Την ενοποίηση του ελεγκτικού μηχανισμού υπό μια νέα ανεξάρτητη αρχή, την υιοθέτηση ψηφιακών εφαρμογών για τη σύγκριση των τιμών, τη βελτίωση του τρόπου υποβολής καταγγελιών, αλλά και την απαγόρευση του «shrinkflation» περιλαμβάνει το νέο πλαίσιο για την προστασία του καταναλωτή.
Τις βασικές πτυχές του νέου πλαισίου που περιέχει και παρεμβάσεις για τις λαϊκές αγορές και την εξόφληση των τιμολογίων στα αγροτικά προϊόντα παρουσίασε, χθες, ο υπουργός Ανάπτυξης, Τάκης Θεοδωρικάκος, στο υπουργικό συμβούλιο, από το οποίο έλαβε το «πράσινο φως» για να προχωρήσει στις προτεινόμενες αλλαγές, στο αμέσως επόμενο διάστημα.
Σύμφωνα με την εισήγηση του υπουργού Ανάπτυξης, η νέα Ανεξάρτητη Αρχή Εποπτείας της Αγοράς και Προστασίας του Καταναλωτή θα προσομοιάζει με αντίστοιχες αρχές ευρωπαϊκών κρατών -όπως η Δανία και η Ιταλία- και κυρίως με τη Σουηδική Αρχή Προστασίας του Καταναλωτή. Η νέα αρχή που θα υπόκειται σε κοινοβουλευτικό έλεγχο στο πρότυπο της ΑΑΔΕ θα προκύψει από τη συνένωση του Συνηγόρου του Καταναλωτή, Υπηρεσιακών Μονάδων της Γενικής Γραμματεί ας Εμπορίου που αφορούν την προστασία του καταναλωτή και της ΔΙΜΕΑ και θα έχει τις εξής αρμοδιότητες: 1. Συμφιλιωτικές 2. Ελεγκτικές 3. Κυρωτικές 4. Εισηγητικές 5. Ενισχυτικές του καταναλωτικού κινήματος και της καταναλωτικής συνείδησης.
Η στελέχωση της νέας αρχής θα γίνει με τη μεταφορά οργανικών θέσεων των υπηρεσιών που ενοποιούνται στις αντίστοιχες θέσεις, ενώ θα συσταθούν και θέσεις ειδικών συμβούλων και συνεργατών. Βέβαια, η αρχή θα ενισχυθεί και με επιπλέον προσωπικό με εσωτερική και εξωτερική κινητικότητα, αλλά και μέσω διαδικασιών κατά παρέκκλισης του ΑΣΕΠ (σε διαδικασίες επιλογής προϊσταμένων οργανικών μονάδων που λειτουργούν σε επίπεδο γενικής διεύθυνσης ή αυτοτελούς διεύθυνσης, επιτρέπεται να συμμετέχουν υποψήφιοι που δεν υπηρετούν στην αρχή ή σε άλλον φορέα Γενικής Κυβέρνησης).
Εκτός όμως από την Αρχή, θα τεθούν σε εφαρμογή και ψηφιακά εργαλεία σύγκρισης τιμών, καθώς, μέσω της διαρκούς ενημέρωσης για τις αυξομειώσεις των τιμών, ο καταναλωτής έχει άμεση πρόσβαση στην αγορά των προϊόντων με τη χαμηλότερη τιμή. Στο πλαίσιο αυτό, θα υπάρξουν τα εξής ψηφιακά εργαλεία:
- app για ενημέρωση σε realtime για τιμές προϊόντων και μετάπτωση στοιχείων από το e-katanalotis σε app: με την εφαρμογή αυτή ο καταναλωτής θα έχει πρόσβαση σε συγκριτικά στοιχεία τιμών σε επιλεγμένα προϊόντα/ομάδα προϊόντων και σύνδεση με e-shop.
- pushnotifications, μέσω του οποίου θα αποστέλλονται ειδοποιήσεις σε ημερήσια βάση για επιλεγμένα προϊόντα από τον καταναλωτή σε ηλεκτρονική συσκευή.
Επιχείρηση εξουδετέρωσης του shrinkflation
Θα υπάρξει νέα εφαρμογή για την υποβολή καταγγελιών. Συγκεκριμένα, θα αναβαθμιστεί το υφιστάμενο εργαλείο kataggelies.mindev.gov.gr με τη δημιουργία σχετικού app στο κινητό τηλέφωνο των καταναλωτών, οι οποίοι θα μπορούν να υποβάλλουν καταγγελίες με φωτογραφίες και βίντεο που φέρουν αντικειμενική χρονοσήμανση και γεωεντοπισμό, έτσι ώστε να μπορούν να αξιοποιηθούν ως αποδεικτικά στοιχεία για την επιβολή κυρώσεων αγορανομικής και καταναλωτικής νομοθεσίας. Επιπρόσθετα, προβλέπεται η αναβάθμιση του υφιστάμενου εργαλείου kataggelies.mindev.gov.gr, με δυνατότητα χρήσης του και από τους ελεγκτές με σκοπό την τεκμηρίωση των εκθέσεων ελέγχου με πρόσθετα στοιχεία. Η εφαρμογή αναμένεται να είναι έτοιμη για πιλοτική εφαρμογή τον Σεπτέμβριο 2025.
