Στην αναζήτηση χρηματοδοτικών πόρων για την ενίσχυση του αμυντικού τομέα επικεντρώνεται η Ευρώπη, με στόχο την υλοποίηση του φιλόδοξου, μακροπρόθεσμου και άκρως απαιτητικού σχεδίου ReARm.
Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα δεδομένα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εστιάζει στη σύσταση κοινοπραξιών, με στόχο την υπογραφή συμφωνιών πριν από το τέλος του έτους. Τα έργα που θα προκύψουν αναμένεται να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του μέλλοντος της ευρωπαϊκής άμυνας, στην ενίσχυση ενός συνεργατικού και καινοτόμου αμυντικού οικοσυστήματος και στην ενίσχυση των στρατηγικών ικανοτήτων της Ε.Ε. τα επόμενα χρόνια.
Ήδη παρατηρείται έντονη κινητικότητα δράσεων στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας για έρευνα και ανάπτυξη στον αμυντικό τομέα, παράλληλα με την ενεργοποίηση έργων που αφορούν την περίφημη διττή χρήση -προϊόντα και τεχνολογία για πολιτική και αμυντική χρήση. Ταυτόχρονα στη ρήτρα διαφυγής εισέρχονται σταδιακά τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. προκειμένου να εξασφαλίσουν πόρους προς την αμυντική τεχνολογία και βιομηχανία.
Πρόσφατα ανακοινώθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η απόφαση για επένδυση 910 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας του 2024. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Επιτροπής στην τέταρτη πρόσκληση υποβολής προτάσεων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας υπήρξε πρωτοφανές ενδιαφέρον από την αμυντική βιομηχανία και τους ερευνητικούς οργανισμούς της Ε.Ε.
Η πρόσκληση προσέλκυσε αριθμό ρεκόρ 299 προτάσεων, συγκεντρώνοντας 625 νομικά πρόσωπα από 25 κράτη μέλη της ΕΕ και τη Νορβηγία. Βασική επιδίωξη είναι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις να έχουν ζωτικό ρόλο στις επιλεγμένες προτάσεις, καθώς αντιστοιχούν σε πάνω από 38% του συνόλου των οντοτήτων που συμμετέχουν, και λαμβάνουν πάνω από το 27% της συνολικής χρηματοδότησης που ζητείται.
Στα επιλεγμένα έργα, πάνω από 360 εκατ. ευρώ διατίθενται σε 39 ερευνητικά έργα και 539 εκατ. ευρώ σε 23 έργα ανάπτυξης ικανοτήτων. Παράλληλα η λύση της χρηματοδότησης τεχνολογιών διττής χρήσης dual use – civil and defense μέσω των υπαρχόντων ευρωπαϊκών προγραμμάτων βρίσκεται πλέον στο τραπέζι των Ευρωπαίων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξετάζει την πρόταση το EIC (European Innovation Council) να χρηματοδοτήσει τεχνολογίες διπλής χρήσης και η Άμυνα να γίνει η τέταρτη προτεραιότητα του προγράμματος STEP (STRATEGIC TECHNOLOGIES FOR EUROPE PLATFORM – STEP), της πλατφόρμας στρατηγικών τεχνολογιών για την Ευρώπη.
Τεχνολογίες διττής χρήσης
Οι τεχνολογίες διττής χρήσης (dual use) δεν είναι μια ειδική κατηγορία, είναι η φυσική εξέλιξη της τεχνολογικής πραγματικότητας. Και η ελληνική βιομηχανία, η οποία συχνά αναπτύσσει λύσεις για την πολιτική αγορά —ειδικά στους τομείς των λογισμικών, των αισθητήρων, της ενέργειας, των UAV, της κυβερνοασφάλειας, των μεταφορών και των υλικών— έχει κάθε λόγο να κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση.
