Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Παλαιτσάκη
[email protected]
Τρεις ρυθμίσεις για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής σε συγκεκριμένους τομείς προωθεί άμεσα, εντός του Ιουνίου, το υπουργείο Οικονομικών, μετά την ολοκλήρωση των διαβουλεύσεων με τους θεσμούς. Πρόκειται για ένα ακόμη πολυνομοσχέδιο το οποίο θα ενσωματώνει ρυθμίσεις για την οικειοθελή αποκάλυψη αδήλωτων εισοδημάτων, τα κίνητρα για την επέκταση της χρήσης του πλαστικού και του ηλεκτρονικού χρήματος στις συναλλαγές, καθώς και πακέτο μέτρων για την αντιμετώπιση του λαθρεμπορίου καπνικών προϊόντων.
Αξίζει να σημειωθεί πως η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών ήταν έτοιμη για την προώθηση στη Βουλή των σχετικών νομοθετικών παρεμβάσεων από τα τέλη του 2015, με την κατάθεση τριών ξεχωριστών νομοσχεδίων, αλλά οι εκπρόσωποι των θεσμών προέβαλαν ενστάσεις στη διάρκεια των πολύμηνων διαπραγματεύσεων και ζήτησαν «διορθώσεις». Σύμφωνα με αρμόδιους παράγοντες του ΥΠΟΙΚ, οι θεσμοί ζήτησαν την τροποποίηση ορισμένων διατάξεων, ώστε να καταστούν αυστηρότερες, ειδικά εκείνη που αφορά στα αδήλωτα εισοδήματα, χαρακτηρίζοντας επιεικείς τις κυρώσεις που προέβλεπε η αρχική διάταξη, ώστε να γίνει ελκυστική. Επειδή, ωστόσο, η κατάθεση των ρυθμίσεων αυτών έχει καθυστερήσει σημαντικά, ειδικά εκείνη για την υποχρεωτικότητα των ηλεκτρονικών συναλλαγών, αποφασίστηκε να ενταχθούν όλες μαζί σε ένα ενιαίο πολυνομοσχέδιο το οποίο θα κατατεθεί στη Βουλή τον επόμενο μήνα.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το νέο πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών θα προβλέπει τις ακόλουθες ρυθμίσεις:
Κίνητρα για την επέκταση της χρήσης «πλαστικού χρήματος» και ηλεκτρονικής τραπεζικής στις συναλλαγές: Οι φορολογούμενοι με εισοδήματα από μισθούς και συντάξεις θα πρέπει να καλύπτουν ένα ποσοστό του ετήσιου εισοδήματός τους με δαπάνες αγοράς αγαθών και λήψης υπηρεσιών εξοφληθείσες μέσω χρεωστικών ή πιστωτικών καρτών ή μέσω ηλεκτρονικής τραπεζικής (e-banking) προκειμένου να κατοχυρώνουν το αφορολόγητο όριο εισοδήματος, το οποίο πλέον κλιμακώνεται από 8.636 έως 9.545 ευρώ, ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση του καθενός. Το ποσοστό του ετήσιου εισοδήματος από μισθούς ή συντάξεις που θα πρέπει να καλύπτεται με δαπάνες πληρωθείσες με πλαστικό ή ηλεκτρονικό χρήμα θα εξαρτάται από το ύψος του εισοδήματος αυτού. Σύμφωνα με το επικρατέστερο σενάριο, όσοι δηλώνουν ποσά ετήσιου εισοδήματος από μισθούς ή συντάξεις μέχρι το επίπεδο του ισχύοντος κατά περίπτωση αφορολόγητου ποσού θα πρέπει να καλύπτουν ποσοστό 15% του εισοδήματος αυτού με δαπάνες εξοφληθείσες με πλαστικό ή ηλεκτρονικό χρήμα. Για όσους δηλώνουν ετήσια εισοδήματα από μισθούς ή συντάξεις πάνω από το ισχύον κατά περίπτωση αφορολόγητο και μέχρι 20.000 ευρώ, το ποσοστό του εισοδήματος που πρέπει να καλύπτεται με πλαστικό ή ηλεκτρονικό χρήμα θα ανέλθει στο 30%, ενώ για όσους δηλώνουν πάνω από 20.000 ευρώ το ποσοστό αυτό θα ανέλθει στο 40%.
Η υποχρέωση κάλυψης ποσοστού του ετήσιου εισοδήματος με δαπάνες εξοφληθείσες διά πλαστικού ή ηλεκτρονικού χρήματος θα ισχύσει πλήρως από το 2017.
Για το 2016 θα προβλέπεται μεταβατική περίοδος κατά την οποία η κάλυψη του 15%-40% του ετήσιου εισοδήματος θα μπορεί να πραγματοποιείται με δαπάνες εξοφληθείσες είτε με πλαστικό είτε με ηλεκτρονικό χρήμα είτε με μετρητά. Φέτος, για τις δαπάνες που εξοφλούνται με μετρητά θα πρέπει να συλλέγονται και να φυλάσσονται και οι σχετικές αποδείξεις.
