Ήρθε ο καιρός να βάλει η Ευρώπη τέλος στις προκαταλήψεις για τους «τεμπέληδες του Νότου»: Τα πάλαι ποτέ «προβληματικά παιδιά» της ΕΕ- Ισπανία, Πορτογαλία, Ιταλία και η Ελλάδα – που παλαιότερα χλευάζονταν ως PIGS (γουρούνια) έχουν ανακάμψει: Τα επίπεδα χρέους τους, μειώνονται. Οι οικονομίες τους αναπτύσσονται. Η εμπιστοσύνη έχει επιστρέψει στη Ρώμη, τη Λισαβόνα, τη Μαδρίτη και την Αθήνα.
Αντίθετα, τα «κακά παιδιά» της Ευρώπης είναι πλέον η Γερμανία και η Γαλλία. Οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες της Γηραιάς ηπείρου έχουν σταματήσει να αναπτύσσονται ι τα τελευταία χρόνια. «Απώλειες θέσεων εργασίας. Αποβιομηχάνιση. Στασιμότητα. Ελλείμματα. Και έτσι θα συνεχιστεί και όλο το 2025», λέει ο καθηγητής Μίκαελ Γκρέμλινγκ από το Γερμανικό Οικονομικό Ινστιτούτο.
Οι «κακοί μαθητές»
Τα επόμενα πέντε χρόνια, η Γερμανία και η Γαλλία θα ξεπεράσουν στα ελλείμματά τους το όριο του 3% του ΑΕΠ, που προβλέπει το Σύμφωνο Σταθερότητας. Σύμφωνα με τις προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, το Βερολίνο θα υπερβεί το όριο του ελλείμματος από το 2026. Συγκεκριμένα, θα φτάσει το 3,5% του συνολικού ΑΕΠ, σύμφωνα με τους ειδικούς του ΔΝΤ, και θα συνεχίσει να αυξάνεται μέχρι να φτάσει το 4,4% έως το 2030.
Στην περίπτωση της Γαλλίας, το δημοσιονομικό έλλειμμα έκλεισε ήδη το 2024 στο 5,8% και αναμένεται να υποχωρήσει ελάχιστα, στο 5,5% το επόμενο έτος. Ωστόσο, θα παραμείνει στάσιμο γύρω στο 6% μέχρι το 2030.
«Γαλλία και Γερμανία αποτελούν πλέον τους κακούς μαθητές στην τάξη της Ευρώπης;» , λένε στη Ναυτεμπορική, Ευρωπαίοι διπλωμάτες.
Το «παράδοξο» είναι μεγαλύτερο στην περίπτωση της Γερμανίας. Ωστόσο, τα στοιχεία δείχνουν ότι το Βερολίνο έχει ξεπεράσει το έλλειμμα του 3% ,οκτώ φορές μεταξύ 1999 και 2024. «Στη συλλογική φαντασία, οι Γερμανοί χαρακτηρίζονται από την αυστηρότητά τους στον έλεγχο των δημόσιων δαπανών, ειδικά κατά την εποχή της Άνγκελα Μέρκελ και της εμμονής της με τη λιτότητα. Αλλά τώρα, αναγκάστηκαν να αναστείλουν το συνταγματικά κατοχυρωμένο “φρένο χρέους”, μήπως και ξεφύγουν από το φάσμα της ύφεσης», σημειώνουν οι ίδιες πηγές.
«Χρυσό μετάλλιο» μη συμμόρφωσης
Η Γαλλία κερδίζει πάντως το «χρυσό μετάλλιο» για τη μη συμμόρφωση με τις επιταγές των Βρυξελλών. Το Γαλλικό χρέος έκλεισε το 2024 στο 113,1% και μέχρι το 2030 αναμένεται να ανέλθει στο 128,4%.
Όσον αφορά το δημόσιο χρέος, αυτό που προκαλεί έκπληξη είναι τι θα συμβεί στη Γερμανία, η οποία, για πρώτη φορά στην ιστορία της, θα το δει να ξεπερνά το όριο του 60%, κλείνοντας τη δεκαετία στο 74,8%. « Η απώλεια της βιομηχανικής ανταγωνιστικότητας λόγω των υψηλών τιμών ενέργειας, της χαμηλής εξωτερικής ζήτησης για τα γερμανικά προϊόντα και της έλλειψης επενδύσεων έχουν οδηγήσει τη γερμανική οικονομία σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης.