Στην πράξη, υπάρχουν τουλάχιστον τρεις δρόμοι αξιοποίησης,
α) Προσαρμογή υφιστάμενων λύσεων σε αμυντικό περιβάλλον: μεταφορά τεχνολογίας με ήπιες προσαρμογές, ώστε να καλυφθούν ανάγκες των Ενόπλων Δυνάμεων,
β)Συν-ανάπτυξη προϊόντων με στρατιωτική και πολιτική χρήση ήδη από τη φάση του σχεδιασμού (π.χ. έξυπνοι αισθητήρες για παρακολούθηση συνόρων ή πυρκαγιών),
γ) Συμμετοχή σε ευρωπαϊκά έργα με dual use προσανατολισμό, όπως το EDF (European Defence Fund), αλλά πολύ περισσότερο το Horizon Europe (cluster 3) ή το Digital Europe, που προωθούν συνεργασίες στον τομέα της ασφάλειας και της τεχνολογίας. Η Ε.Ε. επιδιώκει ακριβώς αυτή τη συνέργεια.
Όπως λένε οι γνώστες του χώρου «σε έναν κόσμο όπου η ασφάλεια εξαρτάται όλο και περισσότερο από την πληροφορία, την ταχύτητα, τη συνδεσιμότητα και την ενεργειακή αυτάρκεια, οι τεχνολογίες δεν είναι πλέον μονοδιάστατες. Είναι πολλαπλών εφαρμογών. Αυτό που μέχρι χθες θεωρούταν «πολιτικό προϊόν» —ένα drone παρακολούθησης καλλιεργειών ή μια πλατφόρμα ελέγχου ενέργειας— σήμερα μπορεί να αξιοποιηθεί σε στρατιωτικές αποστολές ή σε επιχειρήσεις υποστήριξης κρίσιμων υποδομών. Ένα λογισμικό ERP που σχεδιάστηκε για logistics τροφίμων, μπορεί να υποστηρίξει και στρατιωτικά αποθέματα».
Ελληνική παρουσία
Η Ελλάδα καλείται να απαντήσει όχι μόνο ως κράτος– μέλος της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ, αλλά ως χώρα με ουσιαστική βιομηχανική και ερευνητική φιλοδοξία σε αυτή την πρόκληση, αποδεικνύοντας ότι μπορεί να παράγει τεχνολογία, προϊόν και επιρροή, με ελληνική σφραγίδα και ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία.
Σύμφωνα με στελέχη του αμυντικού και επιχειρηματικού χώρου «για την Ελλάδα, οι τεχνολογίες dual use αποτελούν μοχλό οικονομικής και βιομηχανικής ανόδου, γιατί μειώνουν το ρίσκο για τις επιχειρήσεις, επιτρέπουν την πρόσβαση σε πολλαπλές αγορές, και κυρίως, δίνουν δυνατότητα διείσδυσης στο αμυντικό οικοσύστημα χωρίς τη «σφραγίδα» αμυντικού προμηθευτή, κάτι που για πολλές εταιρείες είναι στρατηγικά κρίσιμο.
Σε αυτό το πλαίσιο, υλοποιείται ήδη η χαρτογράφηση των αναγκών των Επιτελείων των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, αντιστοίχισή τους με εθνικές τεχνολογικές δυνατότητες και προετοιμασία δράσεων συγχρηματοδότησης, με αιχμή τις πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας (EDF) είναι το μεγαλύτερο στρατηγικό εργαλείο που διαθέτει σήμερα η Ευρωπαϊκή Ένωση για τη στήριξη της διακρατικής συνεργασίας στον τομέα της άμυνας. Είναι ένας μηχανισμός αναδιαμόρφωσης του ευρωπαϊκού βιομηχανικού και τεχνολογικού χάρτη. Σε αυτό το περιβάλλον, η παρουσία της Ελλάδας είναι ιδιαίτερα αξιόλογη.
Με βάση τα επίσημα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η χώρα μας κατατάσσεται στην 5η θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε αριθμό συμμετοχών σε χρηματοδοτούμενα έργα EDF, πίσω από μεγάλες χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία και η Ισπανία. Μάλιστα ξεπερνά χώρες με παρόμοιο ή και μεγαλύτερο πληθυσμό, όπως η Πορτογαλία, η Φινλανδία ή η Νορβηγία.
