«Πράσινο φως» για την ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες για την Ελλάδα και για 14 ακόμη κράτη-μέλη άναψε το Συμβούλιο Υπουργών Οικονομικών της ΕΕ (ECOFIN).
Η ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, θα επιτρέψει στα 15 κράτη-μέλη που υπέβαλαν το σχετικό αίτημα, να αποκλίνουν από την πορεία του εθνικού προϋπολογισμού τους έως και 1,5% του εθνικού ΑΕΠ ετησίως, την περίοδο 2025-2028, ώστε να διευκολυνθούν με τις υψηλότερες αμυντικές δαπάνες σε εθνικό επίπεδο, διασφαλίζοντας παράλληλα τη βιωσιμότητα του χρέους.
Σύμφωνα με ανακοίνωση του Συμβουλίου, τα ενδιαφερόμενα κράτη-μέλη είναι το Βέλγιο, η Βουλγαρία, η Κροατία, η Τσεχία, η Δανία, η Εσθονία, η Φινλανδία, η Ελλάδα, η Ουγγαρία, η Λετονία, η Λιθουανία, η Πολωνία, η Πορτογαλία, η Σλοβακία και η Σλοβενία. Στην πράξη, η ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής, η οποία καλύπτει περίοδο τεσσάρων ετών, σημαίνει ότι η Επιτροπή και το Συμβούλιο μπορούν να αποφασίσουν να μην ανοίξουν νέα διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος για αυτά τα 15 κράτη μέλη, ακόμη και αν υπερβούν τη μέγιστη πορεία καθαρών δαπανών, υπό την προϋπόθεση ότι η υπέρβαση αυτή οφείλεται σε αυξημένες αμυντικές δαπάνες. Για όλα τα άλλα έξοδα, τα κράτη μέλη παραμένουν δεσμευμένα από τους δημοσιονομικούς κανόνες και πρέπει να παραμείνουν προσηλωμένα στην εφαρμογή του αναθεωρημένου πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης ανεξάρτητα από την ενεργοποίηση της ρήτρας.
Όλα τα κράτη-μέλη έχουν δεσμευτεί για την ανάπτυξη των απαραίτητων αμυντικών δυνατοτήτων στην ΕΕ, όπως επισημαίνεται στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για την ευρωπαϊκή άμυνα της 6ης Μαρτίου 2025. Το αναθεωρημένο πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ επιτρέπει στα κράτη μέλη να κάνουν χρήση της ευελιξίας, όταν «εξαιρετικές περιστάσεις εκτός ελέγχου του εν λόγω κράτους μέλους» έχουν σημαντικό αντίκτυπο στα δημόσια οικονομικά του, διασφαλίζοντας παράλληλα τη δημοσιονομική βιωσιμότητα μεσοπρόθεσμα. Ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και η απειλή της για την ευρωπαϊκή ασφάλεια αποτελούν «εξαιρετική περίσταση». Στο πλαίσιο αυτό, τα 15 προαναφερθέντα κράτη-μέλη αποφάσισαν να ζητήσουν την ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής.
Σημειώνεται, τέλος, ότι το αίτημα της Γερμανίας μπορεί να αξιολογηθεί μόλις οριστικοποιήσει το μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό-διαρθρωτικό της σχέδιο. Το Συμβούλιο δηλώνει «έτοιμο να ενεργήσει σε πιθανά αιτήματα για την ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής από επιπλέον κράτη μέλη».
Κ. Πιερρακάκης: Η ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής αποδεικνύει ότι η Ελλάδα μπορεί να διεκδικεί και να πετυχαίνει
«Η σημερινή απόφαση του ECOFIN για την υιοθέτηση της ρήτρας διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες αποτελεί μια στρατηγική νίκη για την Ελλάδα και μια στιγμή θεσμικής ωρίμανσης για την Ευρώπη. Η Ελλάδα, εκτός από την κυριαρχία της, υπερασπίζεται και τα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και χρειάζεται τα εργαλεία για να το πράττει αποτελεσματικά», δήλωσε ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης από τις Βρυξέλλες, όπου συμμετείχε στις συνεδριάσεις του Eurogroup και του ECOFIN.
