Θετικότερες εξελίξεις για το δημόσιο χρέος και το πρωτογενές πλεόνασμα της Γενικής Κυβέρνησης από αυτές που είχαν εκτιμηθεί στην εισηγητική έκθεση του κρατικού προϋπολογισμού προβλέπει για το τρέχον έτος το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, μετά την εκτίναξη του πρωτογενούς πλεονάσματος στο 4,8% του ΑΕΠ το 2024.
Οι προβλέψεις αυτές προμηνύουν πρόσθετα δημοσιονομικά περιθώρια για νέες παρεμβάσεις φοροελαφρύνσεων και εισοδηματικών ενισχύσεων τόσο το 2026 όσο και τη διετία 2027-2028. Συγκεκριμένα, στην έκθεση προόδου ως προς τους στόχους του Μεσοπρόθεσμου Δημοσιονομικού-Διαρθρωτικού Σχεδίου (ΜΔΔΣ) 2025-2028, η οποία υπεβλήθη στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή από το υπουργείο, η εκτίμηση για το πρωτογενές πλεόνασμα ψηλώνει για φέτος στο 3,2% του ΑΕΠ από 2,4% του ΑΕΠ που προέβλεπε ο προϋπολογισμός, ενώ για το ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης αναμένεται πλεόνασμα 0,1% του ΑΕΠ αντί για έλλειμμα 0,6% που προβλεπόταν.
Επιπλέον, η εκτίμηση για το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης χαμηλώνει στο 145,7% του ΑΕΠ έναντι εκτίμησης για χρέος 147,5% που είχε περιληφθεί στον φετινό προϋπολογισμό.
Προσδοκίες
Τις προσδοκίες για συνέχιση των παροχών το 2026 και τα επόμενα χρόνια συντηρεί όχι μόνο η αναθεωρημένη προς τα πάνω κατά 0,8% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) πρόβλεψη για το πρωτογενές πλεόνασμα, αλλά και το γεγονός ότι στο κείμενο της έκθεσης αναφέρεται πως, φέτος, η απόδοση πρόσθετων φορολογικών εσόδων που θα έχουν τα μέτρα κατά της φοροδιαφυγής θα υπερβεί τα 2 δισ. ευρώ, που είχαν ανέλθει το 2024.
Επίσης, η σωρευτική αύξηση των καθαρών πρωτογενών δαπανών για τη διετία 2024-2025 κατά 4,5% αφήνει περιθώριο για νέα μέτρα κοινωνικής πολιτικής (όπως το πρόσφατο επίδομα του ενός ενοικίου και των 250 ευρώ για τους συνταξιούχους) και στα επόμενα χρόνια. Συγκεκριμένα, με δεδομένο ότι, κανονικά, η σωρευτική αύξηση των πρωτογενών δαπανών για τη διετία 2024-2025 θα έπρεπε να είναι 6,3% (2,7% για το 2024 και 3,7% για το 2025), για τα έτη 2026-2028 η Ελλάδα μπορεί να αυξήσει περαιτέρω τις δαπάνες κατά 1,8% υψηλότερα από την ετήσια οροφή δαπανών. Σε όλα αυτά θα πρέπει επίσης να προστεθεί και η ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες, η οποία μόνο για το 2025 δίνει πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο 500 εκατ. ευρώ (0,2% του ΑΕΠ).
Τα κύρια σημεία της έκθεσης
Αναλυτικά, σύμφωνα με την έκθεση προόδου, η οποία συντάχθηκε και κατατέθηκε υπό το αναθεωρημένο ευρωπαϊκό πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης, το οποίο τέθηκε σε ισχύ την 30ή Απριλίου 2024, για το 2025 προβλέπεται ρυθμός ανάπτυξης 2,3%, ρυθμός αύξησης των επενδύσεων 8,4%, της ιδιωτικής κατανάλωσης 1,7%, των εξαγωγών 4,0% και των εισαγωγών 3,8%.
Ο εναρμονισμένος δείκτης τιμών καταναλωτή αναμένεται να αποκλιμακωθεί σε 2,4% το 2025 από 3,0% το 2024. Το πρωτογενές αποτέλεσμα του κρατικού προϋπολογισμού, λαμβάνοντας υπόψη τα δημοσιονομικά μέτρα που έχουν ανακοινωθεί και την επίδοση του 2024, αναμένεται να ανέλθει σε 3,2% το 2025 έναντι 4,8% το 2024 και το συνολικό αποτέλεσμα Γενικής Κυβέρνησης σε 0,1% το 2025 έναντι 1,3% το 2024.
Ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ μειώθηκε από 163,9% το 2023 σε 153,6% το 2024 και αναμένεται να αποκλιμακωθεί περαιτέρω σε 145,7% το 2025. Ο ρυθμός ετήσιας αύξησης των καθαρών πρωτογενών δαπανών το 2025 αναμένεται να ανέλθει σε 4,5% έναντι στόχου 3,7%. Η απόκλιση αυτή είναι εντός του δημοσιονομικού περιθωρίου του 0,3% του ΑΕΠ για την ετήσια αύξηση που ορίζεται από το ευρωπαϊκό πλαίσιο, λαμβάνοντας υπόψη ότι η σωρευτική αύξηση δαπανών των ετών 2024 και 2025 είναι εντός των σχετικών ορίων
Ληφθέντα μέτρα
Στην ετήσια έκθεση προόδου περιλαμβάνονται οι δημοσιονομικές παρεμβάσεις για τα έτη 2024 και 2025, που στοχεύουν στην ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος και την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και της κοινωνικής συνοχής, χωρίς να θέτουν σε κίνδυνο τη δημοσιονομική πορεία.
Για το 2025 τα δημοσιονομικά μέτρα που προβλέπονταν στον προϋπολογισμό και ήδη υλοποιούνται περιλαμβάνουν την επιπλέον μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά μία ποσοστιαία μονάδα, την αύξηση των μισθών του δημοσίου τομέα κατόπιν της αύξησης του κατώτατου μισθού από τα 830 στα 880 ευρώ, την κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος, τα κίνητρα για καινοτομία, συγχωνεύσεις και εξαγορές, την αυτοτελή φορολόγηση των εφημεριών των ιατρών του ΕΣΥ, την απαλλαγή από τον φόρο ασφαλίστρου συμβολαίων υγείας για παιδιά, την υλοποίηση του προγράμματος «Σπίτι μου ΙΙ» και λοιπά μέτρα που αντιμετωπίζουν ζητήματα σχετικά με το δημογραφικό και το στεγαστικό πρόβλημα.
Επιπλέον των ανωτέρω, φέτος θα εφαρμοστούν μέτρα δημοσιονομικού κόστους 1,3 δισ. ευρώ, στη βάση της θετικής δημοσιονομικής επίδοσης του 2024 που οφείλεται στην απόδοση των μέτρων περιορισμού της φοροδιαφυγής. Αυτά περιλαμβάνουν:
● Μόνιμη αύξηση του Εθνικού Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων κατά 500 εκατ. ευρώ.
● Μόνιμη επιστροφή ενός ενοικίου σε οικογένειες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, με εκτιμώμενο ετήσιο κόστος 230 εκατ. ευρώ.
● Μόνιμη ετήσια οικονομική ενίσχυση ύψους 250 ευρώ σε 1,44 εκατ. συνταξιούχους, ανασφάλιστους υπερήλικες και άτομα με αναπηρία, με ετήσιο κόστος 360 εκατ. ευρώ.
● Επέκταση της απαλλαγής από τις φαρμακευτικές δαπάνες για χαμηλοσυνταξιούχους, με ετήσιο κόστος 23 εκατ. ευρώ.
● Χορήγηση επιδόματος επικινδυνότητας στα στελέχη των σωμάτων ασφαλείας με ετήσιο κόστος 222 εκατ. ευρώ.
Για μείωση της φοροδιαφυγής
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται και στα μέτρα για τη μείωση της φοροδιαφυγής, όπως:
● Η διασύνδεση των POS με τις ταμειακές μηχανές.
● Η πλήρης εφαρμογή της πλατφόρμας «myDATA» για την ηλεκτρονική δήλωση εσόδων και εξόδων των επιχειρήσεων.
● Η επέκταση της υποχρεωτικής αποδοχής ηλεκτρονικών πληρωμών στο λιανικό εμπόριο.
● Οι συναλλαγές ακινήτων μέσω ηλεκτρονικών μέσων πληρωμών.
● Το νέο πλαίσιο για το ελάχιστο φορολογητέο εισόδημα για τους αυτοαπασχολούμενους.
● Η αύξηση των προστίμων για χρήση μετρητών σε συναλλαγές άνω των 500 ευρώ.
● Η καταβολή των επιδομάτων κοινωνικής ασφάλισης μέσω προπληρωμένων καρτών.
● Η ψηφιοποίηση και αυτοματοποίηση των ελέγχων της φορολογικής αρχής και
● Η εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας εργασίας, στην οποία καταγράφονται οι πραγματικές ώρες εργασίας των εργαζομένων
