Από την έντυπη έκδοση
Των Νίκου Μπέλλου και Θάνου Τσίρου
H Ελλάδα έγινε η δεύτερη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση που υπέβαλε την πρότασή της για την αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και πλέον μπορεί να αισιοδοξεί ότι είτε μέσα στον Ιούλιο είτε από τον Σεπτέμβριο θα αρχίσει να εισπράττει τους πόρους, κάτι περισσότερο από 4 δισ. ευρώ, μέσα στη φετινή χρονιά ως «προκαταβολή» και περίπου 6 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση για την περίοδο μέχρι και το 2026.
Η χώρα μας θα χρηματοδοτηθεί από την Ε.Ε. με 30,5 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και δάνεια, με το μεγαλύτερο μέρος να εκταμιεύεται σταδιακά μέχρι το τέλος του 2023.
Η υποβολή του ελληνικού σχεδίου έγινε ταυτόχρονα με τη Γερμανία, ενώ στην άτυπη «κούρσα» προηγήθηκε η Πορτογαλία και είναι οι τρεις πρώτες χώρες που στέλνουν τα προγράμματά τους στις Βρυξέλλες, και μάλιστα εντός της άτυπης προθεσμίας, που έληξε χθες.
Στο πρώτο γκρουπ
Επόμενος στόχος τώρα είναι η ελληνική πρόταση να μπει στο πρώτο γκρουπ των χωρών που θα πάρουν το πράσινο φως από την Ε.Ε. ώστε να μην υπάρξουν καθυστερήσεις στις εκταμιεύσεις.
Πάντως, η ελληνική πλευρά εμφανίζεται διατεθειμένη να υλοποιήσει από τώρα δράσεις που εκτιμάται ότι θα λάβουν την τελική έγκριση ώστε να μην υπάρξει «κενό χρόνου» μέχρι την οριστική εκταμίευση των πρώτων χρημάτων. Γι’ αυτό ακριβώς τον λόγο θα δρομολογηθούν άμεσα τα καινούργια «εξοικονομώ» για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, τα προγράμματα κατάρτισης του υπουργείου Εργασίας και του ΟΑΕΔ, αλλά και τα προγράμματα δανειοδότησης των επιχειρήσεων για την υλοποίηση επενδύσεων στο πλαίσιο της ψηφιακής και πράσινης μετάβασης.
Την ικανοποίησή της για την έμφαση που δίνει το ελληνικό πρόγραμμα στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, καθώς και στην απασχόληση, εξέφρασε η πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, μέσω του προσωπικού της λογαριασμού στο Twitter. «Λάβαμε το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, χαίρομαι για την έμφαση σε καίριους τομείς, όπως πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, απασχόληση, δεξιότητες, ιδιωτικές επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις», σημειώνει.
Ο ρόλος του RRF
Όπως τονίζει η Κομισιόν, τα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Γερμανίας και της Ελλάδας καθορίζουν τις μεταρρυθμίσεις και τα έργα δημόσιων επενδύσεων που σχεδιάζει να υλοποιήσει κάθε κράτος-μέλος με τη στήριξη του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF).
Ο RRF θα διαθέσει έως και 672,5 δισ. ευρώ για τη στήριξη επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων (σε τιμές 2018). Το ποσό αυτό κατανέμεται σε επιχορηγήσεις συνολικού ύψους 312,5 δισ. ευρώ και 360 δισ. ευρώ με τη μορφή δανείων. Ο RRF θα διαδραματίσει καίριο ρόλο, βοηθώντας την Ευρώπη να βγει ισχυρότερη από την κρίση και διασφαλίζοντας την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση.
Η παρουσίαση αυτών των σχεδίων είναι επακόλουθο εντατικού διαλόγου ανάμεσα στην Επιτροπή και τις εθνικές αρχές των εν λόγω κρατών-μελών κατά τους τελευταίους μήνες, αναφέρει η Κομισιόν.
Το ελληνικό σχέδιο
Για το ελληνικό σχέδιο υπενθυμίζει ότι η στήριξή του είναι συνολικού ύψους 30,5 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 17,8 δισ. ευρώ για επιχορηγήσεις και 12,7 δισ. ευρώ για δάνεια. Το συνολικό ποσό που αναλογεί στην Ελλάδα ανέρχεται σε 32 δισ. ευρώ μαζί με τους πόρους που θα λάβει από το μέσο ReactEU (συνιστώσα του Ταμείου Ανάκαμψης) για δράσεις στον τομέα της κοινωνικής συνοχής.