Η Ελλάδα συμμετέχει σε δεκάδες έργα, με σημαντικά ποιοτικά χαρακτηριστικά. Ενδεικτικά αναφέρονται τα έργα LOTUS: ανάπτυξη μη επανδρωμένων αεροσκαφών μεγάλης αυτονομίας για αποστολές ISR, PROTEAS: διαλειτουργικό σύστημα C4ISR για ειδικές δυνάμεις, FEDERATES: ενοποίηση αλυσίδων διοίκησης με χρήση τεχνολογιών edge computing και AI, πρόγραμμα JCUAS: κοινή ανάπτυξη συστημάτων μη επανδρωμένων εναέριων πλατφορμών, AINCEPTION: τεχνητή νοημοσύνη για έγκαιρη αναγνώριση απειλών σε πολλαπλά πεδία, VICTORIOUS: Χρήση μη επανδρωμένων συστημάτων για τις ανάγκες παρατήρησης πυροβολικού.
Τα έργα αυτά καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα τεχνολογιών, από command and control και αισθητήρες, έως AI, unmanned systems και κυβερνοάμυνα. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε πολλά από αυτά, ελληνικοί φορείς δεν συμμετέχουν απλώς ως εταίροι, αλλά έχουν ρόλο συντονιστή ή τεχνολογικού υπευθύνου (technical leader) – κάτι που δείχνει την ωρίμανση και την αξιοπιστία της ελληνικής τεχνολογικής κοινότητας.
Σύμφωνα με στοιχεία των αρμόδιων φορέων, δεύτερο σημαντικό εργαλείο είναι ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Άμυνας, που παρέχει ένα από τα πιο κρίσιμα εργαλεία τεχνολογικού σχεδιασμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης: Τα Capability Technology Groups (CapTechs).Πρόκειται για θεματικές ομάδες εργασίας που συγκεντρώνουν ειδικούς από τα κράτη-μέλη, από τη βιομηχανία και από την ερευνητική κοινότητα.
Στα CapTechs αναλύονται τεχνολογικά ελλείμματα, εντοπίζονται στρατηγικές προτεραιότητες, και καθορίζονται οι τεχνολογικές κατευθύνσεις που θα στηρίξουν την επιχειρησιακή ετοιμότητα της Ευρώπης στα επόμενα χρόνια.
Οι θεματικές περιοχές που καλύπτουν τα CapTechs περιλαμβάνουν Συστήματα διοίκησης και ελέγχου (C4ISR), Τεχνητή νοημοσύνη και αυτόνομες πλατφόρμες, Υποθαλάσσιες τεχνολογίες και sonar, Διαστημικές και αεροναυτικές τεχνολογίες, Προηγμένα υλικά και νανοτεχνολογία, Ενεργειακά συστήματα και διαχείριση ισχύος, Προώθηση, κινητικότητα και logistics, Κυβερνοασφάλεια και ηλεκτρονικός πόλεμος.
Στο πλαίσιο αυτών των ομάδων, αναπτύσσονται πρωτοβουλίες συνεργασίας μεταξύ κρατών-μελών, με πιο ευέλικτη μορφή. Υπάρχουν και τα Category B έργα που είναι έργα τεχνολογικής συνεργασίας, μικρότερης κλίμακας, μεταξύ δύο ή περισσότερων κρατών, τα οποία επιτρέπουν την πειραματική ανάπτυξη τεχνολογιών σε μεσαίο TRL (3–6).
Το πιο κρίσιμο όμως σε αυτά είναι το ότι έχουν σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να αποτελούν προθάλαμο συμμετοχής στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας (EDF). Λειτουργούν ως τεχνικές προσομοιώσεις, ως χώροι δοκιμής συνεργειών και τεκμηρίωσης λύσεων.
Η Ελλάδα, όπως λένε οι γνώστες του χώρου, έχει κάθε λόγο να ενισχύσει τη συμμετοχή της στα CapTechs και στα Category B έργα. Όχι μόνο για να συνδιαμορφώσει την ευρωπαϊκή τεχνολογική στρατηγική, αλλά και για να προετοιμάσει ελληνικά σχήματα για ρόλους leadership σε μελλοντικά EDF.
