Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Κούρου
[email protected]
Σημαντικά «φουσκωμένος» θα είναι από τον επόμενο μήνα έως και το τέλος του τρέχοντος έτους ο «λογαριασμός» της εφορίας, με αποτέλεσμα οι όποιες παροχές δόθηκαν λίγο πριν από τις ευρωεκλογές να φαντάζουν σταγόνα στον ωκεανό και όλοι οι φορολογούμενοι να περιμένουν με ανυπομονησία το επόμενο «πακέτο» που θα εξαγγελθεί πριν από τις κάλπες, όποτε αυτές κι αν στηθούν, των βουλευτικών εκλογών.
Το «πακέτο» των φορολογικών υποχρεώσεων είναι ιδιαίτερα βαρύ για όλους ανεξαιρέτως τους υπόχρεους εάν αναλογιστεί κανείς ότι στα δημόσια ταμεία το δεύτερο εξάμηνο του έτους θα πρέπει να εισρεύσουν συνολικά έσοδα περίπου 29 δισ. ευρώ, εκ των οποίων περίπου τα 16 δισ. ευρώ αφορούν την έμμεση φορολογία.
Από το ανωτέρω ποσό, λοιπόν, οι φόροι που καλούνται να πληρώσουν οι φορολογούμενοι και οι επιχειρήσεις στο διάστημα Ιουνίου – Δεκεμβρίου για ακίνητα, αυτοκίνητα, φόρο εισοδήματος, φόρο μισθωτών υπηρεσιών, εισφορά αλληλεγγύης, φόρο πολυτελούς διαβίωσης κ.ά. υπολογίζονται περίπου στα 14 δισ. ευρώ.
Ποσό κάθε άλλο παρά ευκαταφρόνητο, με αποτέλεσμα ο προβληματισμός στο οικονομικό επιτελείο να είναι ήδη πολύ έντονος, καθώς το σύνολο των φορολογουμένων θα αναζητεί τρόπους να καλύψει τις υπέρογκες υποχρεώσεις προς την εφορία.
Υποχρεώσεις από τις οποίες πάντως ένα σημαντικό τμήμα καταλήγει στη «δεξαμενή» των ληξιπρόθεσμων χρεών προς το Δημόσιο, όπως άλλωστε πιστοποιείται μέχρι σήμερα από την ετήσια πορεία των νέων χρεών που προσεγγίζουν σε ετήσια βάση τα 10-12 δισ. ευρώ.
Επιπλέον «πονοκέφαλος»
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο «πονοκέφαλος» της κυβέρνησης είναι φέτος μεγαλύτερος, με δεδομένο ότι τα φετινά εκκαθαριστικά αναμένονται ιδιαίτερα «επώδυνα» για όσους δηλώνουν εισοδήματα άνω των 35.000 ευρώ. Και αυτό γιατί η μεσοσταθμική επιβάρυνση, κυρίως για τους ελεύθερους επαγγελματίες με εισοδήματα άνω των 35.000 ευρώ, αλλά και για όσους ταυτόχρονα έχουν εισοδήματα από μισθωτή εργασία και ελευθέριο επάγγελμα, έχει αυξηθεί συγκριτικά με το 2015 κατά 40%, ενώ εάν συνυπολογιστούν και οι ασφαλιστικές εισφορές, οι επιβαρύνσεις αυξάνονται περαιτέρω.
Γεγονός που αναμφισβήτητα θα βαρύνει στις όποιες εκλογικές αποφάσεις των ψηφοφόρων ανεξάρτητα από το όποιο μελλοντικό νέο «πακέτο» παροχών εξαγγελθεί προεκλογικά, κάτι που γνωρίζει πολύ καλά η κυβέρνηση, η οποία μάλιστα «στοχεύει» πλέον καθαρά στη συγκεκριμένη εισοδηματική «τάξη».