«Η χώρα μας ήταν ένα από τα κράτη-μέλη που πήραν την πρωτοβουλία για την εξαίρεση μέρους των αμυντικών δαπανών από τους δημοσιονομικούς κανόνες. Ήμασταν από τους πρώτους που υποβάλαμε το σχετικό αίτημα και πλέον έχουμε στη διάθεσή μας επιπλέον 500 εκατομμύρια ευρώ για να ενισχύσουμε την άμυνα το 2026 και να στηρίξουμε τους Έλληνες πολίτες, αφού έτσι ανοίγει δημοσιονομικός χώρος. Η εθνική κυριαρχία δεν χτίζεται με συνθήματα, αλλά με πρωτοβουλίες και αποφάσεις. Και σήμερα, αποδείξαμε ότι η Ελλάδα μπορεί να διεκδικεί και να πετυχαίνει» πρόσθεσε.
Ανάγκη επιτάχυνσης εισαγωγής ψηφιακού ευρώ
Στο επίκεντρο των συζητήσεων βρέθηκε το ζήτημα του ψηφιακού ευρώ. Στην παρέμβασή του, ο Κυριάκος Πιερρακάκης εξέφρασε την υποστήριξη της Ελλάδας στο εγχείρημα, τονίζοντας πως σε ένα ασταθές γεωπολιτικό περιβάλλον η Ευρώπη πρέπει να ενισχύσει τη νομισματική της κυριαρχία.
Αναφερόμενος στο μέλλον των ψηφιακών πληρωμών, ο Υπουργός υπογράμμισε ότι δεν υπάρχει κανένα περιθώριο για καθυστέρηση, τονίζοντας την ανάγκη για συμφωνία μέχρι το τέλος του έτους. Επίσης, ανέδειξε τις ευκαιρίες που δημιουργεί το ψηφιακό ευρώ, προβάλλοντας ως θετικό παράδειγμα την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής στην Ελλάδα μέσω της ενίσχυσης των ψηφιακών πληρωμών.
Ένωση Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων
Την ανάγκη απλοποίησης των υφιστάμενων κανόνων και άρσης αδικαιολόγητων εμποδίων επεσήμανε ο κ. Πιερρακάκης, στο πλαίσιο της συζήτησης για τη δέσμη μέτρων αναθεώρησης του πλαισίου τιτλοποιήσεων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Όπως είπε χαρακτηριστικά ο Υπουργός, «κοινός στόχος είναι η ενίσχυση της Αγοράς Τιτλοποιήσεων, ούτως ώστε να διοχετευτούν κεφάλαια στην πραγματική οικονομία για παραγωγικές επενδύσεις».
Στο πλαίσιο αυτό, ο Κυριάκος Πιερρακάκης αναφέρθηκε στην πρόταση εξαγοράς του Χρηματιστηρίου Αθηνών από την Euronext και στην επένδυση της ιταλικής τράπεζας UniCredit στην Alpha Bank. Οι δύο κομβικές αυτές εξελίξεις, τόνισε, έχουν τόσο ελληνική όσο και ευρωπαϊκή διάσταση, «ως στρατηγικά βήματα που αφενός αποτελούν ψήφο εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία και αφετέρου συμβάλλουν στη χρηματοπιστωτική ολοκλήρωση της ΕΕ και στους στόχους της Ένωσης Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων».
Νέες Προεδρίες Eurogroup και ECOFIN
Ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών συνεχάρη τον Ιρλανδό Υπουργό Οικονομικών Πασκάλ Ντόνοχιου για την ανανέωση της θητείας του στην Προεδρία του Eurogroup και διατύπωσε την υποστήριξή του στην κατεύθυνση της επίτευξης των στόχων της ευρωομάδας. Στο Συμβούλιο του ECOFIN, ο κ. Πιερρακάκης χαιρέτισε το πρόγραμμα της Δανικής Προεδρίας και αναγνώρισε ως καίριες τις προτεραιότητες που έχουν τεθεί.
Συνάντηση με τον Επίτροπο Ντομπρόβσκις
Ο Υπουργός, στο περιθώριο των συνεδριάσεων των Συμβουλίων Eurogroup και ECOFIN, συναντήθηκε με τον Ευρωπαίο Επίτροπο αρμόδιο για την Οικονομία και Παραγωγικότητα και για την Εφαρμογή και Απλούστευση, κ. Βάλντις Ντομπρόβσκις, με τον οποίο συζήτησαν για τα επιτεύγματα και τις προκλήσεις της ελληνικής και ευρωπαϊκής οικονομίας και την ευκαιρία επιτάχυνσης της οικονομικής ανάπτυξης στην ΕΕ μέσω της απλοποίησης και της ψηφιοποίησης.
