Χρόνο με τον χρόνο όλο και περισσότεροι πολίτες χρησιμοποιούν χρεωστικές και πιστωτικές κάρτες στις καθημερινές τους συναλλαγές ακόμα και για αγορές χαμηλής αξίας.
Η στροφή των πολιτών στις ηλεκτρονικές συναλλαγές αποτελεί ένα σημαντικό σύμμαχο της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) και στο Κράτος γενικότερα καθώς ενισχύει τα κρατικά ταμεία λόγω της αύξησης των εσόδων από ΦΠΑ και φόρο εισοδήματος. Επιπλέον, συμβάλλει στην αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής μέσα από την «αποκάλυψη» εισοδημάτων σε επαγγελματικές κατηγορίες με υψηλά ποσοστά φοροδιαφυγής.
Με βάση τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), το 2024 ο συνολικός αριθμός συναλλαγών με κάρτες πληρωμών αυξήθηκε κατά 14% φτάνοντας τις 2.511 εκατ. Κατ’ αντιστοιχία, η συνολική αξία των συναλλαγών με κάρτες πληρωμών ανήλθε συνολικά στα 112 δισ. ευρώ από 102 δισ. ευρώ το 2023, σημειώνοντας αύξηση 9%.
Ανά είδος κάρτας
- ο αριθμός των συναλλαγών με χρεωστικές κάρτες αυξήθηκε κατά 14% φτάνοντας σε 2.325 εκατ. το 2024, από 2.042 εκατ. το 2023. Οι χρεωστικές κάρτες συμμετέχουν με ποσοστό 93% στο συνολικό αριθμό των συναλλαγών με όλα τα είδη καρτών πληρωμών.
- ο αριθμός των συναλλαγών με πιστωτικές κάρτες, το 2024 αυξήθηκε στα 186 εκατ., από 168 εκατ. το 2023. Όσον αφορά το ποσοστό συμμετοχής τους στο συνολικό αριθμό συναλλαγών, ανήλθε σε 7%.
Ο μέσος αριθμός συναλλαγών ανά κάρτα το προηγούμενο έτος διαμορφώθηκε σε 122 συναλλαγές, από 107 συναλλαγές το 2023. Από την ανάλυση των επιμέρους κατηγοριών καρτών προκύπτει ότι η μεταβολή του μέσου αριθμού συναλλαγών ανά κάρτα οφείλεται στην αύξηση του μέσου αριθμού συναλλαγών ανά χρεωστική κάρτα σε 134 από 115 συναλλαγές το προηγούμενο έτος.
Η μέση αξία συναλλαγών ανά κάρτα αυξήθηκε κατά 10% σε 5.468 ευρώ, από 4.947 ευρώ το 2023. Η μεταβολή οφείλεται κυρίως στην αύξηση της μέσης αξίας συναλλαγών ανά χρεωστική κάρτα κατά 12% σε 6.002 ευρώ, από 5.365 ευρώ το 2023. Η μέση αξία συναλλαγών ανά πιστωτική κάρτα αυξήθηκε κατά 2% σε 2.616 ευρώ, από 2.547 ευρώ το προηγούμενο έτος.
Η μέση αξία ανά συναλλαγή τόσο των χρεωστικών όσο και των πιστωτικών καρτών συνεχίζει την πτωτική πορεία της και εμφανίζεται μειωμένη σε 44 ευρώ, από 46 ευρώ το 2023. Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, η μείωση της μέσης αξίας ανά συναλλαγή ενδεχομένως οφείλεται στην αυξανόμενη χρήση των χρεωστικών καρτών για την αγορά προϊόντων και υπηρεσιών χαμηλής αξίας.
Μειώνονται τα περιστατικά απάτης
Το 2024 η αναλογία του αριθμού και της αξίας των συναλλαγών απάτης με κάρτες πληρωμών ως προς το συνολικό αριθμό και την συνολική αξία των συναλλαγών με κάρτες παρουσίασε μείωση κατά 14% και 13%, αντίστοιχα.
