Κινήσεις σε τέσσερα «μέτωπα» προωθούνται από το υπουργείο Οικονομικών, στην προσπάθεια να επιταχυνθεί η διευθέτηση του ιλιγγιώδους ιδιωτικού χρέους ύψους άνω των 250 δισ. ευρώ, αν συνυπολογιστούν οφειλές σε εφορίες, ΔΕΚΟ, ασφαλιστικά ταμεία, τράπεζες και servicers.
Εκτός από την άμεση κατάθεση της λύσης για τα στεγαστικά δάνεια σε ελβετικό φράγκο που αφορά περίπου 38.000 δανειολήπτες, ανοικτή παραμένει η συζήτηση για ένταξη περισσότερων οφειλών στον εξωδικαστικό, όπως, για παράδειγμα, των χρεών προς τις ΔΕΚΟ, που επίσης «μετριούνται» σε δισεκατομμύρια χωρίς να υπάρχει πλήρης εικόνα. Για το 2026 μετατίθεται η σύσταση και λειτουργία του φορέα απόκτησης και επαναμίσθωσης των κύριων κατοικιών οφειλετών που έχουν περιέλθει σε οικονομική αδυναμία, ενώ σε εκκρεμότητα παραμένει και η ανάπτυξη του «Μητρώου Παρακολούθησης Ιδιωτικού Χρέους», ενός εργαλείου που αποσκοπεί στο να περιορίσει τις πιθανότητες δημιουργίας νέας γενιάς «κόκκινων» οικονομικών υποχρεώσεων.
H έκθεση του Μαΐου του 2025 της ΑΑΔΕ ανεβάζει το ύψος των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς την εφορία στα 110,785 δισ. ευρώ, με το «πραγματικό» ληξιπρόθεσμο χρέος να περιορίζεται στα 84,43 δισ. ευρώ, καθώς το ποσό που χαρακτηρίζεται ως ανεπίδεκτο είσπραξης ανέρχεται στα 26,45 δισ. ευρώ.
Αντίστοιχα, τα χρέη προς τα ασφαλιστικά ταμεία, όπως αποτυπώνονται στις εκθέσεις του ΚΕΑΟ, υπολογίζονται περίπου στα 49,7 δισ. ευρώ, εκ των οποίων επίσης τα 10,1 δισ. ευρώ θεωρούνται ανεπίδεκτα είσπραξης. Η εικόνα συμπληρώνεται με τα περίπου 74 δισ. ευρώ (και πάλι με βάση τα στοιχεία του Μαΐου) που βρίσκονται στα «χέρια» των servicers και τα οποία είναι με λιγοστές εξαιρέσεις ληξιπρόθεσμα.
Έτσι, προκύπτει -αν συνυπολογιστούν και οι οφειλές προς τράπεζες αλλά και ΔΕΚΟ- ο λογαριασμός των 250 και πλέον δισ. ευρώ. Η δε πρόσφατη έκθεση προόδου του εξωδικαστικού, δείχνει ότι παρά την αυξημένη ανταπόκριση που παρατηρείται όσον αφορά τον ρυθμό υποβολής των αιτήσεων -μόνο τον Ιούνιο καταγράφηκαν 1.950 αιτήσεις για πρώτη φορά μέσα σε έναν μήνα- ο δρόμος είναι ακόμη πολύ μακρύς: Αθροιστικά, έχουν γίνει μέχρι σήμερα 38.567 αιτήσεις και το ποσό των αρχικών οφειλών που έχει ρυθμιστεί ανέρχεται στα 12,7 δισ. ευρώ.