Το ελληνικό σχέδιο διαρθρώνεται γύρω από τέσσερις πυλώνες: έναν πράσινο, έναν ψηφιακό, έναν που αφορά την απασχόληση, τις δεξιότητες και την κοινωνική συνοχή, και έναν που αφορά τις ιδιωτικές επενδύσεις και τον οικονομικό και θεσμικό μετασχηματισμό.
Η Επιτροπή θα αξιολογήσει τα σχέδια εντός του επόμενου διμήνου με βάση τα έντεκα κριτήρια που ορίζονται στον κανονισμό και θα μετατρέψει το περιεχόμενό του σε νομικά δεσμευτικές πράξεις. Η αξιολόγηση αυτή, μεταξύ άλλων, θα εξετάσει κατά πόσον τα σχέδια συμβάλλουν στην αποτελεσματική αντιμετώπιση όλων ή σημαντικού υποσυνόλου των προκλήσεων που προσδιορίζονται στις σχετικές ειδικές ανά χώρα συστάσεις που εκδίδονται στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.
Η Επιτροπή θα αξιολογήσει επίσης κατά πόσον τα σχέδια αφιερώνουν τουλάχιστον το 37% των δαπανών σε επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις που στηρίζουν τους κλιματικούς στόχους, και το 20% στην ψηφιακή μετάβαση. Βάσει πρότασης της Επιτροπής, το Συμβούλιο θα έχει στη διάθεσή του, κατά κανόνα, τέσσερις εβδομάδες για να εγκρίνει την πρόταση της Επιτροπής.
Προχρηματοδότηση
Η έγκριση του σχεδίου από το Συμβούλιο θα προετοιμάσει το έδαφος για την εκταμίευση προχρηματοδότησης ύψους 13% για κάθε κράτος-μέλος.
Για την Ελλάδα η προκαταβολή ανέρχεται σε περίπου 4 δισ. ευρώ, η οποία εκτιμάται ότι θα εκταμιευθεί μέχρι τα τέλη Ιουλίου.
Η εκπρόσωπος της Κομισιόν κάλεσε χθες όσα κράτη-μέλη δεν έχουν ακόμη επικυρώσει το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, δηλαδή τον προϋπολογισμό της περιόδου 2021-2027 (η Ελλάδα έχει επικυρώσει), να το κάνουν το συντομότερο. Κι αυτό γιατί η Επιτροπή θα χρησιμοποιήσει τον κοινοτικό προϋπολογισμό ως εγγύηση προκειμένου να βγει στις αγορές για τα δάνεια των 750 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης.
Οι έξι πυλώνες
Το Ταμείο Ανάκαμψης είναι διαρθρωμένο σε έξι πυλώνες:
* την πράσινη μετάβαση,
* τον ψηφιακό μετασχηματισμό,
* την έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη, με οικονομική συνοχή, απασχόληση, παραγωγικότητα, ανταγωνιστικότητα, έρευνα, ανάπτυξη και καινοτομία, και μια εύρυθμα λειτουργούσα εσωτερική αγορά με ισχυρές μμε,
* την κοινωνική και εδαφική συνοχή,
* την υγεία και οικονομική, κοινωνική και θεσμική ανθεκτικότητα, με σκοπό, μεταξύ άλλων, την αύξηση της ετοιμότητας για την αντιμετώπιση κρίσεων και της ικανότητας αντίδρασης σε κρίσεις,
* πολιτικές για την επόμενη γενιά, τα παιδιά και τους νέους, όπως η εκπαίδευση και οι δεξιότητες.
Τα κριτήρια της Ε.Ε.
Η Επιτροπή θα αξιολογήσει τη συνάφεια, την αποτελεσματικότητα, την αποδοτικότητα και τη συνοχή του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας και, για τον σκοπό αυτόν, λαμβάνει υπόψη τα ακόλουθα κριτήρια:
1. Κατά πόσο το σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας αντιπροσωπεύει μια ολοκληρωμένη και επαρκώς ισορροπημένη απάντηση στην οικονομική και κοινωνική κατάσταση και συμβάλλει έτσι κατάλληλα και στους έξι πυλώνες.
2. Κατά πόσο αναμένεται να συμβάλει στην αποτελεσματική αντιμετώπιση του συνόλου των προκλήσεων που εντοπίζονται στις σχετικές ειδικές ανά χώρα συστάσεις, συμπεριλαμβανομένων των δημοσιονομικών πτυχών.
3. Κατά πόσο αναμένεται να συμβάλει αποτελεσματικά στην ενίσχυση του αναπτυξιακού δυναμικού, της δημιουργίας θέσεων εργασίας και της οικονομικής, κοινωνικής και θεσμικής ανθεκτικότητας του κράτους-μέλους, συμβάλλοντας στην υλοποίηση του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων.