Η νέα κυβέρνηση CDU/ CSU και SPD, με επικεφαλής τον καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς, που θα αναλάβει σε λίγες ημέρες τα καθήκοντά της ,ενέκρινε ένα ταμείο 500 δισεκατομμυρίων ευρώ για επενδύσεις σε υποδομές και άμυνα σε διάστημα 12 ετών. «Για πολύ καιρό, η Γερμανία είχε περισσότερο εμμονή με τη μείωση του χρέους παρά με τη δημιουργία του, και τώρα βρισκόμαστε εν μέσω μιας πιθανής συναίνεσης μεταξύ των δύο μεγάλων κομμάτων της χώρας για την ανάληψη μεγαλύτερου χρέους, και αυτό είναι σαφώς μια αλλαγή παραδείγματος», λένε παράγοντες της αγοράς. Ως εκ τούτου, τα επόμενα πέντε χρόνια, το Βερολίνο θα αποκλίνει από τις ευρωπαϊκές δημοσιονομικές παραμέτρους, όσο και αν οι αυξημένες αμυντικές δαπάνες δεν θα αθροίζονται στο ποσοστό του ελλείμματος.
«Η αναδυόμενη νέα παγκόσμια τάξη επιβάλει επίσης μια νέα τάξη στην παγκόσμια οικονομία. Με αυτή τη σειρά, οι χώρες που βασίζονται κυρίως στις εξαγωγές βρίσκονται σε μειονεκτική θέση. Πρώην παγκόσμια πρωταθλήτρια στις εξαγωγές , βλέπει το οικονομικό της μοντέλο να έχει καταρρεύσει. Ένας λόγος για αυτό είναι η αύξηση των τιμών της ενέργειας λόγω του πολέμου στην Ουκρανία», τονίζουν αναλυτές στις Βρυξέλλες.
Οι πιο καλοί μαθητές
Αντίθετα, οι «πιο καλοί μαθητές» είναι αυτές οι χώρες, που οι Βρυξέλλες «τιμώρησαν» με μνημόνια και αυστηρή λιτότητα μεταξύ 2010 και 2015. Να θυμηθούμε ότι η γερμανική εφημερίδα «Bild» καλούσε τους Έλληνες να πουλήσουν νησιά για να αποπληρώσουν το βουνό του εθνικού χρέους τους, ενώ ο Γερμανός οικονομολόγος Χανς-Βέρνερ Ζιν υπολόγιζε «πόσες εκατοντάδες δισεκατομμύρια πλασματικά ευρώ υποτίθεται ότι χρωστούσαν τα PIGS στη Γερμανία».
Και όμως, τα πράγματα άλλαξαν: «Η αναδυόμενη νέα παγκόσμια τάξη ανατρέπει τώρα και την οικονομική τάξη στην Ευρώπη. Ξαφνικά, οι οικονομίες του βορρά είναι αυτές που βρίσκονται στα πρόθυρα της ύφεσης εδώ και χρόνια, ενώ οι μεσογειακές χώρες παραπονιούνται τώρα για έλλειψη ειδικευμένου εργατικού δυναμικού», σημειώνουν παράγοντες της αγοράς
Τα στοιχεία είναι εντυπωσιακά: Από το 2020, το ΑΕΠ των χωρών PIGS έχει αυξηθεί κατά μέσο όρο 1,5% ετησίως και κατά 6% συνολικά.
Οι μεταρρυθμίσεις
«Οι μεσογειακές χώρες έχουν εφαρμόσει σημαντικές μεταρρυθμίσεις και αυτές ήταν ακόμη πιο σημαντικές από τα χρήματα», εξηγεί ο Γιάννης Στουρνάρας, διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, στους Financial Times.
Η Πορτογαλία, έκλεισε το 2023 με πλεόνασμα και οι λογαριασμοί της αναμένεται να είναι κερδοφόροι μέχρι το 2030. Η Ελλάδα πέτυχε το 4ο πιο υψηλό πλεόνασμα στην ΕΕ και έρχεται πρώτη σε ταχύτητα μείωσης χρέους. Το ελληνικό δημόσιο χρέος παραμένει βέβαια το πιο υψηλό στην ΕΕ στο 153,6% του ΑΕΠ, αλλά μειώθηκε κατά 10,3% στο διάστημα ανάμεσα στο 4ο τρίμηνο 2023- και το 4ο τρίμηνο 2024.
Στην περίπτωση της Ισπανίας, το δημόσιο χρέος από πάνω από 100% το 2015, είναι σε πτωτική τροχιά και –σύμφωνα με το ΔΝΤ- θα υποχωρήσει στο 93% εντός πέντε ετών.
