Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Με το βλέμμα στα ταμειακά διαθέσιμα, αλλά και στις δανειακές υποχρεώσεις της χώρας θα βρίσκεται το οικονομικό επιτελείο ενόσω θα διαρκούν οι διαπραγματεύσεις με το κουαρτέτο. Ο περσινός εφιάλτης, με τα στελέχη του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους να αγωνίζονται ήδη από τις αρχές Φεβρουαρίου να καλύψουν τις υποχρεώσεις εντός και εκτός συνόρων, είναι πολύ πιθανό να επαναληφθεί αν καθυστερήσει η διαδικασία για την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης. Και αυτό διότι ήδη από τον Φεβρουάριο ο κρατικός προϋπολογισμός θα αρχίσει να εμφανίζει ταμειακά ελλείμματα, ενώ από τον Μάρτιο αυξάνονται οι πληρωμές τοκοχρεολυσίων προς τους δανειστές, κυρίως στο ΔΝΤ.
Οι ταμειακές ανάγκες της χώρας είναι προφανώς ένας από τους λόγους που κάνουν την ελληνική κυβέρνηση να βιάζεται να συμφωνήσει με το κουαρτέτο. Ερωτηθείς σχετικά με τα διαθέσιμα του κράτους, ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος απέφυγε να αναφερθεί σε αριθμούς. Ωστόσο, τα στοιχεία του προϋπολογισμού δείχνουν ότι αν οι συζητήσεις με τους θεσμούς διαρκέσουν και πέραν του Μαρτίου, η ταμειακή ασφυξία θα αναβιώσει.
Η μηνιαία κατανομή εσόδων και δαπανών του κρατικού προϋπολογισμού για το 2016 δείχνει ότι τα ελλείμματα σε ταμειακό επίπεδο ξεκινούν από τον Φεβρουάριο. Ειδικότερα:
- Ο Ιανουάριος είναι ο μόνος μήνας του έτους που είναι προγραμματισμένο να εμφανίσει ταμειακό πλεόνασμα ύψους 197 εκατ. ευρώ. Αυτό οφείλεται στο ότι η δαπάνη για τους τόκους τον πρώτο μήνα του έτους είναι μόλις 110 εκατ. ευρώ, ενώ τα καθαρά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού θα ξεπεράσουν τις δαπάνες, φτάνοντας στα 3,822 δισ. ευρώ έναντι 3,625 δισ. ευρώ.
- Από τον Φεβρουάριο, ο προϋπολογισμός γυρίζει ταμειακά στο κόκκινο και μάλιστα βίαια, καθώς αναμένεται να προκύψει ταμειακό έλλειμμα 615 εκατ. ευρώ λόγω κυρίως των αυξημένων πληρωμών τόκων, καθώς το σχετικό ποσό θα διαμορφωθεί στο 1,57 δισ. ευρώ. Τα καθαρά έσοδα θα ανέλθουν στα 4,839 δισ. ευρώ, ενώ οι δαπάνες σε 5,622 δισ. ευρώ.
- Τον Μάρτιο το ταμειακό έλλειμμα προβλέπεται να φτάσει σε 1,335 δισ. ευρώ.
- Ο Απρίλιος φέρνει πρόσθετα ταμειακά ελλείμματα άνω των 900 εκατ. ευρώ, με αποτέλεσμα στο τετράμηνο το συνολικό ισοζύγιο να εμφανίσει έλλειμμα 2,284 δισ. ευρώ. Τα καθαρά έσοδα προβλέπονται σε 3,589 δισ. ευρώ και οι δαπάνες σε 4,314 δισ. ευρώ.
Το ταμειακό έλλειμμα θα κορυφωθεί τον Ιούνιο, καθώς προβλέπεται να φτάσει στα 4,493 δισ. ευρώ. Στη συνέχεια θα αρχίσει να υποχωρεί, για να κλείσει η χρονιά με ταμειακό έλλειμμα 2,22 δισ. ευρώ.
Το «φούσκωμα» κατά το πρώτο εξάμηνο και το «ξεφούσκωμα» κατά το 2ο του ταμειακού ελλείμματος οφείλεται στην ανισοκατανομή των φορολογικών εσόδων. Αρκεί να σημειωθεί ότι τα καθαρά έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού (χωρίς του ΠΔΕ) είναι προϋπολογισμένα να διαμορφωθούν στα 49,107 δισ. ευρώ για ολόκληρο το 2016. Ωστόσο, μέχρι το τέλος Ιουνίου είναι προγραμματισμένο να εισπραχθούν μόλις τα 20,18 δισ. ευρώ. Δηλαδή, στο πρώτο μισό του έτους είναι προϋπολογισμένο οι φορολογούμενοι να πληρώσουν το 40% των φόρων. Αυτή η ανισοκατανομή των φορολογικών βαρών οφείλεται σε τρεις λόγους:
- Στο 2ο εξάμηνο εισπράττονται τα τέλη κυκλοφορίας, τα οποία από μόνα τους είναι ένα δισεκατομμύριο ευρώ.
- Μετά τον Ιούλιο ξεκινάει κάθε χρόνο είσπραξη του φόρου εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων.
- Στα βάρη του β’ εξαμήνου προστέθηκαν τα τελευταία χρόνια και οι φόροι ακινήτων (ΕΝΦΙΑ ή ο νέος ΦΜΑΠ).
Οι δανειακές υποχρεώσεις
Εκτός από τα ελλείμματα στο εσωτερικό, το οικονομικό επιτελείο πρέπει να καλύψει και τις δανειακές υποχρεώσεις της χώρας. Ο Φεβρουάριος είναι άδειος από οικονομικές υποχρεώσεις και οι επόμενες πληρωμές είναι προγραμματισμένες για τον Μάρτιο, μήνα κατά τον οποίο λήγουν δύο επιμέρους δόσεις προς το ΔΝΤ.
Η πρώτη στις 7 Μαρτίου συνολικού ύψους 298 εκατ. ευρώ και η δεύτερη στις 16 Μαρτίου συνολικού ύψους 560 εκατ. ευρώ. Περίπου μισό δισ. ευρώ θα χρειαστεί και τον Απρίλιο με τα περισσότερα (448 εκατ. ευρώ) να κατευθύνονται και πάλι προς το ΔΝΤ.
Εφόσον ολοκληρωθεί επιτυχώς η 1η αξιολόγηση, δεν θα υπάρχει πρόβλημα, καθώς αναμένεται να εισρεύσουν στα ταμεία του ελληνικού Δημοσίου δόσεις συνολικού ύψους 5,9 δισ. ευρώ από τη δανειακή σύμβαση των περίπου 86,5 δισ. ευρώ. Πρόκειται για τις δύο επιμέρους δόσεις που κανονικά θα έπρεπε να έχουν καταβληθεί στην Ελλάδα από τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο, κάτι όμως που δεν συνέβη λόγω των καθυστερήσεων στη διαπραγμάτευση από τις πολιτικές εξελίξεις (κυρίως τις εκλογές του Σεπτεμβρίου).
