Η Ελλάδα έκανε την κίνηση και ζήτησε την ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρα διαφυγής ώστε να εξαιρεθούν οι αμυντικές δαπάνες από τα όρια αύξησης των δαπανών.
Τώρα είναι πλέον στο χέρι της Κομισιόν για να αξιολογήσει το ελληνικό αίτημα αλλά και να καθορίσει το «έτος βάσης» σύμφωνα με το οποίο θα υπολογίζεται η αύξηση των δαπανών για την άμυνα και έως 1,5% του ΑΕΠ.
Με βάση τον κανονισμό που έχει προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η αύξηση των αμυντικών δαπανών υπολογίζεται σε σχέση με τα επίπεδα που ήταν αυτές το 2021.
Στην περίπτωση της Ελλάδος όμως το συγκεκριμένο έτος το ύψος των δαπανών ως ποσοστό του ΑΕΠ ήταν ιδιαίτερα υψηλό στο 2,7% του ΑΕΠ. Στην περίπτωση αυτή το όφελος για την Ελλάδα θα ήταν πολύ μικρό. «Πρέπει να εξετάσουμε άλλες επιλογές για να επιτύχουμε ίση μεταχείριση», εξηγούσαν ευρωπαϊκές πηγές στη «Ν».
Ένα από τα σενάρια που είναι στο τραπέζι, σύμφωνα με πληροφορίες, είναι ως έτος βάσης για την Ελλάδα να οριστεί το 2024 όπου το ύψος των αμυντικών δαπανών ήταν το ίδιο με το 2023, δηλαδή στο 2,2% του ΑΕΠ.
Η συζήτηση με την ευρωπαϊκή επιτροπή αναμένεται να κορυφωθεί τις επόμενες εβδομάδες καθώς εντός του Μαΐου η Κομισιόν θα εξετάσει το ελληνικό αίτημα, μαζί με τα αιτήματα κι όσων χωρών θα υποβάλλουν έως το πρωί της Πέμπτης 1η Μαΐου.
Όπως δήλωσε εκπρόσωπος της Επιτροπής, τα τελικά συμπεράσματα θα αποτυπωθούν στις 4 Ιουνίου οπότε και θα δημοσιοποιηθεί το εαρινό πακέτο στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού εξαμήνου.
Έως και 4 έτη
Σύμφωνα με τη «Λευκή Βίβλο» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η ρήτρα διαφυγής μπορεί να παραμείνει ενεργοποιημένη για 4 έτη, δηλαδή από 2025 έως και το 2028. Ωστόσο παρέχεται η δυνατότητα επέκτασης για τουλάχιστον ακόμα ένα έτος.
Στο διάστημα αυτό, οι αμυντικές δαπάνες που θα εξαιρούνται από τον όριο αύξησης των αμυντικών δαπανών θα αξιολογούνται σε ετήσια βάση. Υπενθυμίζεται ότι οι δαπάνες που μπορούν να εξαιρεθούν δεν αφορούν μόνο το σκέλος των επενδύσεων για αμυντικό εξοπλισμό αλλά και τα λειτουργικά έξοδα όπως η μισθοδοσία στρατιωτικού προσωπικού.
Οι αμυντικές δαπάνες στην Ελλάδα σε δημοσιονομικούς όρους (ορισμός COFOG-Eurostat) υπολογίζεται να αυξηθούν από 2,2% του ΑΕΠ το 2024, σε 2,3% το 2025 και 2,5% το 2026, ως αποτέλεσμα της εφαρμογής του νέου Μακροπρόθεσμου Προγράμματος Αμυντικού Εξοπλισμού που εγκρίθηκε πρόσφατα από την Κυβέρνηση ύψους 25-28 δις. ευρώ. Αυτό καλύπτει την περίοδο 2025-2036, ενώ τα επίπεδα των αμυντικών δαπανών αναμένεται να κινηθούν σε υψηλά επίπεδα μετά το 2026.
