Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Αισθητά μειωμένα έναντι των αρχικών στόχων που είχαν τεθεί πριν ξεσπάσει η πανδημία, αλλά υψηλότερα των αναθεωρημένων προβλέψεων που προσαρμόστηκαν στα δεδομένα του Covid-19 θα είναι τα φορολογικά έσοδα του μηνός Αυγούστου, σύμφωνα με τα όσα υποστηρίζουν αρμόδια κυβερνητικά στελέχη.
Οι τελευταίες ημέρες του προηγούμενου μήνα έφεραν αυξημένα έσοδα στα κρατικά ταμεία λόγω της διπλής δόσης του φόρου εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων και σε έναν βαθμό καλύφτηκε η «τρύπα» που δημιουργήθηκε τον Ιούλιο εξαιτίας της παράτασης που δόθηκε στην προθεσμία υποβολής των φορολογικών δηλώσεων, αλλά και στην προθεσμία πληρωμής της πρώτης από τις 8 δόσεις του φόρου.
Ωστόσο, η χρονιά αναμένεται να κλείσει με κατακόρυφη μείωση των φορολογικών εσόδων της τάξεως των 5-6 δισ. ευρώ συγκριτικά με το 2019 αλλά και συγκριτικά με τους αρχικούς στόχους που είχαν τεθεί για τη φετινή χρονιά. Η τελική εκτίμηση για τη φετινή πορεία των φορολογικών εσόδων θα αποτυπωθεί για πρώτη φορά στο προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού το οποίο θα κατατεθεί στη Βουλή την 1η Οκτωβρίου. Εκτιμάται ότι τα φορολογικά έσοδα θα κινηθούν στο επίπεδο των 46-47 δισ. ευρώ για φέτος.
Θα διευρύνεται η «τρύπα»
Η «τρύπα» που είχε φτάσει περίπου στα 3,5 δισ. ευρώ μέχρι και το τέλος Ιουλίου θα διευρύνεται μήνα με τον μήνα κυρίως λόγω του φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων. Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων έχει ολοκληρώσει την εκκαθάριση μετά και τη μείωση του συντελεστή υπολογισμού της προκαταβολής φόρου και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το τελικό ποσό που θα κληθούν να πληρώσουν όλα τα νομικά πρόσωπα, θα είναι μόλις 1,553 δισ. ευρώ έναντι 3,525 δισευρώ πέρυσι. Αυτή η διαφορά οφείλεται σε ένα βαθμό στη μείωση του φορολογικού συντελεστή από το 29% στο 24% και κατά κύριο λόγο στη μείωση της προκαταβολής φόρου ή ακόμη και στον μηδενισμό της.
Σε δημοσιονομικό επίπεδο, αυτή η «ζημιά» δεν έχει φανεί ακόμη στο σύνολό της, καθώς πολλά νομικά πρόσωπα περιμένουν να δουν μέσα στις επόμενες ημέρες τη διόρθωση του «δοσολογίου» της εφορίας, ενώ άλλες εταιρείες έχουν ήδη πληρώσει μεγαλύτερα ποσά από αυτά που τους αναλογούσαν, με αποτέλεσμα κατά τις επόμενες δόσεις να πληρώσουν πολύ λιγότερα ή και τίποτα. «Τρύπα» θα φανεί και στα έσοδα από τον ΦΠΑ των μηνών Σεπτεμβρίου και Οκτωβρίου. Τον Σεπτέμβριο, θα αποτυπωθούν τα έσοδα -και ο ΦΠΑ που αναλογεί σε αυτά- που συγκεντρώθηκαν κατά τον μήνα Αύγουστο, ενώ τον Οκτώβριο θα κληθούν να πληρώσουν ΦΠΑ για όλη την καλοκαιρινή σεζόν -μήνες Ιούλιο, Αύγουστο και Σεπτέμβριο- οι επιχειρήσεις που τηρούν απλογραφικά βιβλία. Έτσι, σε αυτό το διάστημα θα αποτυπωθεί όλη η ζημιά στα φορολογικά έσοδα από την κατακόρυφη μείωση των συναλλαγών κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών. Η ζημιά αναμένεται να ανέλθει σε αρκετές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ αν επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις στελεχών της τουριστικής αγοράς που μιλούν για μείωση εσόδων της τάξεως του 70%-80% σε σχέση με πέρυσι.
