Από την έντυπη έκδοση
Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Οι γυναίκες πρέπει να παλέψουν πιο σκληρά από τους άνδρες για ευκαιρίες στην κοινωνία, την εκπαίδευση, την αγορά εργασίας, την πολιτική ζωή. Και αυτό ισχύει ακόμη και στη Δύση, όπου επισήμως το να κλείσει το χάσμα ανάμεσα στα δύο φύλα είναι προτεραιότητα για τις κυβερνήσεις. Η συντήρηση στερεοτύπων και η διατήρηση των ανισοτήτων δεν στοιχίζουν όμως μόνο στις γυναίκες. Στοιχίζουν και στις οικονομίες – με τις απώλειες σε ορισμένες περιπτώσεις να υπερβαίνουν το 30% του ΑΕΠ.
Για να κλείσει η ψαλίδα σε κοινωνικό – πολιτικό επίπεδο θα πρέπει να περάσουν σχεδόν 110 χρόνια και για να σβήσουν οι διαφορές στις εργασιακές ευκαιρίες και αμοιβές κάτι περισσότερο από δύο αιώνες, όπως προειδοποιούσε πρόσφατα το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ. Εξίσου απογοητευτικά τα στοιχεία ερευνών ιδιωτικών εταιρειών και διεθνών οργανισμών. Στις χώρες που έχουν βιώσει βαθιά κρίση, όπως η Ελλάδα, η ψαλίδα έχει μάλιστα ανοίξει τα τελευταία χρόνια.
Η έρευνα του ΔΝΤ
Με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο καλεί τις κυβερνήσεις ανεπτυγμένων και αναδυόμενων οικονομιών να δώσουν μάχη κατά των στερεοτύπων που συντηρούν ή και θρέφουν τις ανισότητες.
Έρευνα του Ταμείου αποκαλύπτει ότι στις βιομηχανικά ανεπτυγμένες οικονομίες απώλειες για το ΑΕΠ κινούνται κοντά στο 10% στον βιομηχανικά ανεπτυγμένο κόσμο έως και 30% στη Νότια Ασία, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. Για το 50% των χωρών με τις χειρότερες επιδόσεις σε θέματα ισότητας, οι οποίες εντοπίζονται κυρίως στον αναδυόμενο κόσμο της Μέσης Ανατολής, της Νότιας Ασίας και της Βόρειας Αφρικής, το κλείσιμο της ψαλίδας θα μπορούσε να προσθέσει στο ΑΕΠ κατά μέσο όρο 35%.
Ακόμη και σε επίπεδο εταιρειών τα στοιχεία δείχνουν πως η προσθήκη μίας και μόνο γυναίκας στο διοικητικό συμβούλιο ή άλλη ανώτερη διοικητική θέση συνδέεται με αύξηση της απόδοσης ενεργητικού (return on assets) κατά 7 με 8 ποσοστιαίες μονάδες.
Να σημειωθεί ότι οι γυναίκες παγκοσμίως εξακολουθούν να κερδίζουν 63% λιγότερα σε σχέση με τους άνδρες, ενώ συμμετέχουν σε αρκετά μικρότερο βαθμό στην αγορά εργασίας.
Ψαλίδα 14,35%
Σύμφωνα με έρευνα της Nestpick, σε 100 επιλεγμένες χώρες ανά τον κόσμο η ψαλίδα στους μισθούς γυναικών – ανδρών εξακολουθεί να είναι στο 14,35%. Το κλείσιμό της θα σήμαινε κέρδος 160 τρισ. δολαρίων για την παγκόσμια οικονομία, όπως επισημαίνει και το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ. Η Ελλάδα είναι 28η μεταξύ των 100 χωρών στην ισότητα των δύο φύλων με συνολική βαθμολογία 7,195. Στην εκπροσώπηση στην πολιτική ζωή είμαστε ακόμη αρκετά πίσω, καθώς οι γυναίκες καλύπτουν μόλις το 19,9% των κυβερνητικών θέσεων. Στην επιχειρηματική ζωή, το ποσοστό τους σε διευθυντικές θέσεις είναι 29,7%.
Στην πρώτη πεντάδα των χωρών με τις καλύτερες επιδόσεις συναντάμε τους συνήθεις υπόπτους: Νορβηγία (8,699), Σουηδία (8,401), Καναδάς (8,388), Φινλανδία (8,382) και Ισλανδία (8,364).
