Πρωταθλήτρια στο κόστος στέγασης η Ελλάδα μεταξύ των 27 χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Eurostat για το 2024, που αναλύει σε νέα παρέμβασή του το ΕΝΑ.
Το μέσο ελληνικό νοικοκυριό δαπανά το 35,5% του διαθέσιμου εισοδήματός του για στέγη – το υψηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε. – ενώ για τα φτωχότερα νοικοκυριά το κόστος αγγίζει ακόμη και τα 2/3 των αποδοχών τους.
Πιο αναλυτικά, με βάση τα τελευταία στοιχεία της Eurostat για το 2024, η Ελλάδα καταγράφει το υψηλότερο κόστος στέγασης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με το μέσο νοικοκυριό να ξοδεύει το 35,5% του διαθέσιμου εισοδήματός του για στέγη. Στο ποσοστό αυτό περιλαμβάνονται όχι μόνο το ενοίκιο ή η δόση στεγαστικού δανείου, αλλά και όλα τα συναφή έξοδα όπως ηλεκτρικό ρεύμα, ύδρευση, πετρέλαιο, φυσικό αέριο, φόροι και τέλη κατοικίας.
Σημειώνεται ότι έχουν αφαιρεθεί τα στεγαστικά επιδόματα, ενώ οι υπολογισμοί γίνονται σε μονάδες αγοραστικής δύναμης.
Μια επώδυνη πρωτιά
Η Δανία ακολουθεί στη δεύτερη θέση, αλλά σε απόσταση σχεδόν δέκα ποσοστιαίων μονάδων (26,3%), ενώ ο μέσος όρος της Ε.Ε. διαμορφώνεται στο 19,2%. Πρόκειται για μια ακόμη «αρνητική πρωτιά» που αναδεικνύει τις έντονες πιέσεις που δέχονται τα ελληνικά νοικοκυριά στο πεδίο της καθημερινής διαβίωσης.
Η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο ασφυκτική όταν εξετάσει κανείς το κόστος στέγασης για τα φτωχότερα νοικοκυριά, δηλαδή εκείνα που έχουν εισόδημα κάτω από το 60% του διάμεσου εισοδήματος. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάζονται στην ανάλυση του ΕΝΑ, αυτά τα νοικοκυριά στην Ελλάδα ξοδεύουν σχεδόν τα 2/3 του διαθέσιμου εισοδήματός τους (πάνω από 65%) για να καλύψουν τις στεγαστικές τους ανάγκες.
Και εδώ, η Ελλάδα βρίσκεται μακράν στην πρώτη θέση, με δεύτερη και πάλι τη Δανία. Για λόγους σύγκρισης, το μέσο φτωχό νοικοκυριό στην Ε.Ε. δαπανά το 36,9%, δηλαδή λιγότερο από ό,τι ένα μέσο ελληνικό νοικοκυριό, στοιχείο που δείχνει ξεκάθαρα πόσο δυσανάλογο είναι το βάρος για την Ελλάδα, ανεξαρτήτως εισοδηματικής κατηγορίας. Πότε εκτοξεύτηκε το κόστος στέγασης Η ανάλυση περιλαμβάνει και τη διαχρονική εξέλιξη του κόστους στέγασης, η οποία δείχνει ότι το πρόβλημα δεν είναι πρόσφατο, αν και έχει παρουσιάσει αυξομειώσεις.
Το 2010, το κόστος στέγασης στην Ελλάδα ήταν 29%, έναντι 21,5% στην Ε.Ε., ενώ η μεγάλη εκτίναξη ήρθε κατά την περίοδο των μνημονίων, φτάνοντας το 42,5% το 2014 – σχεδόν διπλάσιο του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Η δραματική αυτή αύξηση συνδέεται άμεσα με τη βουτιά στα εισοδήματα της εποχής και την παράλληλη αύξηση των στεγαστικών δαπανών.
Ακολούθησε μια περίοδος σταδιακής αποκλιμάκωσης, με το κόστος να υποχωρεί στο 34,2% το 2021. Όμως, από το 2022 και μετά, η τάση αντιστρέφεται ξανά. Το 2024, η δαπάνη για στέγαση εκτοξεύεται και πάλι στο 35,5%, σηματοδοτώντας επιστροφή της πίεσης στα ελληνικά νοικοκυριά – αυτή τη φορά λόγω του συνδυασμού πληθωρισμού, αυξημένων ενοικίων και κόστους ενέργειας.
Κρίση που πλήττει τους πάντες
Η εικόνα που αποτυπώνεται από τη νέα ανάλυση του ΕΝΑ είναι καθαρή: το κόστος στέγασης αποτελεί μείζονα κοινωνική και οικονομική πρόκληση για την Ελλάδα, πλήττοντας όχι μόνο τα ευάλωτα στρώματα, αλλά και τα μεσαία.
Αν η πολιτεία δεν προχωρήσει σε ουσιαστικές παρεμβάσεις –με αύξηση του αποθέματος κοινωνικής κατοικίας, στοχευμένα προγράμματα στήριξης και πολιτικές συγκράτησης των ενοικίων– ο στεγαστικός αποκλεισμός κινδυνεύει να γίνει διαρθρωτικό πρόβλημα.