Ο συνολικός «λογαριασμός»
Θα πρέπει να αναφερθεί, μάλιστα, ότι φέτος θα καταβληθεί νωρίτερα από κάθε άλλη χρονιά ο Ενιαίος Φόρος Ιδιοκτησίας Ακινήτων, αφού οι ιδιοκτήτες θα κληθούν να πληρώσουν την πρώτη δόση του εν λόγω φόρου τον Αύγουστο αντί του Σεπτεμβρίου, ενώ γενικότερα ο συνολικός «λογαριασμός» φόρων ύψους 14 δισ. ευρώ που θα καταβληθεί το δεύτερο εξάμηνο από τους υπόχρεους έχει ως εξής:
* Στα τέλη Ιουλίου θα πρέπει να πληρωθεί η πρώτη δόση του φόρου εισοδήματος, γεγονός που θα έχει ως αποτέλεσμα συνολικά 2,5 εκατ. φορολογούμενοι να πληρώσουν περίπου 3,5 – 3,7 δισ. ευρώ σε τρεις δόσεις, εκ των οποίων η πρώτη λήγει στις 31 Ιουλίου, η δεύτερη στις 30 Σεπτεμβρίου και η τρίτη στις 29 Νοεμβρίου. Εκτός από τον φόρο εισοδήματος, στα εκκαθαριστικά ενσωματώνονται η ειδική εισφορά αλληλεγγύης, η προκαταβολή φόρου για το επόμενο έτος, καθώς και το τέλος επιτηδεύματος.
* Τα εκκαθαριστικά του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ENΦΙA) θα αναρτηθούν στο διαδίκτυο, εκτός απροόπτου, στα τέλη Ιουλίου. Η πρώτη δόση του φόρου θα πληρωθεί στα τέλη Αυγούστου και η τελευταία στα τέλη Δεκεμβρίου. Το ποσό που πρέπει να καταβάλουν οι ιδιοκτήτες ακινήτων ανέρχεται στα 3,2 δισ. ευρώ. Ωστόσο, από το ανωτέρω ποσό, μόνο τα 2,65 δισ. ευρώ εισρέουν στα δημόσια ταμεία, εξαιτίας της αδυναμίας κάποιων φορολογουμένων να πληρώσουν τους φόρους τους.
* Τους επόμενους έξι μήνες οι οφειλέτες του Δημοσίου θα πληρώνουν ταυτόχρονα με όλα τα ανωτέρω και τις δόσεις για την αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών. Συνολικά, μέχρι το τέλος του έτους υπολογίζεται να καταβληθούν περισσότερα από 1 δισ. ευρώ, ενώ στο ποσό αυτό δεν συμπεριλαμβάνεται η όποια απόδοση της ρύθμισης των 120 δόσεων.
* Οι επιχειρήσεις θα πρέπει να πληρώσουν φόρους ύψους 3 δισ. ευρώ για τα κέρδη που είχαν το προηγούμενο έτος. Ο φόρος καταβάλλεται σε πέντε δόσεις.
* Από τον φόρο στο εισόδημα από μισθούς και συντάξεις που εισπράττεται με τη μορφή παρακράτησης, το ελληνικό Δημόσιο θα εισπράξει το δεύτερο εξάμηνο περί τα 3,4 δισ. ευρώ.
* Τον Δεκέμβριο, εξάλλου, θα πρέπει να καταβληθεί ποσό ύψους περίπου 1,1 δισ. ευρώ για τα τέλη κυκλοφορίας του 2020.
ΑΑΔΕ: Φορολογική μεταχείριση εισοδήματος αλλοδαπής
* Ο φορολογούμενος που έχει τη φορολογική κατοικία του στην Ελλάδα υπόκειται σε φόρο για το φορολογητέο εισόδημά του που προκύπτει στην ημεδαπή και την αλλοδαπή, δηλαδή το παγκόσμιο εισόδημά του που αποκτάται μέσα σε ορισμένο φορολογικό έτος.