Ισχύς εν τη ενώσει
Η στρατηγική της ισχύος εν τη ενώσει με φόντο το πεδίο μάχης όπως το προδιαγράφει η Ατζέντα 2030 μέσα από το παράδειγμα συνεργιών, συνεργασιών, δικτύωσης με στόχο ένα νέο Βιομηχανικό Οικοσύστημα με τη συμμετοχή βιομηχανιών και επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται, μεταξύ άλλων, και σε τεχνολογίες με δυνατότητα dual use – civil and defense, συζητείται και στην ελληνική πλευρά, που δείχνει έντονη κινητικότητα.
Πρόσφατη είναι η συνάντηση που έγινε μεταξύ βιομηχάνων και επιχειρηματιών με τον Έλληνα πρωθυπουργό Κ. Μητσοτάκη για το θέμα της συμμετοχής των ελληνικών επιχειρήσεων σε αμυντικά προγράμματα για την επίτευξη ελληνικής προστιθέμενης αξίας.
Πρόσφατη είναι και η συνάντηση που έγινε μεταξύ βιομηχανιών της Βορείου Ελλάδας και επιχειρήσεων με θέμα «Προοπτικές Ανάπτυξης Προϊόντων Διττής Χρήσης και Συμμετοχής των Επιχειρήσεων σε Προγράμματα Αμυντικών Τεχνολογιών» στο πλαίσιο των νέων ευκαιριών παραγωγής, συμπαραγωγής, υπεργολαβίας και ανάπτυξης καινοτόμων προϊόντων Διττής Χρήσης (πολιτικής και στρατιωτικής), με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας της Ελληνικής Βιομηχανίας στα αντικείμενα της Άμυνας.
Στόχος είναι να αναδειχθεί το γεγονός ότι υπάρχουν ελληνικές εταιρείες που ήδη βρίσκονται σε αυτό το μεταίχμιο – από την πληροφορική και τη χημική βιομηχανία, μέχρι την ενέργεια και την μεταλλουργία. Η πρόκληση δεν είναι να γίνουν «στρατιωτικές». Είναι να μπορέσουν να συνδεθούν στρατηγικά με τις επιχειρησιακές ανάγκες και να ενσωματωθούν στα σχήματα που ήδη διαμορφώνονται στην Ευρώπη.
«Η άμυνα δεν είναι μόνο στρατιωτικό ζήτημα. Είναι και θέμα τεχνολογικής επάρκειας, βιομηχανικής υποδομής, πολιτικής βούλησης και οικονομικής στρατηγικής», υποστηρίζουν εκπρόσωποι ελληνικών επιχειρήσεων. Και συμπληρώνουν λέγοντας πως «τα μεγέθη των στόχων της Ε.Ε. και των Εθνικών Στρατηγικών Επιλογών δεν μπορούν να επιτευχθούν από το υπάρχον παραδοσιακό οικοσύστημα Αμυντικών Τεχνολογιών χωρίς τη συμμετοχή νέων εταίρων, μεγάλων και μικρομεσαίων επιχειρήσεων και βιομηχανιών».
Παραδείγματα
Τα παραδοσιακά όρια μεταξύ πολιτικών, αμυντικών και βιώσιμων λύσεων είναι θολά, τόνισαν στελέχη της βιομηχανίας στο πλαίσιο της ημερίδας με θέμα «Προοπτικές Ανάπτυξης Προϊόντων Διττής Χρήσης και Συμμετοχής των Επιχειρήσεων σε Προγράμματα Αμυντικών Τεχνολογιών».