Η ρύθμιση για τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο θα έχει προαιρετικό χαρακτήρα και θα αφορά περίπου 38.000 φυσικά πρόσωπα και 4.000-5.000 νομικά πρόσωπα που εξακολουθούν να βαρύνονται με υποχρεώσεις σε ξένο νόμισμα. Ουσιαστικά, το ζητούμενο είναι να πάψουν να χαρακτηρίζονται ως ληξιπρόθεσμες, υποχρεώσεις της τάξεως των 4-5 δισ. ευρώ με μια ρύθμιση η οποία θα «κλειδώνει» τη δόση μέσα από τρεις ενέργειες: μετατροπή το νομίσματος από ελβετικό φράγκο σε ευρώ με μια ισοτιμία ευνοϊκότερη από την τρέχουσα (έτσι θα προκύπτει και το κούρεμα που θα κυμαίνεται από 10% έως 25%), σταθερό επιτόκιο μέχρι την αποπληρωμή του δανείου, το οποίο μάλιστα θα πέφτει και κάτω από το 3%, αλλά και προσαρμογή της διάρκειας του δανείου ώστε το τελικό ποσό της δόσης που θα προκύπτει να μπορεί να καταβάλλεται από τον δανειολήπτη.
Η ένταξη στον εξωδικαστικό
Η συζήτηση για την ένταξη περισσότερων οφειλών στον εξωδικαστικό -όπως, για παράδειγμα, αυτών που έχουν συσσωρευτεί σε εταιρείες όπως η ΕΥΔΑΠ ή η ΔΕΗ- έχει ξεκινήσει εδώ και αρκετό καιρό, ωστόσο η διαδικασία «κολλάει» στο ότι πρέπει να υπάρχει δυνατότητα αυτοματοποιημένης αποστολής των χρεών ανά ΑΦΜ στην πλατφόρμα του εξωδικαστικού, ώστε να προκύπτει και η δυνατότητα έκδοσης των αυτοματοποιημένων ρυθμίσεων.
Φορέας απόκτησης και επαναμίσθωσης ακινήτων
Παραμένουν δύο εκκρεμότητες σχετικά με τον φορέα απόκτησης και επαναμίσθωσης ακινήτων και τη δυνατότητα πλήρους αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας του κάθε πολίτη:
- Η διαδικασία για τη σύσταση του φορέα απόκτησης και επαναμίσθωσης ακινήτων έχει ξεκινήσει πριν από τουλάχιστον τρία χρόνια και αποτέλεσμα δεν έχει υπάρξει. Προ μηνών, αποφασίστηκε, για τη δημιουργία του φορέα που θα αναλαμβάνει να αποκτά την κυριότητα της πρώτης κατοικίας όσων δεν μπορούν να εξυπηρετούν τα δάνειά τους με στόχο να τους τις μισθώνουν εκ νέου, να συμμετάσχουν οικονομικά οι τράπεζες με ποσό της τάξεως των 100 εκατ. ευρώ. Από το υπουργείο Οικονομικών και τη Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους υποστηρίζουν ότι όλα είναι έτοιμα για να προχωρήσει η τελευταία φάση της διαγωνιστικής διαδικασίας με τη δημοσίευση του σχετικού τεύχους, ώστε οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές να υποβάλουν τις δεσμευτικές προτάσεις τους. Στόχος, με την οικονομική συμβολή και των τραπεζών, ο νέος φορέας να λειτουργήσει στις αρχές του 2026. Μέχρι τότε, θα εφαρμόζεται το «ενδιάμεσο πρόγραμμα», το οποίο παρατάθηκε εκ νέου ώστε να διασφαλίζεται ότι οι ευάλωτοι δανειολήπτες δεν θα αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο αναγκαστικών μέτρων, ενώ, εφόσον πληρούν τα εισοδηματικά κριτήρια, θα μπορούν να λαμβάνουν και το στεγαστικό επίδομα των 70-210 ευρώ.
- Η δυνατότητα πλήρους αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας του κάθε πολίτη προϋποθέτει να λειτουργήσουν ταυτόχρονα τρία «εργαλεία»: η Ανεξάρτητη Αρχή Πιστοληπτικής Αξιολόγησης, το Μητρώο Παρακολούθησης Ιδιωτικού Χρέους και το Κεντρικό Μητρώο Πιστώσεων. Το επόμενο διάστημα δρομολογούνται οι διαγωνισμοί και οι διαδικασίες για τη σύσταση των βάσεων δεδομένων με στόχο η λειτουργία να ξεκινήσει μέσα στο 2026.