4. Κατά πόσο αναμένεται να διασφαλίσει ότι κανένα μέτρο για την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων και επενδυτικών έργων που περιλαμβάνονται στο σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας δεν βλάπτει σημαντικά τους περιβαλλοντικούς στόχους.
5. Κατά πόσο περιλαμβάνει μέτρα που συμβάλλουν αποτελεσματικά στην πράσινη μετάβαση και κατά πόσο η χρηματοδότηση αντιπροσωπεύει τουλάχιστον το 37% των συνολικών πιστώσεων του σχεδίου ανάκαμψης.
6. Κατά πόσο περιλαμβάνει μέτρα που συμβάλλουν ουσιαστικά στην ψηφιακή μετάβαση και κατά πόσο αντιπροσωπεύουν ποσό που αναλογεί τουλάχιστον στο 20% των συνολικών πιστώσεων του σχεδίου ανάκαμψης.
7. Κατά πόσο αναμένεται να έχει διαρκή αντίκτυπο στο κράτος-μέλος.
8. Κατά πόσο οι ρυθμίσεις που προτείνονται από το κράτος-μέλος αναμένεται να εξασφαλίσουν την αποτελεσματική παρακολούθηση και υλοποίηση του σχεδίου ανάκαμψης, συμπεριλαμβανομένων τόσο του προβλεπόμενου χρονοδιαγράμματος όσο και των οροσήμων και στόχων, καθώς και των σχετικών δεικτών.
9. Κατά πόσο η αιτιολόγηση που παρέχεται από το κράτος-μέλος για το ύψος του εκτιμώμενου συνολικού κόστους του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας είναι εύλογη και βάσιμη.
10. Κατά πόσο οι ρυθμίσεις που προτείνονται από το κράτος-μέλος αναμένεται να προλαμβάνουν, να εντοπίζουν και να αντιμετωπίζουν τη διαφθορά, την απάτη και τις συγκρούσεις συμφερόντων κατά τη χρήση των κονδυλίων που παρέχονται στο πλαίσιο του μηχανισμού.
11. Κατά πόσο το σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας περιλαμβάνει μέτρα για την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων και έργων δημόσιων επενδύσεων που αντιπροσωπεύουν συνεκτικές δράσεις.
Πλήρης αναδιάταξη παραγωγικού μοντέλου
«Είναι μια πολύ σημαντική δουλειά, η οποία έχει γίνει από όλους μας, ένα σχέδιο το οποίο έχει τη δυνατότητα να αναδιατάξει πλήρως το παραγωγικό μοντέλο της χώρας, να διαθέσει σημαντικούς πόρους στην ψηφιακή μετάβαση, στην προσπάθεια την οποία πρέπει να καταβάλλουμε για να μετατρέψουμε την ελληνική οικονομία σε μια οικονομία μηδενικών εκπομπών άνθρακα» τόνισε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, παραδίδοντας στην Πρόεδρο της Δημοκρατίας το «στικάκι» με τις 4.104 σελίδες του ελληνικού προγράμματος. «Είναι πολύ σημαντικό να προχωρήσουν όσο γίνεται γρηγορότερα οι ρυθμοί σε επίπεδο Ε.Ε., να γίνουν οι κατάλληλες εκταμιεύσεις, ώστε να μπορέσει η οικονομία να ξεκινήσει και πάλι, να ενισχυθούν οι πιο ευάλωτοι και ό,τι άλλο έχετε σχεδιάσει για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας», τόνισε από την πλευρά της η ΠτΔ.
Ο αναπληρωτής ΥΠΟΙΚ, Θεόδωρος Σκυλακάκης, που κατέθεσε, χθες το πρωί, το ελληνικό σχέδιο στα γραφεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Αθήνα, τόνισε ότι με το Ταμείο Ανάκαμψης δίνεται η δυνατότητα να κινητοποιηθούν επενδυτικοί πόροι συνολικού ύψους 57,4 δισ. ευρώ. Τα 12 δισ. θα δοθούν στην Ελλάδα υπό μορφή δανείων, τα 19 δισ. ευρώ θα είναι οι επιδοτήσεις και τα υπόλοιπα 16-17 δισ. ευρώ θα αποτελέσουν τους ίδιους πόρους που θα βάλουν οι επενδυτές με την αξιοποίηση βεβαίως και του τραπεζικού δανεισμού.
Με το Σχέδιο Ανάκαμψης, η Ελλάδα ποντάρει στην αύξηση του ΑΕΠ κατά 6,9 μονάδες μέχρι το 2026, στην αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων κατά 20%, αλλά και στη δημιουργία 180.000 νέων θέσεων εργασίας.
