Η υπόθεση του ΝΟΚ (Νέος Οικοδομικός Κανονισμός) δεν είναι η μοναδική εκκρεμότητα που έχει να κλείσει το υπουργείο Περιβάλλοντος (ΥΠΕΝ) όσο αφορά τα χωροταξικά – πολεοδομικά θέματα.
Μεγάλη αναστάτωση και πολλές συζητήσεις έχει προκαλέσει το πρόσφατο Προεδρικό Διάταγμα 129/2025 (ΦΕΚ Δ’ 194/15.05.2025) του ΥΠΕΝ για την οριοθέτηση των οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων.
Δεν αφορά άμεσα στο καθεστώς δόμησης στους οικισμούς. Θέτει τους κανόνες στους μελετητές από εδώ και πέρα για τις νέες οριοθετήσεις των οικισμών. Υπενθυμίζεται ότι βρίσκεται σε εξέλιξη η κατάρτιση Τοπικών Πολεοδομιών Σχεδίων (ΤΠΣ) για σχεδόν το 80% της χώρας η οποία ωστόσο στην καλύτερη περίπτωση θα ολοκληρωθεί σε τρία με τέσσερα χρόνια.
Με βάση το εν λόγω ΠΔ θα προχωρήσει η επαναοριοθέτηση των οικισμών χωρίς να ληφθούν υπόψη τα όρια όπως ορίστηκαν από τους Νομάρχες μετά το 1983.
Και η υπόθεση αυτή σχετίζεται με αποφάσεις του ΣτΕ που έκρινε ότι οι Νομάρχες δεν έχουν την αρμοδιότητα καθορισμού των ορίων των οικισμών. Στο πλαίσιο της συγκεκριμένης νομολογίας ακυρώθηκαν μεταξύ 2017 και 2022 τα όρια οικισμών στο Ρέθυμνο, στο Πήλιο και στην Πάρο με αποτέλεσμα να τίθενται σε αμφισβήτηση όλα τα όρια οικισμών της χώρας που έχουν θεσμοθετηθεί μετά το 1983.
Οι τρεις ζώνες
Να σημειωθεί ότι κάθε οικισμός αποτελείται συνήθως από τρεις ζώνες. Το συνεκτικό τμήμα, δηλαδή το κέντρο του οικισμού, το διάσπαρτο γύρω του τμήμα και το υπόλοιπο (κατά κανόνα με αραιή δόμηση) έως τα όρια του νομάρχη. Το ΣτΕ θεωρεί εκτός σχεδίου το τρίτο αυτό τμήμα παρά την προσπάθεια του ΥΠΕΝ να περιληφθεί στην εντός.
Η ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος ισχυρίζεται πως μέχρι να ολοκληρωθούν τα ΤΠΣ για κάθε οικισμό ξεχωριστά, δεν αλλάζει τίποτε. Δηλαδή οι πολίτες σήμερα δύναται να δομήσουν και στην τρίτη ζώνη σαν να είναι εντός σχεδίου. Είναι όμως ασφαλές;
Για τον πολίτη που επιθυμεί να είναι απολύτως σίγουρος και σύννομος προφανώς όχι, αφού αν κάποιος τρίτος προσφύγει εναντίον του το ΣτΕ θα ακολουθήσει τη νομολογία του.
«Μεγάλο ρίσκο»
Ρωτήσαμε σχετικά τον νομικό, Ανδρέα Παπαπετρόπουλο (δικηγόρος στο Συμβούλιο της Επικρατείας και τον Άρειο Πάγο, Διδάκτωρ του Πολεοδομικού και Χωροταξικού Δικαίου) ο οποίος υπογράμμισε μιλώντας στη «Ν»:
«Αν μου ζητηθεί ως νομικός να συμβουλεύω κάποιον για το αν είναι ασφαλές σήμερα να εκδώσει οικοδομική άδεια με βάση τα όρια που έχει ορίσει ο νομάρχης σε ένα οικισμό, δηλαδή σε περιοχή που το πρόσφατο ΠΔ θέτει εκτός οικισμού, θα απαντούσα σαφέστατα ότι πρόκειται για μεγάλο ρίσκο.
Για όσους έχουν ήδη δομήσει εντός της αποκαλούμενης ζώνης Γ που τίθεται εκτός οικισμών δεν υφίσταται θέμα εκτός αν κάποιος τρίτος προσφύγει στο αρμόδιο δικαστήριο κατά της οικοδομικής άδειας. Σε αυτή την περίπτωση εκτιμώ ότι αν έχει περάσει ο εύλογος χρόνος για την ανάκληση μιας διοικητικής πράξης, δηλαδή τα 8 έτη, δεν θα υπάρξει πρόβλημα, εφόσον βεβαίως δεν παρατηρείται κάποια άλλη παρανομία (δόλος κ.λ.π.). Δεν μπορώ να πω το ίδιο όμως για τις πιο πρόσφατες οικοδομικές άδειες. Πιθανότατα έπειτα από προσφυγή να αντιμετωπίσουν πρόβλημα.»
Από την πλευρά του ΥΠΕΝ ο υφυπουργός Περιβάλλοντος, Νίκος Ταγαράς, δηλώνει σχετικά ότι βρίσκεται υπό επεξεργασία νομοθετική ρύθμιση με την οποία θα γίνει προσπάθεια ενσωμάτωσης σημαντικού αριθμού αδόμητων ακινήτων της τρίτης ζώνης που έχουν γεωγραφική, πραγματική ή οικιστική σχέση με τον οικισμό, έπειτα από επαρκή τεκμηρίωση.
Στην ίδια λογική ο πρόεδρος του ΤΕΕ, Γιώργος Στασινός, προτείνει η κυβέρνηση να νομοθετήσει ορίζοντας το αραιά δομημένο τμήμα ως περιοχή ελέγχου χρήσεων και να καθορίσει συγκεκριμένη αρτιότητα ώστε να οικοδομούνται π.χ. τα 1.000 ή 2.000 τετραγωνικά μέτρα με συγκεκριμένο συντελεστή δόμησης. Δηλαδή να είναι περιοχή εκτός των ορίων του οικισμού, αλλά που θα οικοδομείται με ευνοϊκότερους όρους από ό,τι στην εκτός σχεδίου περιοχή, με την προϋπόθεση να υπάρχουν δρόμοι.
Διαβάστε ακόμα:
→ Σε αναμονή η κτηματαγορά για τις ρυθμίσεις του ΥΠΕΝ στον ΝΟΚ
