια στιγμή, καταγράφονται και 687.821 ρυθμίσεις (ποσοστό 52,3%) που χαρακτηρίζονται ως «απολεσθείσες», αφού οι οφειλέτες δεν κατάφεραν να καταβάλλουν την μηνιαία δόση, ή τις τρέχουσες εισφορές, εμπρόθεσμα. Από εκεί όμως, οι απώλειες για τον e-ΕΦΚΑ είναι πολύ μεγάλες, αφού δεν κατέστη εφικτό να εισπραχθεί ποσό χρέους που ανέρχεται στα 11,32 δισ. ευρώ.
