Από την έντυπη έκδοση
Του Φάνη Ζώη
[email protected]
Μόνο το 50% των εμπορικών και βιομηχανικών επιχειρήσεων στην Ελλάδα έχει επενδύσει στον ψηφιακό μετασχηματισμό της «εσωτερικής» εφοδιαστικής αλυσίδας (in-house logistics), παρότι το 80% των δραστηριοτήτων εφοδιαστικής διενεργείται εντός των εμπορικών και μεταποιητικών επιχειρήσεων (έναντι 25% στην Ε.Ε.). Αυτό αναφέρεται σε ειδική μελέτη του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ), σημειώνοντας ότι πολλές επιχειρήσεις αυτών των δύο κλάδων συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν την εφοδιαστική αλυσίδα ως μια υποστηρικτική εργασία χαμηλής προστιθέμενης αξίας και δεν επενδύουν σε τεχνολογίες αιχμής.
Τα δυνητικά οφέλη
Όπως υποστηρίζει ο ΣΕΒ, η αξιοποίηση νέων ψηφιακών τεχνολογιών και λύσεων βοηθούν στην αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα με σημαντικά οφέλη, όπως:
* 15% έως 25% μείωση των αποθεμάτων έτοιμων προϊόντων με παράλληλη εξοικονόμηση κεφαλαίου κίνησης και αναγκαίων αποθηκευτικών χώρων.
* 25% μείωση του κόστους των outbound logistics και 44% βελτίωση της αποδοτικότητας των μεταφορικών μέσων και παγίων ενεργητικού μέσω δυναμικής δρομολόγησης.
* 20% έως 30% βελτίωση στη διαθεσιμότητα πρώτων υλών και στη διατήρηση αποθεμάτων.
* 40% αύξηση ακρίβειας στη διαλογή και μείωση του κόστους διόρθωσης λαθών με την ενσωμάτωση τεχνολογιών επαυξημένης πραγματικότητας. Η χρήση ρομπότ επιτρέπει την 24ωρη λειτουργία των κέντρων διανομής χωρίς διακοπές.
* 100% αύξηση δυναμικότητας μεταφορικού δικτύου.
* Μείωση στο κόστος λειτουργίας του στόλου κατά 9% έως 17% μέσω μείωσης της κατανάλωσης καυσίμων, μείωσης του «νεκρού» χρόνου των οχημάτων και των οδηγών και βελτιωμένων πρακτικών κατά την προμήθεια αγαθών και υπηρεσιών που σχετίζονται με τη λειτουργία του στόλου. Μείωση σε ατυχήματα και παραβάσεις που ξεπερνά το 90%.
Αναλυτικότερα, στα βασικά ευρήματα της μελέτης περιλαμβάνονται τα εξής:
* Κατά την εξέλιξη της πανδημίας του κορονοϊού η εφοδιαστική αλυσίδα διατήρησε υψηλή αποτελεσματικότητα σε κρίσιμους κλάδους (όπως φάρμακα, τρόφιμα κ.ο.κ.), αλλά βρέθηκε αντιμέτωπη με ελλείψεις σε υποδομές, τεχνολογίες και μέσα μεταφοράς, που μείωσαν την απόδοση σε άλλα προϊόντα (ηλεκτρονικά, καταναλωτικά προϊόντα κ.ο.κ.).
* Στην 4η Βιομηχανική Επανάσταση η ψηφιοποίηση του δικτύου εφοδιασμού ξεκινά πρωτίστως από τις βιομηχανικές και τις εμπορικές επιχειρήσεις και δευτερευόντως από τις εταιρείες 3PL, βελτιώνοντας την παραγωγικότητα και μειώνοντας το κόστος με ταχεία ανταπόκριση στις απαιτήσεις παραγωγής και παράδοσης.
* Στην Ελλάδα παρατηρείται υστέρηση στον ψηφιακό μετασχηματισμό, με μόνο 5 στις 10 επιχειρήσεις να επενδύουν στην «εσωτερική» εφοδιαστική αλυσίδα τους. Ωστόσο, σύμφωνα με ευρήματα του Παρατηρητηρίου Ψηφιακού Μετασχηματισμού του ΣΕΒ, 9 στις 10 επιχειρήσεις αναγνωρίζουν την προτεραιότητα του ψηφιακού μετασχηματισμού, αλλά μόνο το 48% διαθέτει σαφές σχέδιο υλοποίησης.
* Στα οφέλη της ψηφιακής εφοδιαστικής αλυσίδας περιλαμβάνονται η μείωση του χρόνου ανταπόκρισης, η καλύτερη διαχείριση αποθεμάτων, οι πολυκαναλικές παραδόσεις, η βέλτιστη αξιοποίηση στόλων οχημάτων κ.ά.