Και επεσήμαναν πως μια εταιρεία που εργάζεται σε αισθητήρες ανίχνευσης πυρκαγιών βρίσκει νέες περιπτώσεις χρήσης σε συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης για απειλές στο πεδίο της μάχης. Μια νεοσύστατη εταιρεία logistics που εξυπηρετεί το ηλεκτρονικό εμπόριο στρέφεται σε στρατιωτικά drones ανεφοδιασμού. Μια εταιρεία τρισδιάστατης εκτύπωσης που κατασκευάζει οικολογική στέγαση αναπτύσσει κινητές μονάδες οχύρωσης για την ασφάλεια των συνόρων. Μια εταιρεία αγροτεχνολογίας που χρησιμοποιεί ψεκασμό με drone για καλλιέργειες αρχίζει να εργάζεται για αυτόνομη χημική απολύμανση μολυσμένων ζωνών. Μια πλατφόρμα εικονικής εκπαίδευσης για τη βιομηχανική ασφάλεια προσθέτει ενότητες προσομοίωσης πεδίου μάχης για στρατιωτική εκπαίδευση. Ένας κατασκευαστής ανακυκλωμένου πλαστικού που προμηθεύει δημόσια πάρκα παρέχει τώρα αρθρωτά φράγματα πλημμύρας και αμυντικές υποδομές κατασκευασμένες από βιώσιμες ροές αποβλήτων.
Τα αμυντικά συστήματα πρέπει να λειτουργούν σε ακραία περιβάλλοντα — τα βιώσιμα υλικά και η ενεργειακή απόδοση αυξάνουν την επιχειρησιακή αντοχή. Οι πολιτικές εταιρείες με εξειδίκευση στην κυκλική οικονομία, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τα έξυπνα υλικά μπορούν να βοηθήσουν τις ένοπλες δυνάμεις να μειώσουν το βάρος της εφοδιαστικής αλυσίδας και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Ατζέντα 2030
Η Ατζέντα 2030 εστιάζει σε τέσσερις βασικούς πυλώνες:
- Εθνική τεχνολογική και παραγωγική αυτάρκεια, με στόχο την κάλυψη κρίσιμων αναγκών των Ενόπλων Δυνάμεων από την εγχώρια αγορά.
- Καινοτομία μέσω συνεργασιών, με διασύνδεση βιομηχανίας, πανεπιστημίων, ερευνητικών κέντρων και startups.
- Ενίσχυση της εξωστρέφειας και της συμμετοχής της Ελλάδας σε ευρωπαϊκά προγράμματα (EDF, EDIRPA, PESCO και EDIP στο άμεσο μέλλον).
- Θεσμική ωρίμανση: δημιουργία εργαλείων, πλαισίων και μηχανισμών που θα επιτρέψουν τη σταθερή και αποτελεσματική ανάπτυξη αμυντικών τεχνολογιών.
H Ελληνική Agenda 2030 ύψους 25 – 28 δις (2025 – 2037) στοχεύει σε 25% του κάθε εξοπλιστικού συμβολαίου να αναλαμβάνεται από Ελληνικές Εταιρείες (συμπαραγωγή – υπεργολαβία). Στόχος η Αμυντική Βιομηχανία να συμμετέχει 1,5% στο ΑΕΠ το 2030 (από 1,5 δις σε 4,5 δις).
Τι είναι η πλατφόρμα STEP
Η πλατφόρμα STEP στηρίζει επενδύσεις που αποσκοπούν στην ενίσχυση της βιομηχανικής ανάπτυξης και των αλυσίδων αξίας, με αποτέλεσμα τη μείωση των στρατηγικών εξαρτήσεων της Ένωσης, την ενίσχυση της κυριαρχίας και της οικονομικής ασφάλειάς της.
Μέσω της STEP παρέχεται στήριξη της ανάπτυξης και της παραγωγής κρίσιμων τεχνολογιών σε τρεις τομείς στην καινοτομία στους τομείς της ψηφιακής και της υπερπροηγμένης τεχνολογίας, στις καθαρές και αποδοτικές ως προς τη χρήση των πόρων τεχνολογίες, στις βιοτεχνολογίες.
Με την υλοποίηση της STEP σχετίζονται έντεκα προγράμματα και ταμεία της Ένωσης, το πρόγραμμα Ψηφιακή Ευρώπη, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας, το EU4Health, το πρόγραμμα «Ορίζοντας Ευρώπη», το Ταμείο Καινοτομίας, το InvestEU, ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το Ταμείο Συνοχής, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ (ΕΚΤ+), και το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης.
