Από την έντυπη έκδοση
Του Στέλιου Παπαπέτρου
[email protected]
Στις πρώτες αντιδράσεις των πιστωτών για το σχέδιο της προτεινόμενης ασφαλιστικής μεταρρύθμισης είναι εστιασμένο το ενδιαφέρον της κυβέρνησης, καθώς θεωρείται βέβαιο ότι οι εκπρόσωποι των θεσμών θα εκφράσουν ισχυρές διαφωνίες με αρκετά από τα προτεινόμενα μέτρα. Τα τεχνικά κλιμάκια του κουαρτέτου κάνουν «φύλλο και φτερό» τόσο τον γενικό σχεδιασμό της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης όσο και την οικονομική κοστολόγηση που τους απέστειλε το υπουργείο Εργασίας.
Τις τρεις τελευταίες ημέρες τα τεχνικά κλιμάκια των δύο πλευρών έχουν ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας και οι εκπρόσωποι του υπουργείου Εργασίας τροφοδοτούν συνεχώς, μέσω e-mail, με συμπληρωματικά στοιχεία και πρόσθετα οικονομικά δεδομένα για την ασφαλιστική μεταρρύθμιση, τους εκπροσώπους των πιστωτών.
Μπορεί η ελληνική κυβέρνηση να έχει θέσει ως «κόκκινη γραμμή» την αποφυγή νέων περικοπών στις κύριες συντάξεις, όμως από την άλλη πλευρά και το κουαρτέτο έχει τις δικές του «κόκκινες γραμμές», με πιο ισχυρές τις ενστάσεις που κατά καιρούς έχει θέσει το ΔΝΤ για τη συνολική χρηματοδότηση του συνταξιοδοτικού συστήματος. Μέχρι τώρα δεν έχει υπάρξει καμία επίσημη αντίδραση από μέρους των θεσμών, εκτός από την τυπική αναφορά της Κομισιόν ότι «η ελληνική πρόταση εξετάζεται». Οι προβλεπόμενες ενστάσεις του κουαρτέτου δεν θα αποτελέσουν κεραυνό εν αιθρία, καθώς έχουν εκφραστεί με πλήρη σαφήνεια σε όλες τις συναντήσεις που είχαν οι δύο πλευρές κατά την προηγούμενη χρονιά.
Τα 8 σημεία που θα κρίνουν τη συμφωνία
1 Καθιέρωση εθνικής σύνταξης 384 ευρώ χωρίς εισοδηματικά κριτήρια. Οι εκπρόσωποι των δανειστών διαφωνούν με αυτή την πρόταση της ελληνικής κυβέρνησης επειδή θα χρηματοδοτείται εξολοκλήρου από τον κρατικό προϋπολογισμό και θα απονέμεται χωρίς εισοδηματικά κριτήρια. Με βάση τον σημερινό αριθμό των συνταξιούχων, ο οποίος αναμένεται να αυξηθεί στα επόμενα χρόνια, το ετήσιο κόστος για 2,6 εκατ. δικαιούχους (Χ 384 ευρώ) ανέρχεται σε 1,017 δισ. ευρώ. Θεωρείται δεδομένο ότι οι εκπρόσωποι των πιστωτών και ιδιαίτερα ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ, θα εκφράσουν ισχυρότατες αντιρρήσεις σε αυτή την πρόταση.
2 Αύξηση ασφαλιστικών εισφορών κατά 1% στις επικουρικές συντάξεις. Παρά την αποδοχή αυτής της πρότασης, υπό όρους, από τους εκπροσώπους των εργοδοτικών οργανώσεων, οι εκπρόσωποι των πιστωτών είναι αντίθετοι με οποιαδήποτε σκέψη για αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών, επειδή θεωρούν ότι αποτελεί ανασχετικό παράγοντα στην ενδυνάμωση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων.