Πόσοι θα πληρώσουν εμπρόθεσμα;
Το μεγάλο στοίχημα για τα φορολογικά έσοδα είναι το ποια θα είναι η οικονομική δραστηριότητα κατά τη διάρκεια του τέταρτου και τελευταίου τριμήνου της φετινής χρονιάς, αλλά και το πώς θα ανταποκριθούν φέτος τα νοικοκυριά στις διπλές και τριπλές φορολογικές υποχρεώσεις των επόμενων μηνών. Μέσα στην εβδομάδα -πιθανότατα την Παρασκευή- η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων θα αναρτήσει τα φετινά ειδοποιητήρια του ΕΝΦΙΑ, οπότε από το τέλος του μήνα και για όλη την περίοδο μέχρι και τον Φεβρουάριο του 2021 θα υπάρχει υποχρέωση διπλής καταβολής φόρων για περισσότερα από τρία εκατομμύρια νοικοκυριά. Όσο θα περνούν οι μήνες, τόσο πιο δύσκολη θα γίνεται η κατάσταση με αποκορύφωμα τον Δεκέμβριο, μήνα κατά τον οποίο οι τρέχουσες υποχρεώσεις (ασφαλιστικές εισφορές, ΦΠΑ κ.λπ.) θα συμπέσουν και με τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων, και με τον ΕΝΦΙΑ, και με τα τέλη κυκλοφορίας.
Κατά τη σύνταξη του προϋπολογισμού πριν από περίπου έναν χρόνο, είχε προβλεφθεί ότι τα φορολογικά έσοδα φέτος θα φτάσουν στα 52 δισ. ευρώ. Μετά τις εξελίξεις με τον κορονοϊό, αν τα φορολογικά έσοδα ξεπεράσουν τα 46-47 δισ. ευρώ θα θεωρηθεί πολύ μεγάλη επιτυχία. Ήδη έχουν «διαγραφεί» περίπου 1,5 δισ. ευρώ λόγω της μειωμένης προκαταβολής φόρου στις επιχειρήσεις αλλά και επιπλέον 1,5 δισ. ευρώ λόγω της αναστολής φορολογικών υποχρεώσεων προκειμένου αυτές να πληρωθούν μετά το τέλος Απριλίου του 2021 σε 12 άτοκες δόσεις ή σε 24 έντοκες δόσεις. Επίσης, η «ζημιά» από τον μειωμένο ΦΠΑ θα ξεπεράσει το 1 δισ. ευρώ παρά τη «στροφή» που παρατηρήθηκε όλους αυτούς τους μήνες στις ηλεκτρονικές συναλλαγές, μια στροφή η οποία έχει βοηθήσει αρκετά στη συγκράτηση των φορολογικών εσόδων.
Και για το 2021, η πρόβλεψη που αναμένεται να εγγραφεί στον προϋπολογισμό δεν θα φέρει τα φορολογικά έσοδα πάνω από το όριο των 50 δισ. ευρώ κάτι που σημαίνει ότι θα χρειαστεί να περάσουν τουλάχιστον δύο χρόνια για να ανακτηθούν τα φορολογικά έσοδα που εισέπραττε το ελληνικό Δημόσιο σε προ πανδημίας επίπεδα. Το φαινόμενο του carry over -δηλαδή της μεταφοράς των επιδόσεων από τη μια χρονιά στην άλλη- θα είναι ιδιαίτερα έντονο το 2021.
Η «ζημιά» από τους φόρους των επιχειρήσεων
Η μεγαλύτερη «ζημιά» θα φανεί στα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων. Μέσα στη χρονιά, η μείωση των εσόδων αναμένεται να ξεπεράσει τα 35 δισ. ευρώ και η επίπτωση στα κέρδη θα είναι τεράστια. Ήδη από το πρώτο εξάμηνο έχει διαφανεί απώλεια στην κερδοφορία άνω των 4,5 δισ. ευρώ.
Τα φετινά μειωμένα κέρδη θα αποτυπωθούν στις επόμενες φορολογικές δηλώσεις και θα «χτυπήσουν» τον προϋπολογισμό του 2021.
Βέβαια, η κατάσταση του χρόνου θα ήταν ακόμη χειρότερη σε δημοσιονομικό επίπεδο αν δεν μειωνόταν από φέτος ο συντελεστής υπολογισμού της προκαταβολής φόρου.
Αυξημένες προβλέψεις
Αύξηση θα εγγράψει ως πρόβλεψη το υπουργείο Οικονομικών από τους φόρους κατανάλωσης (ΦΠΑ, ειδικό φόρο κατανάλωσης καυσίμων κ.λπ.), καθώς το βασικό σενάριο του προϋπολογισμού θα στηριχτεί στην εκτίμηση ότι δεν θα υπάρξει επανάληψη της πανδημίας και το 2021.
Μόνο από το γεγονός ότι δεν θα υπάρξει lockdown το επόμενο έτος, θα προβλεφθεί σημαντική αύξηση στην κατανάλωση, ενώ αντίστοιχα θα προεξοφληθεί και μεγαλύτερη είσπραξη κατά τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου.
Αύξηση, τέλος, αναμένεται να καταγραφεί και στο κονδύλι από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων, καθώς του χρόνου δεν θα υπάρχουν αναστολές στις συμβάσεις εργασίας, ενώ θα ληφθούν και σειρά μέτρων για την τόνωση της απασχόλησης που εκτιμάται ότι μπορούν να αποφέρουν περισσότερα έσοδα μέσα από τη διαδικασία της παρακράτησης φόρου.