Η μείωση αυτή, με βάση της ΤτΕ, μπορεί να αποδοθεί:
- στην εφαρμογή ενισχυμένων μέτρων ασφάλειας και αποτροπής της απάτης από τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών, καθώς και
- στην εκτενή συνεργασία τους με εθνικούς και ξένους φορείς με σκοπό την καλύτερη ενημέρωση των χρηστών των ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής αναφορικά με τους τρόπους της ορθής και ασφαλούς χρήσης αυτών και τις νέες μορφές απάτης στις οποίες μπορεί να εκτεθούν.
Από την εξέταση των μεταβολών των συναλλαγών απάτης ανά τύπο συναλλαγής, παρατηρείται αύξηση 4% στον αριθμό τους που αφορά στις εξ αποστάσεως συναλλαγές χωρίς φυσική παρουσία κάρτας σε 349.000 το 2024, από 337.000 το 2023, με αντίστοιχη αύξηση της αξίας τους κατά 1% σε 17,7 εκατ. ευρώ, από 17,5 εκατ. ευρώ το 2023.
Παράλληλα, αύξηση παρατηρείται και στον αριθμό των συναλλαγών απάτης στις συναλλαγές σε ΑΤΜ, των οποίων μολονότι ο αριθμός το 2024 αυξήθηκε κατά 80 συναλλαγές σε σχέση με το 2023, η αξία αυξήθηκε κατά 22% σε 2,4 εκατ. ευρώ, από 2 εκατ. ευρώ το 2023.
Αντίθετα, σημαντική μείωση των συναλλαγών απάτης σημειώθηκε τόσο στον αριθμό όσο και στην αξία τους σε τερματικά POS. Συγκεκριμένα, ο αριθμός των συναλλαγών απάτης μειώθηκε κατά 35% και η αξία τους κατά 43%. Σε απόλυτους αριθμούς, το 2024 ο αριθμός των συναλλαγών απάτης σε POS ανήλθε σε 44.000, με αντίστοιχη αξία συναλλαγών απάτης 2,4 εκατ. ευρώ, από 67.000. συναλλαγές απάτης αξίας 4,2 εκατ. ευρώ το 2023.
Η αξία των συναλλαγών απάτης με τη χρήση χαμένης/κλεμμένης κάρτας σε POS μειώθηκε κατά 54% σε 1,7 εκατ. ευρώ, από 3,7 εκατ. ευρώ το 2023. Αντίστοιχα ο αριθμός των συναλλαγών απάτης με τη χρήση χαμένης/κλεμμένης κάρτας μειώθηκε σημαντικά στις 39.000 συναλλαγές το 2024, από 65.000 το 2023.
Σε ό,τι αφορά την απάτη που διενεργείται στις εξ αποστάσεως συναλλαγές, διαπιστώνεται ότι οι περισσότερες συναλλαγές απάτης αφορούν συναλλαγές μέσω διαδικτύου. Τα περιστατικά αυτά αφορούν κυρίως διαδικτυακές συναλλαγές με επιχειρήσεις του εξωτερικού, όπως και τα προηγούμενα έτη.
Οι οικονομικές ζημίες που προκύπτουν από τις συναλλαγές απάτης επιμερίζονται στα συμβαλλόμενα μέρη της συναλλαγής ανάλογα με την υπαιτιότητά τους. Το μεγαλύτερο μέρος της ζημίας επιβαρύνει τους κατόχους καρτών και τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών που αποδέχονται συναλλαγές με κάρτες. Πιο συγκεκριμένα, το 2024 οι κάτοχοι και οι αποδέκτες υπηρεσιών πληρωμών επωμίστηκαν το 58% και 35% της συνολικής ζημίας, αντίστοιχα. Οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών που εκδίδουν κάρτες επιβαρύνθηκαν μόλις κατά 8%.