3 Μείωση κατά 1,8 δισ. ευρώ της συνταξιοδοτικής δαπάνης για το 2016. Η ελληνική κυβέρνηση εκτιμά ότι η μείωση αυτής της δαπάνης μπορεί να επιτευχθεί χωρίς αντίστοιχη μείωση των κύριων συντάξεων. Τη θέση αυτή δεν φαίνεται να την αποδέχονται οι εκπρόσωποι των θεσμών, καθώς πάγια θέση τους είναι ότι μόνο οι περικοπές αποφέρουν άμεσα έσοδα και όχι «οι εκτιμήσεις ή οι προβλέψεις ότι θα υπάρξουν έσοδα», για παράδειγμα από την αντιμετώπιση της ανασφάλιστης εργασίας.
4 Κατάργηση ρήτρας μηδενικού ελλείμματος και αντικατάσταση από ρήτρα βιωσιμότητας των επικουρικών ταμείων. Στο ζήτημα αυτό μέχρι στιγμής το μόνο μετρήσιμο στοιχείο είναι οι απώλειες 376 εκατ. ευρώ μέσα στο 2015 από το ΕΤΕΑ, επειδή δεν εφαρμόστηκε η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος που προέβλεπε περικοπές στις επικουρικές συντάξεις. Εκτιμάται ότι το έλλειμμα του Ταμείου για τη διετία 2015-2016 μόνο από τη μη εφαρμογή της ρήτρας θα υπερβεί τα 730 εκατ. ευρώ.
5 Κατάργηση κοινωνικών πόρων για ΕΤΑΑ και ΕΤΑΠ – ΜΜΕ που σύμφωνα με τις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Εργασίας αποτιμώντα σε περίπου 90 εκατ. για το 2015. Με βάση την υποχρέωση που προκύπτει από την υπογραφή του 3ου μνημονίου οι κοινωνικοί πόροι θα πρέπει να καταργηθούν. Για το θέμα αυτό δεν υπάρχει καμία απολύτως αναφορά στο σχέδιο της κυβέρνησης που απεστάλη στους θεσμούς. Οι πιστωτές μέχρι σήμερα δεν δέχονται καμία αλλαγή στο φλέγον αυτό ζήτημα και εκτιμάται ότι θα επιμείνουν στην κατάργηση των κοινωνικών πόρων που απέμειναν.
6 Υλοποίηση της απόφασης του ΣτΕ για αποκατάσταση συντάξεων που περικόπηκαν με τους νόμους του 2012. Το κόστος αυτού του μέτρου υπολογίζεται σε τουλάχιστον 2,5 δισ. ευρώ. Μέχρι στιγμής η κυβέρνηση κρατά κλειστά τα χαρτιά της επί του θέματος και ουσιαστικά αναζητά τρόπους παράκαμψης αυτής της απόφασης που έχει τεράστιο οικονομικό κόστος.
7 Επανυπολογισμός των συντάξεων. Χαρακτηρίστηκε ως ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα μέτρα, καθώς τόσο οι εμπειρογνώμονες της κοινωνικής ασφάλισης όσο και τα στελέχη των ασφαλιστικών ταμείων εκτιμούν ότι είναι πρακτικά αδύνατο να γίνει επανυπολογισμός των συντάξεων 2,6 εκατ. δικαιούχων. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι θα πρέπει να αναζητηθούν οι φάκελοι και τα αρχεία των συνταξιούχων και να υπολογιστεί ξανά η σύνταξή τους. Δηλαδή, οι υπάλληλοι των ασφαλιστικών ταμείων θα πρέπει να ανατρέξουν σε εκατομμύρια φακέλους των ασφαλισμένων περασμένων δεκαετιών που σήμερα είναι συνταξιούχοι και στα αρχεία για παράδειγμα, των δεκαετιών του 1970 και του 1980. Για να γίνει κατανοητό το εγχείρημα αυτό θα πρέπει να επισημάνουμε ότι το σύστημα ΑΤΛΑΣ του ηλεκτρονικού ασφαλιστικού βιογραφικού είχε σχεδιαστεί για να μπει ένα «βαρύ» ψηφιακό περιεχόμενο, με περισσότερες από 29 δισεκατομμύρια ημέρες ασφάλισης, από τα μέσα της δεκαετίας του 1970 μέχρι σήμερα. Το έργο αυτό δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη.
