Σε μόλις 4,28 δισ. ευρώ ανήλθαν οι τουριστικές εισπράξεις τη χρονιά που μας πέρασε. Ο κλάδος του τουρισμού ήταν ανάμεσα στους μεγάλους ασθενείς της πανδημίας, πράγμα που επιβεβαιώνουν τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος για το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της προηγούμενης χρονιάς.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ, οι τουριστικές εισπράξεις το 2020 άγγιξαν τα 4,28 δισ. ευρώ την στιγμή που την προηγούμενη χρονιά, το 2019 δηλαδή, είχαν φτάσει τα 18,17 δισ. ευρώ. Έτσι οι απώλειες για τον τουριστικό κλάδο διαμορφώθηκαν στα 13,89 δισ. ευρώ.
Αναλυτικότερα, σύμφωνα με το δελτίο της ΤτΕ, «Ισοζύγιο Πληρωμών: Δεκέμβριος 2020», το Δεκέμβριο του 2020, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών διαμορφώθηκε σε 654 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 82 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με το Δεκέμβριο του 2019. Η εξέλιξη αυτή προήλθε από την επιδείνωση των ισοζυγίων υπηρεσιών και δευτερογενών εισοδημάτων, που αντισταθμίστηκε μερικώς από τη βελτίωση των ισοζυγίων αγαθών και πρωτογενών εισοδημάτων.
Το έλλειμμα του ισοζυγίου αγαθών περιορίστηκε, καθώς οι συνολικές εξαγωγές αυξήθηκαν, ενώ οι συνολικές εισαγωγές μειώθηκαν. Ειδικότερα, οι εξαγωγές αγαθών αυξήθηκαν κατά 2,0% σε τρέχουσες τιμές (18,6% σε σταθερές τιμές) και οι αντίστοιχες εισαγωγές μειώθηκαν κατά 1,1% σε τρέχουσες τιμές (σε σταθερές τιμές αυξήθηκαν κατά 10,3%). Επισημαίνεται ότι οι εξελίξεις των εξαγωγών και των εισαγωγών σε τρέχουσες τιμές έχουν επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από τις μεταβολές στην αξία των εξαγωγών και εισαγωγών καυσίμων.
Το πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεσιών μειώθηκε περισσότερο από το ήμισυ συγκριτικά με τον αντίστοιχο μήνα του 2019, λόγω της επιδείνωσης όλων των επιμέρους ισοζυγίων. Οι εισπράξεις από ταξιδιωτικές υπηρεσίες και η εισερχόμενη ταξιδιωτική κίνηση μειώθηκαν κατά 88,6% και 86,0% αντίστοιχα σε σύγκριση με το Δεκέμβριο του 2019. Επίσης, οι εισπράξεις από θαλάσσιες μεταφορές μειώθηκαν κατά 29,0%.
Το ισοζύγιο πρωτογενών εισοδημάτων βελτιώθηκε κυρίως λόγω της μείωσης των πληρωμών για τόκους, μερίσματα και κέρδη, ενώ το πλεόνασμα του ισοζυγίου δευτερογενών εισοδημάτων περιορίστηκε κυρίως λόγω της μείωσης των καθαρών εισπράξεων της γενικής κυβέρνησης.
Το 2020, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών σημείωσε έλλειμμα 11,2 δισεκ. ευρώ, κατά 8,4 δισεκ. ευρώ μεγαλύτερο από εκείνο του 2019. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται σχεδόν εξ ολοκλήρου στη μείωση του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών, η οποία εν μέρει αντισταθμίστηκε κυρίως από τον περιορισμό (κατά 4,3 δισεκ. ευρώ) του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών και δευτερευόντως από τη βελτίωση του ισοζυγίου πρωτογενών εισοδημάτων.
Ο περιορισμός του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών προέρχεται από τη μεγαλύτερη σε απόλυτο μέγεθος και με ταχύτερο ρυθμό μείωση των εισαγωγών σε σχέση με εκείνη των εξαγωγών. Οι μεταβολές αυτές οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στις εξελίξεις στην αξία των εξαγωγών και εισαγωγών καυσίμων. Ειδικότερα, οι συνολικές εξαγωγές αγαθών μειώθηκαν κατά 10,9% σε τρέχουσες τιμές, ενώ σε σταθερές τιμές σημείωσαν άνοδο κατά 5,5%. Οι συνολικές εισαγωγές αγαθών μειώθηκαν κατά 14,2% σε τρέχουσες τιμές (‑3,8% σε σταθερές τιμές).
Η σημαντική μείωση του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών οφείλεται στην επιδείνωση πρωτίστως του ισοζυγίου ταξιδιωτικών υπηρεσιών και δευτερευόντως του ισοζυγίου μεταφορών, ενώ το ισοζύγιο των λοιπών υπηρεσιών βελτιώθηκε. Τόσο οι εισπράξεις από ταξιδιωτικές υπηρεσίες όσο και οι αφίξεις μη κατοίκων ταξιδιωτών μειώθηκαν κατά 76,5% σε σχέση με το 2019. Οι εισπράξεις από θαλάσσιες μεταφορές μειώθηκαν κατά 15,3%.
Το έλλειμμα του ισοζυγίου πρωτογενών εισοδημάτων περιορίστηκε κυρίως λόγω της μείωσης των καθαρών πληρωμών για τόκους, μερίσματα και κέρδη, αλλά και της αύξησης των καθαρών εισπράξεων από τα λοιπά πρωτογενή εισοδήματα. Τέλος, το πλεόνασμα του ισοζυγίου δευτερογενών εισοδημάτων κατέγραψε μικρή μείωση σε σχέση με το 2019.
