Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκανε αποδεκτό το αίτημα της Ελλάδος για ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής ώστε να εξαιρεθούν οι αμυντικές δαπάνες από τα όρια αύξησης των δαπανών, ορίζοντας ως έτος αναφοράς το 2024. Με τον ορισμό του συγκεκριμένου έτους, η Ελλάδα «κερδίζει» 500 εκατ. ευρώ για το 2026, τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν προς όφελος των πολιτών.
Όπως διευκρινίζεται, κατά την περίοδο 2025-2028, η Ελλάδα επιτρέπεται να αποκλίνει και να υπερβεί τους μέγιστους ρυθμούς αύξησης των καθαρών δαπανών στο βαθμό που οι καθαρές δαπάνες που υπερβαίνουν αυτούς τους μέγιστους ρυθμούς αύξησης δεν υπερβαίνουν:
- την αύξηση των αμυντικών δαπανών σε ποσοστό του ΑΕΠ από το 2024
- υπό την προϋπόθεση ότι η απόκλιση που υπερβαίνει τους μέγιστους ρυθμούς αύξησης των καθαρών δαπανών δεν ξεπερνά το 1,5% του ΑΕΠ.
Όπως σημειώνεται, τα έτη μετά το 2028, η Ελλάδα μπορεί να εξακολουθεί να αποκλίνει και να υπερβεί τους μέγιστους ρυθμούς αύξησης των καθαρών δαπανών «στο βαθμό που οι καθαρές δαπάνες που υπερβαίνουν αυτούς τους μέγιστους ρυθμούς αύξησης σχετίζονται με παραδόσεις στρατιωτικού εξοπλισμού που έχουν συναφθεί πριν από το τέλος του 2028 και παραμένουν εντός του συνολικού ανώτατου ορίου που αναφέρεται παραπάνω».
Oι αποκλίσεις από τους μέγιστους ρυθμούς αύξησης των καθαρών δαπανών, δεν θα καταγράφονται ως χρεώσεις στον λογαριασμό ελέγχου της Ελλάδας. Προκειμένου να διασφαλιστεί η ορθή καταγραφή των πρόσθετων δαπανών, η Ελλάδα πρέπει να συμπεριλάβει πραγματικά και προγραμματισμένα δεδομένα για τις συνολικές αμυντικές δαπάνες και αμυντικές επενδύσεις και τυχόν δαπάνες που θα χρηματοδοτηθούν από δάνεια SAFE.
Σημειώνεται ότι πρόσφατα ο υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Θάνος Πετραλιάς είχε εκτιμήσει στο 1,5 δισ. ευρώ το ποσό που θα μπορεί να αξιοποιηθεί για παρεμβάσεις το 2026.
Το Μεσοπρόθεσμο Σχέδιο
Με βάση το Μεσοπρόθεσμο Σχέδιο, το επόμενο έτος η χώρα μας έχει ένα περιθώριο αύξησης των δαπανών 3,6% σε σχέση με φέτος, ποσοστό που μεταφράζεται σε 3,6 δισ. ευρώ. Παράλληλα, υπάρχoυν περίπου 700-750 εκατ. ευρώ ως απόθεμα που μπορεί να δαπανηθεί εξαιτίας του καλύτερου αποτελέσματος το 2024, από την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής. Με βάση τα παραπάνω δεδομένα, το ποσό διαμορφώνεται συνολικά σε 4,4 δισ. ευρώ.
Από τα 4,4 δισ. ευρώ, το 1 δισ. ευρώ αφορά την αύξηση των τακτικών δαπανών του κράτους, 1,2 δισ. ευρώ θα δαπανηθεί για την αύξηση των συντάξεων, 500 εκατ. ευρώ έχουν υπολογιστεί για την αύξηση των αμυντικών δαπανών και περίπου 600 εκατ. ευρώ είναι τα μέτρα που ήδη έχουν εξαγγελθεί (π.χ. επίδομα επικινδυνότητας στα σώματα ασφαλείας). Απομένει έτσι 1 δισ. ευρώ. Το ποσό αυτό πλέον αυξάνεται περαιτέρω, γύρω στα 500 εκατ. ευρώ, λόγω της ενεργοποίησης της ρήτρας διαφυγής και τα 500 εκατ. ευρώ από την αύξηση των αμυντικών δαπανών δεν θα προσμετρηθούν στο σκέλος της αύξησης των καθαρών πρωτογενών δαπανών. Δηλαδή απομένει συνολικά 1,5 δισ. ευρώ για παρεμβάσεις το 2026.