Τα υψηλότερα ποσοστά γυναικών σε διευθυντικές θέσεις καταγράφονται από τη Nestpick στη Ναμίμπια (48,6%), στη Λετονία (44,1%) και στον Παναμά (43,5%). Στην επιχειρηματικότητα των γυναικών τα πρωτεία έχει η Εσθονία, ενώ ακολουθούν η Σιγκαπούρη και η Ισλανδία. Οι δύο τελευταίες χώρες και η Σουηδία αποσπούν τις υψηλότερες βαθμολογίες στην ένταξη των γυναικών στην αγορά εργασίας.
Το πόρισμα του ΟΟΣΑ
Έρευνα του ΟΟΣΑ δίνει έμφαση σε μία άλλη πτυχή των διακρίσεων κατά των γυναικών. Οι δουλειές του σπιτιού και η φροντίδα παιδιών και ηλικιωμένων εξακολουθούν να επιβαρύνουν σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό τις γυναίκες. Και ενώ οι γυναίκες δεν αμείβονται βεβαίως για την εργασία αυτή, η συμβολή τους στην οικονομία είναι άκρως πολύτιμη. Για παράδειγμα, στη Νότια Αφρική και στον Καναδά αντιστοιχεί στο 14% του ΑΕΠ, στην Αργεντινή, τη Γαλλία και τη Νέα Ζηλανδία στο 23% και στην Κίνα στο 33%.
Η ίδια έρευνα διαπιστώνει ότι η εκπαίδευση -πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια- σε καμία περίπτωση δεν εγγυάται τη μείωσης της απλήρωτης εργασίας των γυναικών στο σπίτι. Μόνο οι γυναίκες με πτυχίο ανώτερης εκπαίδευσης έχουν την ευκαιρία να μειώσουν τις ώρες απασχόλησης με τις δουλειές του σπιτιού. Για τις γυναίκες με παιδιά το χάσμα με τους άνδρες στην απλήρωτη εργασία στο σπίτι είναι ακόμη μεγαλύτερο. Μάλιστα, ενώ οι παντρεμένοι άνδρες περνούν λιγότερο χρόνο για δουλειές του σπιτιού από ό,τι οι ανύμφευτοι, για τις γυναίκες συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.
Η εικόνα στην Ευρώπη
Οι γυναίκες καλύπτουν σήμερα το 30% των εδρών στα εθνικά Κοινοβούλια των 28 χωρών της Ε.Ε., όπως προκύπτει από στοιχεία της Eurostat. Το ποσοστό έχει αυξηθεί σε σχέση με το 2003 (21%), αλλά παραμένει μάλλον απογοητευτικό. Το υψηλότερο ποσοστό εκπροσώπησης γυναικών καταγράφεται στη Βουλή της Σουηδίας (47%), ενώ ακολουθούν η Φινλανδία (42%), το Βέλγιο και η Ισπανία (40% και στις δύο χώρες). Αρκετά υψηλά είναι επίσης τα ποσοστά σε Αυστρία (37%), Δανία, Πορτογαλία (36% και στις δύο) και Ιταλία (35%). Στην Ελλάδα είναι μόλις 18% και είναι από τις χειρότερες επιδόσεις στην Ε.Ε. των 28, μαζί με την Κύπρο (επίσης 18%), τη Ρουμανία (20%), τη Μάλτα (15%) και την Ουγγαρία (13%).
Η ψαλίδα παραμένει μεγάλη και στον εργασιακό βίο. Το ποσοστό των απασχολούμενων γυναικών στην Ε.Ε. (66,5%) είναι 11,5 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερο από εκείνο των ανδρών. Στην Ελλάδα είναι στις 19,7 μονάδες. Χειρότερες είναι οι επιδόσεις μόνο στην Ιταλία (19,8 μονάδες) και τη Μάλτα (24,1 μονάδες). Αντιθέτως εντυπωσιακά μικρό είναι το χάσμα στη Λιθουανία (μόλις 1 μονάδα), στη Φινλανδία (3,5 μονάδες), στη Σουηδία (4 μονάδες) και στη Λετονία (4,3 μονάδες).
Βάσει των στοιχείων που συγκέντρωσε η Eurostat, μόλις το ένα τρίτο των διευθυντικών θέσεων στην Ε.E. καταλαμβάνονται από γυναίκες. Το ποσοστό είναι αντίστοιχο και στη χώρα μας (32%). Το μεγαλύτερο ποσοστό γυναικών σε διευθυντικές θέσεις καταγράφεται στη Λετονία (56%). Στο Λουξεμβούργο αντιθέτως το ποσοστό είναι μόλις 15%.