8 Σύνδεση ασφαλιστικών εισφορών με συνταξιοδοτικές παροχές. Αποτελεί πάγιο αίτημα των δανειστών η μεγαλύτερη δυνατή σύνδεση των εισφορών που πληρώνει ο ασφαλισμένος με τη σύνταξη που λαμβάνει και η δημιουργία ισχυρών αντικινήτρων για πρόωρη έξοδο από την εργασία.
Με νέα μέτρα συνολικού ύψους περίπου 1 δισ. ευρώ «προικοδοτεί» η κυβέρνηση το νέο συνταξιοδοτικό
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Με νέα μέτρα, συνολικού ύψους περίπου 1 δισ. ευρώ, προικοδοτεί η κυβέρνηση το νέο ασφαλιστικό όπως προκύπτει από τον αναλυτικό πίνακα που εστάλη στους εκπροσώπους των θεσμών και τον οποίο αποκαλύπτει η «Ν».
Οπως προκύπτει, το νομοσχέδιο θα πρέπει να φέρει περικοπές στις επικουρικές συντάξεις για να εξοικονομηθούν περίπου 200 εκατ. ευρώ, περικοπές στο ΕΚΑΣ που θα αποδώσουν 223 εκατ. ευρώ, «κούρεμα» στο μέρισμα που διανέμει το Μετοχικό Ταμείο Πολιτικών Υπαλλήλων, αλλά και αυξήσεις των ασφαλιστικών εισφορών.
Μόνο από την αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού των εισφορών για τους αγρότες υπάρχει πρόβλεψη για πρόσθετα έσοδα 108 εκατ. ευρώ, ενώ δεν γίνεται καμία πρόβλεψη για τον νέο τρόπο υπολογισμού των εισφορών που θα πρέπει να πληρώνουν ένα εκατομμύριο ελεύθεροι επαγγελματίες και επιτηδευματίες.
Οσον αφορά τις εισφορές του σημερινού ΙΚΑ, προβλέπεται η αύξησή τους κατά μία ποσοστιαία μονάδα προκειμένου τα έσοδα να αυξηθούν κατά 346 εκατ. ευρώ.
Ο συνολικός λογαριασμός των μέτρων που πρέπει να λάβει η ελληνική πλευρά για να εκπληρώσει τον μνημονιακό στόχο πρέπει να ανέλθει στο 0,25% του ΑΕΠ για το 2015 (ήτοι περίπου 425 εκατ. ευρώ και στο 1% του ΑΕΠ για το 2016, ήτοι περίπου 1,8 δισ. ευρώ).
Οπως προκύπτει από τον πίνακα της ελληνικής κυβέρνησης, αυτό επιτυγχάνεται με τον συνυπολογισμό των μέτρων που ελήφθησαν από τον περασμένο Αύγουστο, αλλά συνεχίζουν να ισχύουν και για το 2016. Αυτή η «παραδοχή» δίνει στην ελληνική πλευρά τη δυνατότητα να συνυπολογίσει μέτρα για το 2016 συνολικού ύψους 840 εκατ. ευρώ, τα οποία είναι ήδη γνωστά και νομοθετημένα. Βέβαια, αυτή η παραδοχή θα βρεθεί στο «μικροσκόπιο» των δανειστών, όπως και οι υπόλοιπες εκτιμήσεις. Από το αν θα γίνει αποδεκτή η αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών αλλά και από το αν θα γίνουν δεκτές οι προβλέψεις για τα νέα μέτρα, θα κριθεί το κατά πόσο θα υπάρξει συμφωνία για το ασφαλιστικό μέσα στο προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα.
Αναλυτικά τα νέα μέτρα που παρουσιάζει στους δανειστές η ελληνική πλευρά είναι τα εξής:
- Προσαρμογή στις εφάπαξ παροχές που χορηγεί το Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων: 87 εκατ. ευρώ.
- Σταδιακή μείωση δικαιούχων του ΕΚΑΣ (αναπροσαρμογή ετήσιων εισοδηματικών κριτηρίων): 223 εκατ. ευρώ.
- Σταδιακή αύξηση εισφορών υπέρ κύριας σύνταξης ασφαλισμένων στο ΟΓΑ: 102 εκατ. ευρώ.
