Από την έντυπη έκδοση
Του Νίκου Μπέλλου
[email protected]
Η δεύτερη αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος βρίσκεται σήμερα σε αδιέξοδο και μόνο εφόσον υπάρξουν ταυτόχρονες κινήσεις από όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές θα καταστεί δυνατή η ολοκλήρωσή της.
Την επισήμανση αυτή έκανε χθες κοινοτική πηγή, στις Βρυξέλλες, με αφορμή τις εξελίξεις των τελευταίων ωρών και ειδικότερα την προχθεσινή συνάντηση Μοσκοβισί-Τσακαλώτου, αλλά κυρίως τη συνεδρίαση της Ομάδας Εργασίας (EWG) του Εurogroup και τη συζήτηση που έγινε σε σχέση με την αξιολόγηση.
Παράλληλα, αποστάσεις παίρνει η Κομισιόν από τη δήλωση του Γερμανού υπουργού Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, για το ενδεχόμενο σε περίπτωση αποχώρησης του ΔΝΤ να υπάρξει νέο πρόγραμμα για την Ελλάδα στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας.
Αναφορικά με τη συνεδρίαση της Ομάδας Εργασίας του Εurogroup, Ευρωπαίος αξιωματούχος με εμπλοκή στη διαπραγμάτευση χαρακτήρισε τη συζήτηση για την Ελλάδα «εποικοδομητική», προσθέτοντας ότι αυτό είναι θετικό.
Δεν επιστρέφουν
Ωστόσο, το γεγονός ότι δεν αποφασίστηκε η επιστροφή των εκπροσώπων των θεσμών στην Αθήνα για την ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης, από μόνο του επιβεβαιώνει τις σημαντικές δυσκολίες που υπάρχουν στην ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης.
Δυσκολίες που δεν μπορούν να ξεπεράσουν οι τεχνοκράτες της ΕWG, ούτε οι επικεφαλής των θεσμών σε επιτόπιες διαπραγματεύσεις στην Αθήνα.
Όπως ανέφερε η ίδια κοινοτική πηγή, σήμερα υπάρχουν τρεις διαφορετικές απόψεις σε σχέση με το ελληνικό ζήτημα, που σημαίνει ότι για να βρεθεί κοινός τόπος θα πρέπει να γίνουν αμοιβαίες υποχωρήσεις και αυτές μπορούν να τις κάνουν μόνο οι πολιτικοί.
Συγκεκριμένα, το ΔΝΤ εξακολουθεί να επιμένει στη θέση του πως το πρόγραμμα με τη σημερινή του μορφή δεν πρόκειται να οδηγήσει σε πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ μετά το 2018.
Συνεπώς ζητάει είτε να μειωθούν τα πλεονάσματα, οπότε στην περίπτωση αυτή θα χρειαστεί μεγαλύτερη παρέμβαση των Ευρωπαίων για την ελάφρυνση του χρέους, είτε η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να νομοθετήσει από τώρα δημοσιονομικά μέτρα για διασφάλιση του στόχου.
Η κυβέρνηση αποδέχεται την παράταση του «κόφτη» μετά το 2018 για λήψη μέτρων σε περίπτωση μη επίτευξης του στόχου των πλεονασμάτων, ωστόσο δεν δέχεται να νομοθετήσει τα μέτρα τώρα, για ευνόητους πολιτικούς λόγους.
Η Κομισιόν βρίσκεται κοντά στην ελληνική θέση, αλλά, παρότι επηρεάζει πολιτικά, δεν έχει καθοριστικό ρόλο στη διαπραγμάτευση. Αυτό φάνηκε και από τις προσεκτικές δηλώσεις του κ. Μοσκοβισί, αμέσως μετά την προχθεσινή συνάντηση με τον κ. Τσακαλώτο.
