Η συμμαχία μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Μόσχας ήταν το μοναδικό πράγμα που κρατούσε το πετρέλαιο μακριά από την άβυσσο. Η ρήξη στις σχέσεις μεταξύ Ριάντ και Μόσχας και η κατάρρευση της συμμαχίας ΟΠΕΚ+ δημιουργούν σκηνικό πολέμου στις αγορές, με κίνδυνο απόλυτης κατάρρευσης των τιμών του αργού έως και τα 20 δολάρια το βαρέλι.
Τα πρώτα σημάδια ορατά, με τηντιμή του μπρεντ να «βουλιάζει» έως και τα 31 δολάρια το βαρέλι, στα χαμηλότερα επίπεδα από τον Φεβρουάριο του 2016 και στη μεγαλύτερη ενδοσυνεδριακή πτώση από την εποχή του Πολέμου στον Κόλπο. Αφορμή η απόφαση της Σαουδικής Αραβίας να μειώσει τις επίσημες τιμές πώλησης, σχεδιάζοντας παράλληλα την αύξηση της παραγωγής από τον επόμενο μήνα σε μια αγορά που ήδη εμφανίζει πλέονασμα. Το μπρεντ κατάφερε να μαζέψει ελαφρώς τις απώλειες, με την τιμή πάνω από τα 33 δολάρια το βαρέλι, οδεύοντας όμως προς τη μεγαλύτερη ημερήσια πτώση από τις 17 Ιανουαρίου 1991, στην έναρξη του πολέμου στον Αραβικό Κόλπο. Σε ελεύθερη πτώση και το αμερικανικό αργό, έχοντας κάνει βουτιά έως και τα 27,34 δολάρια το βαρέλι, στα χαμηλότερα επίπεδα από τον Φεβρουάριο του 2016, αν και κατάφερε στη συνέχεια να επιστρέψει πάνω από τα 30 δολάρια.
Εδώ και μία τριετία, η συμμαχία μεταξύ του Οργανισμού Πετρελαιοπαραγωγών και Εξαγωγών Κρατών και χωρών εκτός καρτέλ –η επονομαζόμενη συμμαχία ΟΠΕΚ+- ήταν καθοριστική για τη διατήρηση λεπτών ισορροπιών μεταξύ προσφοράς και ζήτησης, κρατώντας σταθερές τις τιμές. Τα δεδομένα άλλαξαν άρδην την Παρασκευή, όταν η Ρωσία αρνήθηκε να συναινέσει στην πρόταση του ΟΠΕΚ για πρόσθετη μείωση της παραγωγής κατά 1,5 εκατ. βαρέλια ημερησίως, σε μια προσπάθεια ενίσχυσης των τιμών, καθώς η επιδημία του Covid-19 «φρενάρει» την παγκόσμια ανάπτυξη, μειώνοντας δραματικά τη ζήτηση για καύσιμα.
Η κατάρρευση της συμμαχίας ΟΠΕΚ+ αφήνει τις πετρελαϊκές αγορές στο έλεος ενός πολέμου τιμών. Η Σαουδική Αραβία –ο μεγαλύτερος εξαγωγέας πετρελαίου στον κόσμο- φέρεται να σχεδιάζει από τον Απρίλιο την αύξηση της παραγωγής αργού σημαντικά πάνω από τα δέκα εκατ. βαρέλια ημερησίως, μειώνοντας ταυτόχρονα τις επίσημες τιμές πώλησης προς όλους του πελάτες του Ριάντ, όπως ανέφεραν στο Reuters ανώνυμες πηγές. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, ο κρατικός πετρελαϊκός κολοσσός Aramco θα αυξήσει την παραγωγή αργού μετά την εκπνοή της υφιστάμενης συμφωνίας ποσοστώσεων μεταξύ της συμμαχίας ΟΠΕΚ+, στα τέλη Μαρτίου. Η παραγωγή του Απριλίου αναμένεται να αυξηθεί στα 11 εκατ. βαρέλια ημερησίως από 9,7 εκατ. βαρέλια τους τελευταίους μήνες.