Το Δεκέμβριο του 2020, το ισοζύγιο κεφαλαίων κατέγραψε πλεόνασμα 551 εκατ. ευρώ, βελτιωμένο κατά 334 εκατ. ευρώ συγκριτικά με την αντίστοιχη περίοδο του 2019, ενώ για το 2020 συνολικά παρουσίασε πλεόνασμα μεγαλύτερο κατά 2,1 δισεκ. ευρώ σε σχέση με το 2019 και διαμορφώθηκε στα 2,7 δισεκ. ευρώ.
Το Δεκέμβριο του 2020, το συνολικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαίων (το οποίο αντιστοιχεί στις ανάγκες της οικονομίας για χρηματοδότηση από το εξωτερικό) κατέγραψε έλλειμμα 103 εκατ. ευρώ, μειωμένο κατά 253 εκατ. ευρώ σε σχέση με το Δεκέμβριο του 2019. Το 2020, το συνολικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαίων παρουσίασε έλλειμμα 8,4 δισεκ. ευρώ, μεγαλύτερο κατά 6,4 δισεκ. ευρώ από το αντίστοιχο έλλειμμα του 2019.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με το «Ισοζύγιο Πληρωμών: Δεκέμβριος 2020» της ΤτΕ, το Δεκέμβριο του 2020, στην κατηγορία των άμεσων επενδύσεων, οι απαιτήσεις των κατοίκων έναντι του εξωτερικού κατέγραψαν αύξηση κατά 100 εκατ. ευρώ και οι αντίστοιχες υποχρεώσεις τους (οι οποίες αντιστοιχούν σε άμεσες επενδύσεις μη κατοίκων στην Ελλάδα) κατέγραψαν αύξηση κατά 352 εκατ. ευρώ, χωρίς αξιοσημείωτες συναλλαγές.
Στις επενδύσεις χαρτοφυλακίου, η αύξηση των απαιτήσεων των κατοίκων έναντι του εξωτερικού οφείλεται κυρίως στην αύξηση (κατά 1,9 δισεκ. ευρώ) των τοποθετήσεών τους σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του εξωτερικού. Η μείωση των υποχρεώσεών τους οφείλεται κυρίως στη μείωση (κατά 2 δισεκ. ευρώ) των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του Ελληνικού Δημοσίου.
Στην κατηγορία των λοιπών επενδύσεων, η μείωση των απαιτήσεων των κατοίκων έναντι του εξωτερικού οφείλεται κυρίως στη μείωση των δανείων προς μη κατοίκους (κατά 419 εκατ. ευρώ) και στη στατιστική προσαρμογή, που συνδέεται με την έκδοση τραπεζογραμματίων, που αντισταθμίστηκαν εν μέρει από την αύξηση των τοποθετήσεων κατοίκων σε καταθέσεις και repos στο εξωτερικό (κατά 348 εκατ. ευρώ). Η αύξηση των υποχρεώσεών τους αντανακλά κυρίως την αύξηση (κατά 6,4 δισεκ. ευρώ) των δανειακών υποχρεώσεων προς μη κατοίκους (που συνδέεται με τον εταιρικό μετασχηματισμό συστημικού πιστωτικού ιδρύματος), που περιορίστηκε εν μέρει από τη μείωση (κατά 1,7 δισεκ. ευρώ) των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε καταθέσεις και repos στην Ελλάδα (περιλαμβάνεται και ο λογαριασμός TARGET).
Το 2020, στην κατηγορία των άμεσων επενδύσεων, οι απαιτήσεις των κατοίκων έναντι του εξωτερικού σημείωσαν αύξηση κατά 690 εκατ. ευρώ και οι υποχρεώσεις τους αύξηση κατά 3,2 δισεκ. ευρώ.
Στις επενδύσεις χαρτοφυλακίου, η αύξηση των απαιτήσεων των κατοίκων έναντι του εξωτερικού οφείλεται κυρίως στην αύξηση (κατά 33,7 δισεκ. ευρώ) των τοποθετήσεων κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του εξωτερικού. Η μείωση των υποχρεώσεών τους οφείλεται κυρίως στη μείωση (κατά 12,3 δισεκ. ευρώ) των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του Ελληνικού Δημοσίου.
Στην κατηγορία των λοιπών επενδύσεων, η αύξηση των απαιτήσεων των κατοίκων έναντι του εξωτερικού οφείλεται κυρίως στη στατιστική προσαρμογή (κατά 2,5 δισεκ. ευρώ), που συνδέεται με την έκδοση τραπεζογραμματίων. Η αύξηση των υποχρεώσεών τους αντανακλά κυρίως την αύξηση (κατά 40,1 δισεκ. ευρώ) των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε καταθέσεις και repos στην Ελλάδα (περιλαμβάνεται και ο λογαριασμός TARGET) και την αύξηση (κατά 14,9 δισεκ. ευρώ) των δανειακών υποχρεώσεων του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα προς μη κατοίκους.
Στο τέλος Δεκεμβρίου του 2020, τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας διαμορφώθηκαν σε 9,7 δισεκ. ευρώ, έναντι 7,6 δισεκ. ευρώ στο τέλος Δεκεμβρίου του 2019.