Ανοίγει τις πύλες της η DEFEA – Defence Exhibition Athens 2025 – Σημείο αναφοράς η «Ασπίδα του Αχιλλέα»
Από σήμερα έως τις 8 Μαΐου 2025 θα πραγματοποιηθεί η DEFEA – Defence Exhibition Athens 2025 στο Metropolitan Expo Athens, υπό την αιγίδα του Ελληνικού Υπουργείου Εθνικής Άμυνας. Η φετινή έκθεση υποδέχεται 436 εκθέτες από 37 χώρες, 18 εθνικά περίπτερα και 98 επίσημες αποστολές από 45 χώρες, επιβεβαιώνοντας τη θέση της ως στρατηγικό σημείο αναφοράς για την παγκόσμια αμυντική βιομηχανία. Επίσης θα συμμετέχουν υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι της ΕΕ και του ΝΑΤΟ και εκπρόσωποι οργανισμών όπως DG ,DEFIS, EDA, EDF, EDIDP, OCCAR, NSPA, DIANA και το ΕΛΚΑΚ.
Σύμφωνα με τους διοργανωτές, οι εταιρείες αναμένεται να παρουσιάσουν τις πιο πρόσφατες καινοτομίες και τεχνολογικές εξελίξεις στους τομείς της άμυνας και ασφάλειας σε ξηρά, θάλασσα, αέρα, αλλά και στον κυβερνοχώρο και τα διαστημικά συστήματα. Σημείο αναφοράς της έκθεσης θα είναι η «Ασπίδα του Αχιλλέα», η πολυστρωματική άμυνα πέντε επιπέδων όπως και πυραυλικά συστήματα καθώς και όλη η γκάμα βλημάτων ακριβείας, καθώς και μη επανδρωμένες πλατφόρμες (UAV, USV, UUV) και συστήματα αντιμετώπισης αυτόνομων απειλών και σμηνών μη επανδρωμένων συστημάτων. Στην DEFEA 2025 θα παρουσιαστούν για πρώτη φορά οπλικά συστήματα που βρίσκονται στην αιχμή της τεχνολογίας αλλά και εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης που προσφέρουν λύσεις σε όλους τους τομείς του σύγχρονου πεδίου επιχειρήσεων, με έμφαση στη διαλειτουργικότητα και την ευελιξία.
Μεταξύ των 98 επιβεβαιωμένων αντιπροσωπειών που θα παραστούν στη φετινή έκθεση ξεχωρίζουν υψηλόβαθμοι εκπρόσωποι από την πολιτική και στρατιωτική ηγεσία πολλών χωρών.
Συγκεκριμένα, θα συμμετάσχουν Υπουργοί και Υφυπουργοί Άμυνας από την Αρμενία, την Κύπρο, τη Ρουμανία, την Ουγγαρία, τη Σερβία, τη Βουλγαρία και το Μαυροβούνιο, καθώς και εκπρόσωποι της Γενικής Διεύθυνσης Αμυντικών Εξοπλισμών και Επενδύσεων της Γαλλίας, της Εσθονίας, της Σαουδικής Αραβίας και άλλων 14 χωρών.
Επιπλέον, θα παραστούν επιτελείς των Ενόπλων Δυνάμεων από τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ουκρανία, την Αίγυπτο, την Αυστραλία, την Ιταλία, την Ισπανία, την Πολωνία, το Ισραήλ, την Ιορδανία κα.
Ιδιαίτερη παρουσία θα έχουν και οι σύνδεσμοι αμυντικής βιομηχανίας από 16 χώρες, μεταξύ των οποίων η Αυστρία, η Γερμανία, η Ολλανδία, η Λιθουανία, η Γαλλία, η Ιταλία, η Τσεχία, η Πορτογαλία και η Ινδία.
Σημαντική αναμένεται να είναι η συμμετοχή από την ελληνική πλευρά, το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, η ΓΔΑΕΕ, το ΓΕΕΘΑ, καθώς και η Ελληνική Αστυνομία, το Πυροσβεστικό Σώμα, το Λιμενικό Σώμα και το Υπουργείο Ανάπτυξης.