Η γερμανική θέση μέχρι τώρα ήταν ότι πρέπει και το ΔΝΤ να συμμετάσχει στο πρόγραμμα, αλλά και να υπάρξουν τώρα πρόσθετα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους. Με άλλα λόγια, για τους Γερμανούς η μόνη λύση για να επιτευχθεί συμφωνία -που προκύπτει, χωρίς να τη λένε δημόσια- είναι να ικανοποιήσει η ελληνική κυβέρνηση το ΔΝΤ νομοθετώντας τώρα τα προληπτικά δημοσιονομικά μέτρα.
Προχθές, με συνέντευξή του σε γερμανική εφημερίδα, ο κ. Σόιμπλε «θόλωσε τα νερά» υπογραμμίζοντας ότι σε περίπτωση αποχώρησης του ΔΝΤ, οι Ευρωπαίοι ενδέχεται να καταλήξουν σε μια δική τους λύση εντός της Ευρωζώνης, μιλώντας για ένα νέο πρόγραμμα στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ΕΜΣ), για το οποίο θα απαιτηθεί έγκρισή του από το γερμανικό και ενδεχομένως και άλλα κοινοβούλια.
Η παραπάνω δήλωση προκάλεσε επιφυλάξεις στις Βρυξέλλες, γιατί κανένας δεν μπορεί να μαντέψει τις πραγματικές προθέσεις του Γερμανού υπουργού, ο οποίος στις κρίσιμες διαπραγματεύσεις τον Ιούλιο του 2015 είχε επιχειρήσει -ανεπιτυχώς εκ του αποτελέσματος- να θέσει την Ελλάδα εκτός Ευρωζώνης.
Τη δήλωση αυτή την έκανε για να φοβίσει την κυβέρνηση ότι τα πράγματα θα είναι δυσκολότερα αν φύγει το ΔΝΤ ή για να μας εμπλέξει σε μια ατέρμονη νέα διαπραγμάτευση οδηγώντας τη χώρα με την πλάτη στον τοίχο, όπως το καλοκαίρι του 2015; Σε αυτό κανείς δεν έχει απάντηση για αυτό και η πολύ επιφυλακτική στάση των Βρυξελλών.
Ερωτηθείς σχετικά με τις δηλώσεις του κ. Σόιμπλε, ο εκπρόσωπος της Κομισιόν σημείωσε ότι ο ρόλος του ΔΝΤ στα προγράμματα στήριξης περιλαμβάνεται στη Συνθήκη του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ΕΜΣ) και πως η Επιτροπή συνεχίζει να εργάζεται με το ΔΝΤ σε αυτό το πλαίσιο.
«Το ΔΝΤ επαναβεβαίωσε την πρόθεσή του να συστήσει στο διοικητικό του συμβούλιο τη σύναψη νέου προγράμματος με την Ελλάδα μόλις επιτευχθεί συμφωνία σε τεχνικό επίπεδο και σε αυτό το πλαίσιο λειτουργούμε, δεν θα προβούμε σε εικασίες στη βάση υποθετικών σεναρίων, είτε αυτά προέρχονται από δηλώσεις είτε όχι», κατέληξε.
Σε κάθε περίπτωση, από την παραπάνω τοποθέτηση του εκπροσώπου προκύπτει σαφέστατα ότι η Κομισιόν, παρότι βρίσκεται σε ανοικτή κόντρα με το ΔΝΤ για το θέμα της Ελλάδας, δεν δείχνει καθόλου ενθουσιώδης απέναντι στη δήλωση Σόιμπλε.
Τα κοινοβούλια
Κι αυτό γιατί ένα νέο πρόγραμμα όπως το εννοεί ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, πέρα ότι θα πάρει χρόνο για να συμφωνηθεί, θα πρέπει να περάσει από εθνικά κοινοβούλια και κανένας δεν εγγυάται ότι σε μια περίοδο εκλογών στην Ολλανδία και τη Γερμανία θα συγκέντρωνε την απαραίτητη πλειοψηφία.
Μάλιστα, στην Ολλανδία οι εκλογές θα γίνουν στις 15 Μαρτίου και ο σχηματισμός κυβέρνησης αναμένεται να απαιτήσει χρονοβόρες διαπραγματεύσεις, δεδομένου ότι αναμένεται αύξηση της δύναμης του κόμματος του λαϊκιστή Γκέερτ Βίλντερς.