Η συρρίκνωση
Παράλληλα, σε μια προσπάθεια να απαγορευτεί το φαινόμενο της «συρρίκνωσης προϊόντων» (shrinkflation), θα είναι υποχρεωτική από τους προμηθευτές και τους λιανέμπορους η ενημέρωση των καταναλωτών σχετικά με τη μείωση του μεγέθους των προϊόντων, χωρίς αντίστοιχη μείωση στην τιμή. Αυτό, σύμφωνα με το υπουργείο Ανάπτυξης, θα ενισχύσει τη διαφάνεια και θα αποτρέπει την εφαρμογή φαινομένων shrinkflation.
Λαϊκές αγορές
Στο πλαίσιο της πρότασης του υπ. Ανάπτυξης προβλέπεται η είσοδος περισσότερων παραγω γών στις λαϊκές αγορές. Επίσης, θα θεσμοθετηθούν οι λαϊκές αγορές μόνο για παραγωγούς Σήμερα, στην Ελλάδα, λειτουργούν 1.530 λαϊκές αγορές, με 7.309 παραγωγούς και 5.753 εμπόρους (στην πραγματικότητα οι τελευταίοι είναι πολύ περισσότεροι και απλά δηλώνουν παραγωγοί). Την ίδια στιγμή, οι περιφέρειες δεν προκηρύσσουν τις θέσεις, με αποτέλεσμα να διαιωνίζεται μία γκρίζα κατάσταση. Οι σχετικές αποφάσεις θα λαμβάνονται από την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Σε 30 ημέρες η πληρωμή αγροτικών προϊόντων
Σύμφωνα με το άρθρο 11 του Ν. 4308/2014, το τιμολόγιο πρέπει να εκδίδεται το αργότερο μέχρι τη 15η ημέρα του επόμενου μήνα από την παράδοση ή αποστολή των αγαθών ή την ολοκλήρωση της υπηρεσίας με δελτίο αποστολής. Για παράδειγμα, αν το δελτίο αποστολής εκδοθεί στις 10 Νοεμβρίου, το τιμολόγιο πρέπει να εκδοθεί το αργότερο μέχρι τις 15 Δεκεμβρίου Χρόνος εξόφλησης τιμολογίου: Με τον Ν. 4492/2017, ορίζεται ότι οι έμποροι που προμηθεύονται νωπά και ευαλοίωτα αγροτικά προϊόντα από παραγωγούς οφείλουν να εξοφλούν τα τιμολόγια εντός 60 ημερών από την έκδοσή τους. Αυτό σημαίνει ότι, εφόσον το τιμολόγιο εκδοθεί στις 15 Δεκεμβρίου, η εξόφληση πρέπει να γίνει το αργότερο μέχρι τις 13 Φεβρουαρίου του επόμενου έτους. Εάν δεν πληρωθεί ποτέ το τιμολόγιο και δεν δηλωθεί από τον παραγωγό-αγρότη (ο οποίος συνήθως δεν το δηλώνει για να μη διακοπεί η συνεργασία του με τον έμπορο), δεν υπάρχει τρόπος να διαπιστωθεί από την ΑΑΔΕ η μη εξόφλησή του. Με την πρόταση του υπουργείου Ανάπτυξης, το άρθρο 11 του Ν. 4308/2014 τροποποιείται και το τιμολόγιο εκδίδεται μαζί με το δελτίο αποστολής . Η τιμή που αναγράφεται είναι ενδεικτική.
Όταν εκδοθεί το οριστικό τιμολόγιο μέχρι τις 15 του επόμενου μήνα από την ημερομηνία της αποστολής, η ενδεικτική τιμή μπορεί να αυξηθεί ή να μειωθεί κατά 10% αναλόγως των συνθηκών της αγοράς (τιμή εκκαθάρισης). Το οριστικό τιμολόγιο εξοφλείται όχι σε 60 μέρες (βάσει του Ν. 4492/17), αλλά σε 30 μέρες από την έκδοσή του. Η μη εξόφληση του οριστικού τιμολογίου, έστω ύστερα από 75 μέρες, εντοπίζεται από την ΑΑΔΕ (μέσω τραπεζών), χωρίς να χρειάζεται να υπάρξει καταγγελία από τον παραγωγό αγρότη και επιβάλλεται πρόστιμο.
