Όλες οι κυβερνήσεις, συμπεριλαμβανομένης και της ελληνικής, αναμένουν με αγωνία τις οδηγίες που θα λάβουν την Τετάρτη από τις Βρυξέλλες, καθώς θα σηματοδοτήσουν τα περιθώρια που θα έχουν για τη στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων, όχι μόνο κατά τη περίοδο της πανδημίας, αλλά και στην προσπάθεια επιστροφής στην κανονικότητας. Την Τετάρτη οι χώρες-μέλη θα λάβουν στα χέρια τους από την Κομισιόν τις κατευθυντήριες οδηγίες για ξεκινήσουν την κατάρτιση των Προγραμμάτων Σταθερότητας και Ανάπτυξης που πρέπει να καταθέσουν έως το τέλος Απριλίου. Υπό το βάρος της παράτασης των περιοριστικών μέτρων λόγω της πανδημίας, αυξάνοντας μέρα με την ημέρα και το κόστος για τον κρατικό προϋπολογισμό, αλλά και με ορίζοντα τα κονδύλια από το Ταμείο Ανάκαμψης, το οικονομικό επιτελείο θα προχωρήσει στην αναθεώρηση των προβλέψεών του για την πορεία της ελληνικής οικονομίας τόσο για φέτος, όσο και για το 2022.
Στις 3 Μαρτίου το Κολλέγιο των Επιτρόπων αναμένεται να δώσει τις κατευθυντήριες οδηγίες προς τα κράτη-μέλη για την προετοιμασία των Προγραμμάτων Σταθερότητας, αλλά και διευκρινίσεις γύρω από την προσέγγιση της απόφασης για την ύπαρξη δημοσιονομικής ευελιξίας το 2022. Ωστόσο, οι τελικές αποφάσεις εκτιμάται ότι θα ληφθούν τον Μάιο, με βάση τις εαρινές προβλέψεις της Κομισιόν. Νωρίτερα, στις 15 Μαρτίου, στη συνεδρίαση του Eurogroup, οι χώρες-μέλη θα ενημερώσουν για τις κινήσεις τους.
Αμέσως μετά, το υπουργείο Οικονομικών αναμένεται να ξεκινήσει την κατάρτιση του Προγράμματος Σταθερότητας και Ανάπτυξης, προκειμένου να κατατεθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή έως το τέλος Απριλίου. Λόγω της μεγάλης αβεβαιότητας που προκαλεί σε παγκόσμιο επίπεδο η πανδημία, το Πρόγραμμα είναι πολύ πιθανό, όπως και πέρυσι, να εμπεριέχει δύο σενάρια. Παράλληλα, θα καταγράφεται το δημοσιονομικό αποτύπωμα των μέτρων που θα ληφθούν φέτος για τη στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
Ήδη, όπως προκύπτει και από την 9η έκθεση ενισχυμένης εποπτείας που δημοσιεύθηκε την περασμένη Τετάρτη, το ποσό των παρεμβάσεων λόγω της πανδημίας έχει ήδη ανέβει σημαντικά σε σχέση με τα 7,5 δισ. ευρώ που προβλέπονταν στον προϋπολογισμό, και θα ανέλθει σε 11,6 δισ. ευρώ (αντιστοιχεί στο 6,5% του ΑΕΠ).
Η αύξηση των δαπανών και η συρρίκνωση των εσόδων, λόγω της παράτασης των περιορισμών στη λειτουργία της πραγματικής οικονομίας, οδηγεί και σε αναθεώρηση των βασικών μεγεθών του προϋπολογισμού. Κάθε μήνας lockdown κοστίζει περίπου 3 δισ. ευρώ κι αν κάποιος λάβει υπόψη του ότι το 2021 «βρήκε» τη χώρα ήδη σε lockdown, το οποίο κρατά τουλάχιστον έως τις 8 Μαρτίου, οδηγεί σε αλλαγές και στις προβλέψεις για την πορεία της ελληνικής οικονομίας τόσο για το α΄ τρίμηνο όσο και για το σύνολο του έτους.
Ως προς την πορεία του ΑΕΠ το 2021, η ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών προσανατολίζεται προς το παρόν στην ανάδειξη του δυσμενούς σεναρίου σε βασικό. Δηλαδή στην εκτίμηση για ανάπτυξη 3,3% το 2021 πλησιάζοντας κατά πολύ και την πρόβλεψη της Κομισιόν (Χειμερινές Προβλέψεις) για ανάπτυξη 3,5% φέτος. Ωστόσο καθώς το lockdown παρατείνεται κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει, τονίζουν αρμόδιες πηγές, η ανάπτυξη να κινηθεί σε ακόμα χαμηλότερα επίπεδα. Πολλά θα εξαρτηθούν και από την πορεία του τουρισμού φέτος με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη να δηλώνει σε συνέντευξη του στην γερμανική Suddeutsche Zeitung ότι «στόχος μας είναι να φτάσουμε φέτος τουλάχιστον στο 50% του επιπέδου του 2019». Ανάλογα μάλιστα και με την πορεία του εμβολιασμού, η Ελλάδα προσδοκά η τουριστική περίοδος να ξεκινήσει νωρίτερα σε σχέση με το 2019. Όπως δήλωσε ο διευθυντής του οικονομικού γραφείου του πρωθυπουργού κ. Αλέξης Πατέλης στο Bloomberg, «ο ελληνικός τουρισμός θα ανοίξει κάποια στιγμή το Μάιο».
Οι εκτιμήσεις που θα περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης αναμένεται να πραγματοποιηθούν με την υποσημείωση ότι κάποιοι κλάδοι της οικονομίας θα αρχίσουν να λειτουργούν τις επόμενες εβδομάδες, έστω και με περιορισμούς, ενώ κάποιοι άλλοι θα παραμένουν κλειστοί για αρκετό διάστημα ακόμα, όπως η εστίαση σε πλήρη λειτουργία αλλά και δραστηριότητες ψυχαγωγίας. Αυτό κατά συνέπεια θα οδηγήσει σε αύξηση του πρωτογενούς ελλείμματος το οποίο θα κυμανθεί σε υψηλότερα επίπεδα από το 3,88% / ΑΕΠ που προβλέπεται στον προϋπολογισμό.
Όσον αφορά το χρέος, κι αυτό αναμένεται να επηρεαστεί αρνητικά λόγω της μικρότερης αύξησης του ΑΕΠ. Έτσι, από το 200% του ΑΕΠ που προβλέπονταν για φέτος, πιθανό να κυμανθεί στην περιοχή του 202% – 203%.
Στις συνεδριάσεις του Eurogroup τους επόμενους μήνες αναμένεται να ξετυλιχθεί το μείγμα των παρεμβάσεων στήριξης αλλά και των πιέσεων που θα δεχθούν τα δημόσια οικονομικά λόγω της πανδημίας. Το πως θα έχει διαμορφωθεί η κατάσταση έως το καλοκαίρι θα οδηγήσει τους υπουργούς Οικονομικών της Ευρωζώνης στο να αποφασίσουν, τον Ιούλιο, για τις κατευθυντήριες οδηγίες που θα λάβουν τα κράτη-μέλη για τη σύνταξη των προϋπολογισμών του 2022.
Ραλλού Αλεξοπούλου