Αντιθέτως, για τις δαπάνες που πληρώνονται με πλαστικό ή ηλεκτρονικό χρήμα οι φορολογούμενοι δεν θα απαιτείται να διαφυλάσσουν τις αποδείξεις. Κι αυτό διότι οι ίδιες οι τράπεζες θα αποστέλουν στη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων ηλεκτρονικά αρχεία με αναλυτικά στοιχεία για το σύνολο των δαπανών που έχουν πραγματοποιήσει οι φορολογούμενοι μέσω χρεωστικών ή πιστωτικών καρτών ή μέσω e-banking.
Στις δαπάνες που θα αναγνωρίζονται για την κατοχύρωση του αφορολόγητου θα περιλαμβάνονται όλες οι αγορές καταναλωτικών αγαθών και οι παροχές υπηρεσιών, εκτός από τις υπηρεσίες των ΔΕΚΟ. Από το 2017 οι συναλλαγές των φορολογουμένων με ιατρικά κέντρα, γιατρούς, αλλά και η δαπάνη φαρμάκων θα πρέπει να εξοφλούνται μέσω χρεωστικών ή πιστωτικών καρτών. Σε διαφορετική περίπτωση οι δαπάνες θα απορρίπτονται από την εφορία και δεν θα λαμβάνονται υπ’ όψιν για την κατοχύρωση του αφορολόγητου.
Από την υποχρέωση να καλύπτουν ένα ποσοστό του ετήσιου εισοδήματος με δαπάνες πληρωθείσες με πλαστικό ή ηλεκτρονικό χρήμα θα εξαιρεθούν όσοι συνταξιούχοι έχουν ηλικία 70 ετών και άνω, καθώς και όσοι μισθωτοί και συνταξιούχοι κατοικούν σε οικισμούς με πληθυσμό κάτω από ένα συγκεκριμένο όριο και σε περιοχές ορεινές που βρίσκονται σε υψόμετρο μεγαλύτερο από ένα συγκεκριμένο όριο.
Με απόφαση του υπουργού Οικονομικών θα καθορίζονται κι άλλα κίνητρα προς τους φορολογουμένους, με στόχο να επεκταθεί η χρήση του πλαστικού χρήματος. Τα κίνητρα θα καθορίζονται σε ετήσια βάση από τον υπουργό Οικονομικών και θα προβλέπουν κληρώσεις δώρων (αυτοκίνητα, ταξίδια κ.λπ.), καθώς και ακινήτων.
Επίσης με άλλες ρυθμίσεις θα προβλέπονται τα εξής:
* Οι μεταξύ των επιχειρήσεων συναλλαγές θα γίνονται από την 1η Ιουλίου με χρεωστικές, πιστωτικές ή e-banking για ποσά άνω των 50 ευρώ.
* Από την 1η Ιουλίου όλες οι νέες επιχειρήσεις που θα ανοίξουν θα πρέπει υποχρεωτικά να έχουν τα μηχανάκια POS.
Πάταξη λαθρεμπορίου καπνικών: Για την αντιμετώπιση του λαθρεμπορίου των προϊόντων καπνού θα θεσπιστούν μέτρα που θα προβλέπουν:
α) Την ηλεκτρονική καταγραφή όλων όσοι εμπλέκονται στην αλυσίδα της διακίνησης καπνικών και
β) την καθιέρωση ειδικής σήμανσης με ταινίες ασφαλείας, που θα περιέχουν και ηλεκτρονικές πληροφορίες για το πού, πότε και από ποιον παράχθηκε και πωλήθηκε το κάθε προϊόν καπνού.
Για την καταγραφή και τον έλεγχο όλης της αλυσίδας διακίνησης καπνικών προϊόντων θα δημιουργηθούν και θα λειτουργήσουν τρεις βάσεις δεδομένων.
Στην πρώτη θα καταγραφούν όλοι οι παραγωγοί καπνού της χώρας, οι οποίοι θα έχουν ειδική άδεια. Πέρα από τα στοιχεία τους, η ηλεκτρονική αυτή βάση δεδομένων θα περιλαμβάνει το μέγεθος της παραγωγής τους, όπως επίσης και τις συμβάσεις που θα υπογράφουν με τις καπνοβιομηχανίες, έτσι ώστε το υπουργείο Οικονομικών να γνωρίζει ανά πάσα ώρα και στιγμή ποιος παράγει, πόσο παράγει, πού πουλάει και τι ποσότητα πουλάει. Στην ίδια βάση δεδομένων θα καταγραφούν και όσοι μεσολαβούν από τον παραγωγό έως τη βιομηχανία (π.χ. αποθήκες), καθώς και όσοι μεσολαβούν από τη βιομηχανία έως την τελική διάθεση των προϊόντων. Όλοι οι εμπλεκόμενοι θα έχουν ειδικές άδειες, αλλιώς θα υπόκεινται σε αυστηρές διοικητικές ή και ποινικές κυρώσεις.