Επιπλέον, ένα νέο πρόγραμμα θα καθιστούσε εντελώς προβληματική χρονικά την ένταξη της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Αναφορικά με τα άλλα θέματα της δεύτερης αξιολόγησης, δηλαδή τα εργασιακά, το δημοσιονομικό κενό και τα ενεργειακά, στις Βρυξέλλες δεν εκφράζεται κάποια ιδιαίτερη ανησυχία, παρά το γεγονός ότι, όπως τονίστηκε και στη συνεδρίαση της Ομάδας Εργασίας, αυτά θα έπρεπε να είχαν ήδη κλείσει ώστε να μείνει προς αντιμετώπιση μόνο το ζήτημα των πρωτογενών πλεονασμάτων.
Το βέβαιο μετά τις τελευταίες εξελίξεις είναι ότι εξανεμίστηκαν οι λίγες ελπίδες για σημαντική προσέγγιση των θέσεων των δύο πλευρών εν όψει του Εurogroup της 26ης Ιανουαρίου, το οποίο θα αναλάβει πλέον να «ξεμπλοκάρει» την κατάσταση και όχι να καταγράψει την πρόοδο ή να φτάσει σε πολιτική συμφωνία, όπως ήταν ο αρχικός στόχος.
Γερμανικό ΥΠΟΙΚ: Εννοούμε το 3ο πρόγραμμα
Οι δηλώσεις του Γερμανού υπ. Οικονομικών στη «Sueddeutsche Zeitung» αφορούν το τρέχον, τρίτο δανειακό πρόγραμμα της Ελλάδας, σε περίπτωση που δεν θα συμμετέχει μελλοντικά σε αυτό το ΔΝΤ, διευκρίνισε στο κυβερνητικό μπρίφινγκ ο εκπρόσωπος του υπουργείου Οικονομικών Γιουργκ Βάισγκερμπερ.
Το αν θα εξακολουθήσει να συμμετέχει σε αυτό το πρόγραμμα ή όχι, αυτό θα το αποφασίσει το ίδιο το ΔΝΤ, μετά την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης του τρέχοντος προγράμματος.
Αφορμή στάθηκε η συνέντευξη που παραχώρησε ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε στην εφημερίδα «Sueddeutsche Zeitung», στην οποία αφήνει ουσιαστικά για πρώτη φορά ανοιχτό το ενδεχόμενο συνέχισης του ελληνικού προγράμματος χωρίς το ΔΝΤ. Το Βερολίνο, από την πλευρά του, «ούτε προσμένει αλλά και ούτε θέλει» τη μη συμμετοχή του ΔΝΤ, τόνισε ο κ. Βάισγκερμπερ.
Σε περίπτωση όμως που αυτό αποφασίσει να μη συμμετέχει σε ένα τρίτο πρόγραμμα, τότε τίθεται το ερώτημα πώς θα αντιμετωπίσει την κατάσταση η Ε.Ε. Σε κάθε περίπτωση, όμως, η μη συμμετοχή του ΔΝΤ θα συνιστούσε «σημαντική αλλαγή» του προγράμματος. Και τότε θα έπρεπε ξανά να ερωτηθεί η γερμανική Βουλή, προκειμένου να δώσει τη συγκατάθεσή της, ανέφερε ο κ. Βάισγκερμπερ. Όπως πρόσθεσε, «πρόκειται όμως για ένα υποθετικό ερώτημα», που δεν είναι του παρόντος.
Στην ερώτηση της «DW» αναφορικά με το τι εννοεί ο Β. Σόιμπλε στην επίμαχη συνέντευξή του στη «Sueddeutsche Zeitung», όταν λέει ότι σε περίπτωση που αναλάβει τον ρόλο του ΔΝΤ ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Στήριξης (ΕΜΣ) τότε θα πρέπει να «εφαρμόζονται αισθητά καλύτερα οι δεσμεύσεις», ο κ. Βάισγκερμπερ δεν θέλησε να δώσει περαιτέρω εξηγήσεις.
