Από την έντυπη έκδοση
Του Νίκου Μπέλλου
[email protected]
Η ολομέλεια της Ευρωβουλής ενέκρινε τον κανονισμό λειτουργίας του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης (ΤΔΜ), το οποίο με προικοδότηση 17,5 δισ. ευρώ θα χρησιμοποιηθεί για την άμβλυνση των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων της πράσινης μετάβασης στις περιφέρειες που πλήττονται περισσότερο.
Το Ταμείο θα προικοδοτηθεί με 7,5 δισ. ευρώ από τον κοινοτικό προϋπολογισμό της περιόδου 2021-2027 και επιπλέον 10 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης. Για να μπορεί να χρηματοδοτηθεί ένα πρόγραμμα, θα πρέπει είτε να στοχεύει στην ενίσχυση της οικονομικής ποικιλομορφίας, στον οικονομικό αναπροσανατολισμό ή στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, είτε να συμβάλλει στη μετάβαση σε μια βιώσιμη, κλιματικά ουδέτερη και κυκλική ευρωπαϊκή οικονομία.
Ειδικότερα, το ΤΔΜ θα χρηματοδοτήσει την παροχή βοήθειας για την αναζήτηση εργασίας, την αναβάθμιση και την απόκτηση νέων δεξιοτήτων, καθώς και την ενεργή ένταξη των εργαζομένων και όσων αναζητούν εργασία στη διαδικασία μετάβασης της ευρωπαϊκής οικονομίας προς την κλιματική ουδετερότητα. Θα στηρίξει επίσης τις πολύ μικρές επιχειρήσεις, τα εκκολαπτήρια επιχειρήσεων, τα πανεπιστήμια και τα δημόσια ερευνητικά ιδρύματα, καθώς και τις επενδύσεις σε νέες ενεργειακές τεχνολογίες, στη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας και τη βιώσιμη τοπική κινητικότητα.
Το ΤΔΜ δεν θα χρηματοδοτήσει την καύση απορριμμάτων. Από τη χρηματοδότηση αποκλείονται επίσης ο παροπλισμός ή η κατασκευή νέων πυρηνικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής, οι δραστηριότητες που σχετίζονται με προϊόντα καπνού και οι επενδύσεις σε ορυκτά καύσιμα.
Στα σχέδια που θα καταρτίσουν τα κράτη-μέλη για τη δίκαιη μετάβαση των οικονομιών τους θα πρέπει να προσδιορίσουν τις περιοχές που έχουν πληγεί περισσότερο από την ενεργειακή μετάβαση και να κατευθύνουν σε αυτές το μεγαλύτερο μέρος των πόρων που θα λάβουν από το ΤΔΜ. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στις ιδιομορφίες των νησιών, των νησιωτικών περιοχών και των εξόχως απόκεντρων περιοχών.
Αναφορικά με την Ελλάδα, η στήριξη θα στραφεί κυρίως στη Δυτική Μακεδονία και στη Μεγαλόπολη, περιοχές που έχουν μεγάλη εξάρτηση από την καύση λιγνίτη για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Επίσης θα στηριχθούν νησιά που εξαρτώνται για την παραγωγή ενέργειας από την καύση μαζούτ και ντίζελ που σταδιακά θα καταργηθούν. Με πρωτοβουλία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, στο πλαίσιο του ΤΔΜ θα συσταθεί και ένας «μηχανισμός οικολογικής επιβράβευσης», στην περίπτωση που αποφασιστεί να αυξηθούν οι πόροι του Ταμείου μετά την 31η Δεκεμβρίου 2024. Οι πρόσθετοι αυτοί πόροι θα κατανεμηθούν στα κράτη-μέλη ανάλογα με τον βαθμό στον οποίο θα καταφέρουν να μειώσουν τις βιομηχανικές τους εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
Η πρόσβαση των κρατών-μελών στους πόρους του Ταμείου θα εξαρτάται από το κατά πόσο έχουν εγκρίνει στόχους σε εθνικό επίπεδο, προκειμένου να καταστούν κλιματικά ουδέτερα έως το 2050. Πριν από την έγκριση αυτών των στόχων, κάθε κράτος-μέλος θα δικαιούται το 50% της προβλεπόμενης για αυτό χρηματοδότησης.
