Από την έντυπη έκδοση
Του Νίκου Μπέλλου
[email protected]
Τον εκσυγχρονισμό της ευρωπαϊκής νομοθεσίας στον τομέα των εξαγωγών, της μεταφοράς, της μεσιτείας, της τεχνικής βοήθειας και της διαμετακόμισης ειδών διπλής χρήσης θα επιφέρει ο νέος κανονισμός που επικύρωσε χθες το Συμβούλιο Υπουργών της Ε.Ε.
Η νέα κοινοτική νομοθεσία, που θα τεθεί σε ισχύ τρεις μήνες μετά την υπογραφή του νέου κανονισμού από το Συμβούλιο και την Ευρωβουλή και τη δημοσίευσή του στην επίσημη εφημερίδα της Ε.Ε., καλύπτει μια τεράστια ομάδα αγαθών, υλικών, λογισμικού και τεχνολογίας, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο για πολιτικούς όσο και για στρατιωτικούς σκοπούς. Το μέχρι τώρα καθεστώς ελέγχου των εξαγωγών ειδών διπλής χρήσης εφαρμοζόταν από το 2009, ωστόσο είχε ξεπεραστεί και κρίθηκε αναγκαίο να προσαρμοστεί στις μεταβαλλόμενες τεχνολογικές, οικονομικές και πολιτικές συνθήκες.
Τι περιλαμβάνει
Ο κανονισμός που εγκρίθηκε βασίζεται σε πρόταση της Επιτροπής, ενώ περιλαμβάνει:
* περαιτέρω εναρμόνιση των διαδικασιών αδειοδότησης, μέσω της εισαγωγής νέων Γενικών Αδειών Εξαγωγής προς ορισμένες χώρες προορισμού, οι οποίες θα είναι διαθέσιμες σε όλους τους εξαγωγείς που πληρούν τις προϋποθέσεις,
* εναρμόνιση του ελέγχου παροχής της τεχνικής βοήθειας που συνδέεται με ευαίσθητα είδη,
* νέα μνεία των ειδών κυβερνοεπιτήρησης, επισημαίνοντας ότι οι αρμόδιες αρχές έχουν τη δυνατότητα να ελέγχουν τις εξαγωγές προϊόντων διπλής χρήσης, τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την καθοδήγηση ή τη διάπραξη σοβαρής παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Οι νέοι κανόνες αποσκοπούν στην περαιτέρω ενίσχυση της δράσης της Ε.Ε. για τη μη διάδοση των όπλων μαζικής καταστροφής και των φορέων τους, στη συμβολή στην περιφερειακή ειρήνη, ασφάλεια και σταθερότητα και στη διασφάλιση του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου μέσω του ελέγχου των εξαγωγών ειδών διπλής χρήσης από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Τα βασικά στοιχεία
Τα βασικά στοιχεία του νέου κανονισμού είναι τα εξής:
* η εισαγωγή μιας νέας διάστασης «ανθρώπινης ασφάλειας», ώστε η Ε.Ε. να μπορεί να ανταποκρίνεται στις προκλήσεις που θέτουν οι αναδυόμενες τεχνολογίες διπλής χρήσης -ιδίως οι τεχνολογίες κυβερνοεπιτήρησης- οι οποίες ενέχουν κίνδυνο για την εθνική και τη διεθνή ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων,
* η επικαιροποίηση βασικών εννοιών και ορισμών (π.χ. ορισμός του «εξαγωγέα» κατά τρόπο ώστε να είναι σαφές ότι καταλαμβάνει τα φυσικά πρόσωπα και τους ερευνητές που συμμετέχουν σε μεταφορές τεχνολογίας διπλής χρήσης),
* η απλούστευση και εναρμόνιση των διαδικασιών αδειοδότησης και της παροχής στην Επιτροπή της εξουσίας να τροποποιεί τον κατάλογο των ειδών ή προορισμών που υπόκεινται σε συγκεκριμένα είδη ελέγχου, ώστε να καταστεί το σύστημα ελέγχου των εξαγωγών πιο ευέλικτο και ικανό να εξελίσσεται και να προσαρμόζεται στις περιστάσεις,
* η ενίσχυσης της ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των αρχών που είναι αρμόδιες για τη χορήγηση των αδειών και της Επιτροπής, με σκοπό την αύξηση της διαφάνειας των αποφάσεων αδειοδότησης,
* ο συντονισμός και η προώθηση της αυστηρής επιβολής των ελέγχων, συμπεριλαμβανομένης της ενίσχυσης της ασφαλούς ηλεκτρονικής ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των αρχών που είναι αρμόδιες για τη χορήγηση των αδειών και των αρχών επιβολής του νόμου,
* η ανάπτυξη ενός κοινοτικού προγράμματος οικοδόμησης ικανοτήτων και κατάρτισης για τις αρχές που είναι αρμόδιες για τη χορήγηση των αδειών και τις αρχές επιβολής του νόμου των κρατών-μελών,
* η προσέγγισης της βιομηχανίας και η διασφάλιση διαφάνειας στις σχέσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη, για την ανάπτυξη μιας δομημένης σχέσης με τον ιδιωτικό τομέα, μέσω ειδικών διαβουλεύσεων με τα ενδιαφερόμενα μέρη τις οποίες θα διεξάγει η σχετική ομάδα εμπειρογνωμόνων των κρατών-μελών που λειτουργεί στο πλαίσιο της Επιτροπής,
* η καθιέρωση διαλόγου με τρίτες χώρες και της επιδίωξης ισότιμων όρων ανταγωνισμού σε παγκόσμιο επίπεδο.