Στη δεύτερη βάση δεδομένων θα καταγράφονται όλα τα προϊόντα καπνού που τίθενται στη διάθεση του κοινού. Στο στάδιο αυτό προβλέπεται η καθιέρωση νέας ταινίας ασφαλείας, η οποία δεν θα αποτυπώνει μόνο ότι έχουν πληρωθεί οι αναλογούντες φόροι ανά μονάδα προϊόντος, αλλά θα εμπεριέχει αποτυπωμένες με ηλεκτρονικό τρόπο πληροφορίες για την προέλευση του προϊόντος, εν είδη bar code. Η ταινία αυτή θα επικολλάται για πρώτη φορά και στα προϊόντα καπνού που πωλούνται στα duty free, ενώ όσοι παράγουν καπνό στο εξωτερικό και τον εισάγουν στην Ελλάδα θα πρέπει να επικολλούν αυτές τις ταινίες στα προϊόντα πριν αυτά μπουν στην Ελλάδα.
Η τρίτη βάση δεδομένων θα λειτουργεί στις αρμόδιες ελεγκτικές υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών και θα περιλαμβάνει στοιχεία και πληροφορίες για όλες τις περιπτώσεις λαθρεμπορίας, με στόχο να γίνονται ανά πάσα ώρα και στιγμή εκτεταμένες διασταυρώσεις υποθέσεων, προκειμένου να αποκαλύπτονται τα κυκλώματα που δρουν εντός ή και εκτός Ελλάδας.
Κίνητρα για την αποκάλυψη αποκρυβέντων κεφαλαίων
Σύμφωνα με τις ρυθμίσεις που προωθεί το υπουργείο Οικονομικών, σε όσους Έλληνες φορολογούμενους έχουν αποκρύψει από την εφορία εισοδήματα ή έσοδα ή άλλου είδους κεφάλαια τα οποία απέκτησαν με οποιονδήποτε τρόπο, νόμιμο ή παράνομο, θα παρέχεται η δυνατότητα να φανερώσουν τα ποσά αυτά στις ελληνικές φορολογικές αρχές με εκπρόθεσμες αρχικές ή τροποποιητικές δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος και -είτε τα έχουν φυγαδεύσει σε τράπεζες στο εξωτερικό είτε τα έχουν κρύψει σε καταθέσεις, θυρίδες ή… σεντούκια στο εσωτερικό της χώρας- να πληρώσουν επί των ποσών αυτών φόρο εισοδήματος με βάση τη φορολογική κλίμακα που ίσχυε το έτος κατά το οποίο τα κεφάλαια αυτά απεκρύβησαν από την εφορία και «φυγαδεύτηκαν». Ο φόρος θα μπορεί να φθάνει μέχρι και το 40%-45% του αποκρυβέντος ποσού. Επί του φόρου εισοδήματος που αναλογεί στα ποσά αυτά θα επιβάλλεται ποσοστιαία προσαύξηση κλιμακούμενη ανάλογα με τα έτη που παρήλθαν από τη στιγμή της απόκρυψης μέχρι τη στιγμή της αποκάλυψης των εισοδημάτων. Επιπλέον, όσοι υπαγόμενοι σε ΦΠΑ επιχειρηματίες και ελεύθεροι επαγγελματίες αποδεχθούν να αποκαλύψουν στην εφορία αδήλωτα εισοδήματα παρελθόντων ετών θα επιβαρύνονται και με τον ΦΠΑ που αναλογεί στα αποκρυβέντα ποσά.
Οι φορολογούμενοι που θα ενταχθούν στις ρυθμίσεις αυτές θα απαλλαγούν από κάθε ποινική κύρωση για την τέλεση αδικημάτων φοροδιαφυγής, λαθρεμπορίου και ξεπλύματος βρόμικου χρήματος. Επιπλέον, από τη στιγμή που θα πληρώσουν τον φόρο εισοδήματος και τις αναλογούσες σ’ αυτόν προσαυξήσεις θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα δηλωθέντα και φορολογηθέντα κεφάλαια για να δικαιολογήσουν οποιαδήποτε απόκτηση περιουσιακού στοιχείου στην Ελλάδα υπάγεται στις διατάξεις περί «πόθεν έσχες», καθώς επίσης και για να καλύψουν τεκμήρια διαβίωσης στις φορολογικές τους δηλώσεις. Ουσιαστικά με τις διατάξεις του επίμαχου νομοσχεδίου θα είναι δυνατό να νομιμοποιηθούν αδήλωτα κεφάλαια ύψους πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ, φυγαδευμένα στο εξωτερικό ή κρυμμένα στο εσωτερικό.