Κατ’ εξαίρεση των διατάξεων του ΚΦΕ προβλέπεται ότι το αλλοδαπό προσωπικό των γραφείων του α.ν. 89/1967 («Περί εγκαταστάσεως εν Ελλάδι Αλλοδαπών Εμποροβιομηχανικών Εταιρειών»), που εντάσσονται στο ειδικό καθεστώς φορολόγησης υπόκειται σε φόρο στην Ελλάδα μόνο για το εισόδημα που προκύπτει στην ημεδαπή.
Τα ανωτέρω γνωστοποιήθηκαν αρμοδίως με την υπ’ αριθμ. Ε.2086/22.5.2019 εγκύκλιο της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, με την οποία δόθηκαν οι κατωτέρω διευκρινίσεις όσον αφορά τη φορολογική μεταχείριση εισοδήματος αλλοδαπής που αποκτά αλλοδαπό προσωπικό, κάτοικοι Ελλάδας, εργαζόμενοι σε ναυλομεσιτικό γραφείο του ν. 27/1975.
1. Με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 5 του ν. 4172/2013 (ΚΦΕ) γίνεται ενδεικτική απαρίθμηση εισοδημάτων πηγής Ελλάδος, ενώ στην παράγραφο 2 του άρθρου αυτού ορίζεται ότι ως εισόδημα που προκύπτει στην αλλοδαπή νοείται κάθε εισόδημα που δεν προκύπτει στην ημεδαπή, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 1.
2. Επίσης, με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 3 του ΚΦΕ ορίζεται ότι ο φορολογούμενος που έχει τη φορολογική κατοικία του στην Ελλάδα υπόκειται σε φόρο για το φορολογητέο εισόδημά του που προκύπτει στην ημεδαπή και την αλλοδαπή, ήτοι το παγκόσμιο εισόδημά του που αποκτάται μέσα σε ορισμένο φορολογικό έτος. Κατ’ εξαίρεση, από τις διατάξεις του δευτέρου εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 3 του ΚΦΕ προβλέπεται ότι το αλλοδαπό προσωπικό των γραφείων του α.ν. 89/1967 που εντάσσονται στο ειδικό καθεστώς φορολόγησης υπόκειται σε φόρο στην Ελλάδα μόνο για το εισόδημα που προκύπτει στην ημεδαπή.
3. Εξάλλου, με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 1 του α.ν. 89/1967, όπως ισχύουν μετά την αντικατάστασή τους με το άρθρο 38 του ν. 4605/2019, ορίζεται ότι αλλοδαπές εταιρείες μπορούν να εγκαθίστανται στην Ελλάδα, σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου αυτού, με αποκλειστικό σκοπό να παρέχουν στα κεντρικά τους καταστήματα ή σε συνδεδεμένες με αυτές, κατά την έννοια του άρθρου 2 του ν.4172/2013, και μη εγκατεστημένες στην Ελλάδα επιχειρήσεις, υπηρεσίες (α) συμβουλευτικού χαρακτήρα, (β) κεντρικής λογιστικής υποστήριξης, (γ) ελέγχου ποιότητας παραγωγής, προϊόντων, διαδικασιών και υπηρεσιών, (δ) κατάρτισης μελετών, σχεδίων και συμβάσεων, (ε) διαφήμισης και μάρκετινγκ, (στ) επεξεργασίας στοιχείων, (ζ) λήψης και παροχής πληροφοριών, (η) έρευνας και ανάπτυξης, (θ) ανάπτυξης λογισμικού, προγραμματισμού ηλεκτρονικών υπολογιστών και υποστήριξης συστημάτων πληροφορικής, (ι) αποθήκευσης και διαχείρισης αρχείων και πληροφοριών, (ια) διαχείρισης προμηθευτών, πελατών και εφοδιαστικής αλυσίδας μη συμπεριλαμβανομένης της εκτέλεσης μεταφορών με ίδια μέσα, (ιβ) διαχείρισης και εκπαίδευσης ανθρώπινου δυναμικού και (ιγ) δραστηριοτήτων τηλεφωνικού κέντρου και τηλεφωνικής πληροφόρησης που βασίζεται σε ηλεκτρονικό υπολογιστή.