- Προσαρμογή στο μέρισμα που χορηγεί το Μετοχικό Ταμείο Πολιτικών Υπαλλήλων: 146 εκατ. ευρώ (υπάρχει και πρόβλεψη 21 εκατ. ευρώ για το 2015).
- Επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης σε ανασφάλιστους υπερήλικες: προκύπτει δαπάνη 62 εκατ. ευρώ.
- Εναρμόνιση του ποσοστού της εισφοράς υπέρ του κλάδου σύνταξης με αυτές του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ: προκύπτει δαπάνη 26 εκατ. ευρώ.
- Παρεμβάσεις στις επικουρικές συντάξεις (ΕΤΕΑ) των παλαιών ασφαλισμένων: 200 εκατ. ευρώ. Να σημειωθεί ότι η κυβέρνηση έχει εξετάσει το σενάριο μεγαλύτερων αυξήσεων στις ασφαλιστικές εισφορές του ΙΚΑ (1,5 μονάδα αντί για μία) έτσι ώστε να μη γίνει η περικοπή των επικουρικών συντάξεων. Ο πίνακας αποτυπώνει πάντως το σενάριο που περιλαμβάνει και περικοπή των επικουρικών.
- Αντικατάσταση της βάσης υπολογισμού των εισφορών για τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους επιτηδευματίες (των ασφαλιστικών κλάσεων με στοιχεία πραγματικού εισοδήματος). Για το συγκεκριμένο μέτρο δεν υπάρχει δημοσιονομική εκτίμηση καθώς η τεράστια αλλαγή επιφέρει πολύ μεγάλες αυξήσεις γι’ αυτούς που δηλώνουν εισοδήματα άνω των 15.000-20.000 ευρώ, αλλά και μειώσεις για όσους εμφανίζουν χαμηλά κέρδη στην εφορία. Με βάση το περιεχόμενο των φορολογικών δηλώσεων των επαγγελματιών, οι περισσότεροι εκ των οποίων δηλώνουν 5.000-10.000 ευρώ, εκατοντάδες χιλιάδες επιτηδευματίες θα πληρώνουν λιγότερες εισφορές.
- Διόρθωση στο μέτρο απόδοσης εισφορών συνταξιούχων υπέρ του κλάδου υγείας: προκύπτει αρνητικό αποτέλεσμα 29 εκατ. ευρώ.
- Ασφαλιστική μεταρρύθμιση και νέος τρόπος υπολογισμού των συντάξεων: για το φλέγον θέμα, το κυβερνητικό έγγραφο αναφέρει ότι δεν έχει γίνει ποσοτικοποίηση.
- Αύξηση των εισφορών υπέρ επικουρικής σύνταξης κατά 1 ποσοστιαία μονάδα (0,5 μονάδα για εργοδότες και 0,5 μονάδα για εργαζόμενους): 346 εκατομμύρια ευρώ.
Τα ήδη νομοθετημένα
Για να κλείσει ο λογαριασμός του 1,829 δισ. ευρώ, το υπουργείο Εργασίας συνυπολογίζει και τα ακόλουθα ήδη νομοθετημένα μέτρα:
- Αποτροπή πρόωρων συνταξιοδοτήσεων: 23 εκατ. ευρώ για τον κοινωνικό προϋπολογισμό και 8 εκατ. ευρώ για τις συντάξεις του δημόσιου τομέα.
- Καταβολή μόνο του οργανικού ποσού σε όσους συνταξιοδοτούνται μετά την 30ή Ιουνίου 2015 με ηλικία κάτω των 67 ετών: 17 εκατ. ευρώ για το 2016.
- Αύξηση εισφοράς υπέρ υγείας στις κύριες συντάξεις από 4% σε 6%: 531 εκατ. ευρώ.
- Επιβολή εισφοράς υγείας στις επικουρικές συντάξεις: 183 εκατ. ευρώ για το 2016.
- Επίπτωση των μέτρων αποτροπής πρόωρης συνταξιοδότησης στις εφάπαξ παροχές του Ταμείου Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων: 78 εκατ. ευρώ για το 2016.