* Η ψηφιοποίηση της εφοδιαστικής ωφελεί και το Δημόσιο, όπως φαίνεται από την ευρωπαϊκή εμπειρία, καθώς με τα ψηφιοποιημένα παραστατικά διακίνησης περιορίζεται η φοροδιαφυγή και το λαθρεμπόριο. Ενδεικτικά, η ψηφιοποίηση των εμπορευματικών μετακινήσεων στην Ουγγαρία μείωσε τις απώλειες ΦΠΑ από το 18% σε 13% και αύξησε τα συνολικά φορολογικά έσοδα κατά 1,7 δισ. ευρώ τον πρώτο χρόνο εφαρμογής.
Οι επιπτώσεις της πανδημίας
Οι επιπτώσεις από την πανδημία Covid-19 έγιναν ιδιαίτερα αισθητές στον κλάδο της εφοδιαστικής αλυσίδας. Επιλέγοντας ορισμένα από τα ευρήματα πρόσφατων ερευνών, ο ΣΕΒ παρατηρεί τα εξής:
* Το 81% των επιχειρήσεων δήλωσε ότι η λειτουργία της εφοδιαστικής αλυσίδας επηρεάστηκε από την πανδημία σε σημαντικό βαθμό.
* Τα δύο τρίτα των συμμετεχόντων (68%) εκτίμησαν ότι η κάμψη θα ξεπεράσει το 20%. Από αυτούς, το 15% προέβλεψε απώλειες μεγαλύτερες του 40%.
* Το 66% θεωρεί ότι η πανδημία θα επιβαρύνει μακροπρόθεσμα το συνολικό κόστος λειτουργίας. Επίσης, το lockdown άλλαξε άρδην τη στρατηγική προμηθειών, με τις επιχειρήσεις να αναπροσαρμόζουν δραστικά το πλάνο παραγγελιών.
Η πανδημία ανέδειξε επίσης με σαφήνεια την ανάγκη υψηλότερης τεχνολογικής και ψηφιακής ωριμότητας του κλάδου. Η αξιοποίηση σύγχρονων ψηφιακών εργαλείων αναδείχθηκε ως μονόδρομος για την αποδοτική συνεργασία όλων των κρίκων που συνθέτουν την αλυσίδα αξίας, καθώς προσδίδει ευελιξία στις ανάγκες των πελατών, ανθεκτικότητα και αποτελεσματική διαχείριση κινδύνων.
Τα προβλήματα προσαρμογής
Πολλά, όμως, από τα προβλήματα προσαρμογής των εμπορικών και βιομηχανικών επιχειρήσεων στις έκτακτες συνθήκες παραγωγής/ζήτησης συνδέονται με τη χαμηλή ωριμότητα των διαδικασιών εφοδιασμού τους. Οι αδυναμίες, μάλιστα, των επιχειρήσεων αυτών προκειμένου να ανταποκριθούν αποτελεσματικά σε συνθήκες αυξημένης ζήτησης και απομακρυσμένης λειτουργίας, αναδείχθηκαν λόγω:
* απουσίας σύγχρονων ψηφιακών υποδομών προγραμματισμού παραγωγής και διεκπεραίωσης των εργασιών εφοδιασμού κατά βάση με έγγραφα (χαρτί) και
* κυριαρχίας ενός παραδοσιακού μοντέλου λειτουργίας που βασίζεται σε οργάνωση της εφοδιαστικής στο εσωτερικό της επιχείρησης με ελάχιστη αλληλεπίδραση με εξωτερικούς συνεργάτες, προμηθευτές, πελάτες, διανομείς κ.λπ.
Ανασταλτικοί παράγοντες
Βασικός ανασταλτικός παράγοντας για την υστέρηση που παρουσιάζει η Ελλάδα, όπως σημειώνει ο ΣΕΒ, είναι ότι στο εμπόριο και στη βιομηχανία η αξιοποίηση τεχνολογιών ανάλυσης μεγάλου όγκου δεδομένων παραμένει περιστασιακή. Το 53% των επιχειρήσεων βασίζεται ακόμη σε υπολογιστικά φύλλα Excel για τη διαχείριση αποθηκευτικών χώρων και μόλις το 36% χρησιμοποιεί εξειδικευμένες εφαρμογές Warehouse Management Systems (WMS). Το 41% δεν διαθέτει σύστημα διαχείρισης στόλου οχημάτων, μόλις το 20% έχει προμηθευτεί εξειδικευμένη εφαρμογή, ενώ το υπόλοιπο χρησιμοποιεί απλές εφαρμογές γραφείου.
Σε αντίθεση, 8 στις 10 εταιρείες 3PL και 4PL επενδύουν σε συστήματα διαχείρισης αποθηκών και στόλου οχημάτων, αλλά οι τεχνολογίες 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης παραμένουν περιορισμένες. Ειδικότερα, η διαχείριση αποθηκευτικών χώρων γίνεται κυρίως με συστήματα WMS (61% των επιχειρήσεων), η χρήση συστημάτων διαχείρισης στόλου είναι διαδεδομένη (52%), ενώ οι ψηφιακοί αισθητήρες τύπου RFID για την παρακολούθηση των οχημάτων αυξάνεται σταδιακά (26%). Τέλος, το 68% του κλάδου εστιάζει σε λύσεις Digital Procurement.