4. Με την Α.1041/2019 (ΦΕΚ Β’353/11-2-2019) Απόφαση Διοικητή, με την οποία καθορίσθηκε ο τύπος και το περιεχόμενο της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων φορολογικού έτους 2018, ορίζεται ότι ως προς τα εισοδήματα του αλλοδαπού προσωπικού των εγκατεστημένων στην Ελλάδα γραφείων σύμφωνα με τις διατάξεις του α.ν. 89/1967, φορολογικών κατοίκων Ελλάδας, που δεν προκύπτουν στην Ελλάδα και βάσει της παρ. 1 του άρθρου 3 του ν. 4172/2013 δεν υπόκεινται σε φορολογία, αυτά δηλώνονται στους κωδικούς 659-660 του εντύπου Ε1.
5. Μετά από όλα όσα αναφέρθηκαν πιο πάνω και δεδομένου ότι οι φορολογικές διατάξεις ερμηνεύονται στενά, προκύπτει ότι η εξαίρεση του δευτέρου εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 3 του ΚΦΕ αναφέρεται μόνο στο αλλοδαπό προσωπικό των εγκατεστημένων στην Ελλάδα γραφείων, σύμφωνα με τον α.ν. 89/1967 και όχι στο αλλοδαπό προσωπικό ναυλομεσιτικού γραφείου του ν. 27/1975. Εξάλλου, όμοια αντιμετώπιση των ως άνω προσώπων βασιζόμενη στην ΠΟΛ. 1003/2014 ερμηνευτική εγκύκλιο του ν. 4308/2014 δεν θα μπορούσε να γίνει χωρίς ρητή διάταξη νόμου, καθόσον η επισήμανση που γίνεται στην ερμηνευτική εγκύκλιο του ν. 4308/2014 ότι οποιαδήποτε αναφορά στον α.ν. 89/1967 καταλαμβάνει και τον ν. 27/1975, σχετίζεται με την τήρηση λογιστικού συστήματος και λογιστικών αρχείων των νομικών προσώπων και οντοτήτων και όχι με τον τρόπο φορολόγησης του εισοδήματος φυσικών προσώπων, αλλοδαπού προσωπικού των εγκατεστημένων στην Ελλάδα γραφείων του ν. 27/1975 και του α.ν. 89/1967.
Προς το συμπέρασμα αυτό, άλλωστε, συνηγορεί και το επιχείρημα ότι στην περίπτωση β’ του άρθρου 33 του ν. 4172/2013 (Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος) περί μη εφαρμογής τεκμηρίων διαβίωσης βάσει επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης ή της κατοικίας, γίνεται διακριτή αναφορά στο προσωπικό των επιχειρήσεων που υπάγονται στις διατάξεις τόσο του άρθρου 25 του ν. 27/1975 όσο και του α.ν. 89/1967, γεγονός που καταδεικνύει τη βούληση του φορολογικού νομοθέτη να απαλλάξει συγκεκριμένες κατηγορίες φορολογουμένων σε ό,τι αφορά την εφαρμογή τεκμηρίων διαβίωσης του άρθρου 31 του ν. 4172/2013.