Αναλυτές και παράγοντες της αγοράς εκφράζουν ανησυχίες για ακόμη μεγαλύτερη κατρακύλα του πετρελαίου, καθώς οι χώρες εντός και εκτός ΟΠΕΚ προετοιμάζονται για πόλεμο, σε μια ξαφνική στροφή 180 μοιρών από τις προηγούμενες προσπάθειες στήριξης των τιμών. «Έρχεται ένα σενάριο πετρελαίου στα 20 δολάρια το βαρέλι», επισημαίνει ο Αλί Κεντερί, πρώην σύμβουλος Μέσης Ανατολής στην Exxon Mobil και νυν διευθύνων σύμβουλος στην Dragoman Ventures. «Οι γεωπολιτικές επιπτώσεις τεράστιες. Ταυτόχρονα όμως ισχυρό στήριγμα για τις χώρες που εισάγουν καύσιμα», αναφέρει σε ανάρτησή του στο Twitter.
Από τις αρχές του έτους, οι τιμές του πετρελαίου έχουν χάσει πάνω από το ήμισυ της αξίας τους. Με τις προηγούμενες συμφωνίες του ΟΠΕΚ+ για τις ποσοστώσεις να εκπνέουν τέλη Μαρτίου, η Σαουδική Αραβία μπορεί θεωρητικά να αντλήσει όσο πετρέλαιο θέλει –έως και τη μέγιστη παραγωγική της δυναμικότητα στα 12,5 εκατ. βαρέλια ημερησίως. Και ο Ρώσος υπουργός Ενέργειας, Αλεξάντερ Νόβακ, πέταξε την Παρασκευή το γάντι, δηλώνοντας ότι «από 1ης Απριλίου, εργαζόμαστε χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη τις ποσοστώσεις ή μειώσεις που ήταν έως τώρα σε ισχύ», για να προσθέσει ότι «αυτό δεν σημαίνει ότι κάθε χώρα δεν θα παρακολουθεί και αναλύει τις εξελίξεις στην αγορά».
«Οι χώρες προετοιμάζονται για πόλεμο τιμών, ανακοινώνοντας σχέδια για αύξηση της προσφοράς», αναφέρει σε υπόμνημά του ο Έντουαρντ Μπελ, αναλυτής εμπορευμάτων στην Emirates NBD. «Πρόκειται για εντυπωσιακή μεταστροφή από την προηγούμενη στάση προς την κατεύθυνση πρόσθετων μειώσεων στην παραγωγή, ώστε να αντισταθμισθεί η εξασθένηση της ζήτησης λόγω της επιδημίας του κορωνοϊού», εξηγεί.
Η στρατηγική Σαουδικής Αραβίας και Ρωσίας δείχνουν ότι για Ριάντ και Μόσχα προτεραιότητα είναι η διεκδίκηση μεγαλύτερου μεριδίου αγοράς παρά η σταθεροποίηση και στήριξη των τιμών. Η παραγωγή σε Μέση Ανατολή και Βόρειο Αφρική απέχει περίπου 2 εκατ. βαρέλια ημερησίως από τα ανώτατα επίπεδα, γεγονός που σημαίνει ότι έχουν περιθώριο να ανοίξουν τις στρόφιγγες. «Εάν τα μέλη του ΟΠΕΚ+ αποφασίσουν να αυξήσουν την προσφορά από το δεύτερο τρίμηνο, τότε ένα κύμα πετρελαίου θα “πλημμυρίσει” τις αγορές», γράφει ο κ. Μπελ στο υπόμνημά του, αναμένοντας επιστροφή στη στρατηγική του market-share από Σ. Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και άλλους μεγάλους παραγωγούς στους κόλπους του ΟΠΕΚ.
Οι αναλυτές περιμένουν ότι και η Ρωσία δεν πρόκειται να μείνει εκτός του πολέμου τιμών, με τη Μόσχα να διεκδικεί κι εκείνη από την πλευρά της μεγαλύτερο μερίδιο της παγκόσμιας αγοράς πετρελαίου. Κατά συνέπεια θα αυξηθούν τα αποθέματα, με τον κ. Μπελ να αναμένει πλεόνασμα αργού τουλάχιστον για τα τρία πρώτα τρίμηνα του 2020 . Οι συνθήκες προσφοράς μεγαλύτερης της ζήτησης, σε συνδυασμό με το σοκ λόγω Covid-19, θα πιέσει τις πετρελαϊκές τιμές σε ακόμη χαμηλότερα επίπεδα.
Εκτός από τον κ. Κεντερί της Dragoman Ventures, και η Goldman Sachs υποβάθμισε την πρόβλεψή της για την τιμή του μπρεντ στο δεύτερο και τρίτο τρίμηνο, στα 30 δολάρια το βαρέλι, χωρίς να αποκλείει ένα σενάριο υποχώρησης έως και τα 20 δολάρια το βαρέλι.
Επιμέλεια: Αγγελική Κοτσοβού