Εγκύκλιος για επιχειρηματικές δαπάνες
Στις επιχειρηματικές δαπάνες περιλαμβάνονται κάθε είδους δαπάνες που συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με τη συμμετοχή, όπως, π.χ., οι τόκοι ενδοομιλικού δανείου κατά το μέρος που διατέθηκε (μετά την 1η Ιανουαρίου 2014) για την εξαγορά θυγατρικών εταιρειών, καθώς και οι τόκοι τραπεζικού δανείου κατά το μέρος που αυτό διατέθηκε (μετά την 1η Ιανουαρίου 2014) για την αποπληρωμή του πιο πάνω ενδοεταιρικού δανείου. Αυτό γνωστοποιήθηκε αρμοδίως με την υπ’ αριθμ. Ε.2088/23.5.2019 εγκύκλιο της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, με την οποία συμπληρώνεται η ΠΟΛ. 1039/2015 εγκύκλιος αναφορικά με την εφαρμογή των διατάξεων της παρ. 4 του άρθρου 48 του ν. 4172/2013 και δόθηκαν οι κατωτέρω διευκρινίσεις:
1. Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 48 του ν. 4172/2013, εάν η διανομή κερδών που αναφέρεται στις παρ. 1 και 2 προκύπτει από συμμετοχή σε άλλο νομικό πρόσωπο, ο φορολογούμενος δεν μπορεί να εκπέσει τις επιχειρηματικές δαπάνες που συνδέονται με τη συμμετοχή αυτή.
2. Με την ΠΟΛ. 1039/2015 εγκύκλιο, με την οποία δόθηκαν οδηγίες για την εφαρμογή των άρθρων 48 και 63 του ν. 4172/2013, διευκρινίσθηκε ότι με τις διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου αυτού προβλέπεται ότι εάν η διανομή κερδών προκύπτει από συμμετοχή σε άλλο νομικό πρόσωπο, o φορολογούμενος (νομικό πρόσωπο) δεν έχει τη δυνατότητα να εκπέσει τυχόν επιχειρηματικές δαπάνες που συνδέονται με τη συμμετοχή αυτή. Το νόημα της παραγράφου αυτής είναι ότι εφόσον το εισόδημα (εισπραττόμενο μέρισμα) απαλλάσσεται της φορολογίας με βάση τις προϋποθέσεις του άρθρου 48, τότε οι τυχόν δαπάνες που έχουν πραγματοποιηθεί και συνδέονται με αυτήν τη συμμετοχή, όπως συμβολαιογραφικά έξοδα, φόροι, αμοιβές τρίτων κ.λπ., καθώς και τυχόν χρηματοοικονομικά έξοδα (τόκοι δανείων για την απόκτηση των συμμετοχών κ.λπ.), δεν εκπίπτουν στο σύνολό τους.
3. Με την παρ. 1 του άρθρου 72 του ΚΦΕ ορίζεται ότι οι διατάξεις των άρθρων 1 έως 71 του νόμου αυτού ισχύουν για τα εισοδήματα που αποκτώνται και για δαπάνες που πραγματοποιούνται, κατά περίπτωση, στα φορολογικά έτη που αρχίζουν από την 1η Ιανουαρίου 2014 και μετά.
4. Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι στις επιχειρηματικές δαπάνες που καταλαμβάνονται από τις διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 48 του ν. 4172/2013 περιλαμβάνονται κάθε είδους δαπάνες που συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με τη συμμετοχή, όπως, π.χ., οι τόκοι ενδοομιλικού δανείου κατά το μέρος που διατέθηκε (μετά την 1η Ιανουαρίου 2014) για την εξαγορά θυγατρικών εταιρειών, καθώς και οι τόκοι τραπεζικού δανείου κατά το μέρος που αυτό διατέθηκε (μετά την 1η Ιανουαρίου 2014) για την αποπληρωμή του πιο πάνω ενδοεταιρικού δανείου.
Τέλος, επισημαίνεται ότι οι περιπτώσεις δαπανών που αναφέρονται στην εγκύκλιο ΠΟΛ. 1039/2015 είναι ενδεικτικές και όχι περιοριστικές, καθόσον κάθε δαπάνη εξετάζεται ως ξεχωριστή περίπτωση από την αρμόδια ελεγκτική αρχή, με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αυτής.
