Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Παλαιτσάκη
[email protected]
Τον κίνδυνο να πληρώσουν φόρο 10% για δωρεές χρηματικών ποσών προς τα παιδιά τους ή προς τους/τις συζύγους τους αντιμετωπίζουν χιλιάδες φορολογούμενοι, όπως προκύπτει από αποφάσεις της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών της ΑΑΔΕ.
Ο λόγος είναι πως παρά την αύξηση του αφορολόγητου ορίου των 800.000 ευρώ που ισχύει από την 1η Οκτωβρίου 2021, δεν προσέχουν μια σημαντική προϋπόθεση που προβλέπει η διάταξη με την οποία θεσπίστηκε το υψηλό αφορολόγητο αυτών των δωρεών. Σύμφωνα με την οποία, για να ισχύσει το υψηλό αφορολόγητο των 800.000 ευρώ, τα χρήματα πρέπει να μεταβιβαστούν από τον γονέα στο παιδί ή από τον σύζυγο στη σύζυγο κ.λπ. μέσω των τραπεζικών λογαριασμών των δύο πλευρών κι όχι να δοθούν στο χέρι σε μετρητά ούτε να κατατεθούν τα μετρητά από τον δωρεοδότη στον τραπεζικό λογαριασμό του δωρεοδόχου.
Σύμφωνα, ειδικότερα, με την ισχύουσα νομοθεσία, εάν ένας γονέας μεταφέρει χρήματα από τον δικό του τραπεζικό λογαριασμό στον τραπεζικό λογαριασμό του παιδιού του, τότε η μεταφορά αυτή, η οποία λογίζεται ως γονική παροχή χρηματικού ποσού, είναι αφορολόγητη μέχρι τα 800.000 ευρώ, ενώ τυχόν υπερβάλλον ποσό, πέραν των 800.000 ευρώ φορολογείται με 10%. Π.χ., εάν ένας πατέρας μεταφέρει από τον τραπεζικό λογαριασμό του 50.000 ευρώ στον τραπεζικό λογαριασμό της κόρης του, τότε επί του ποσού των 50.000 ευρώ δεν οφείλεται φόρος από την κόρη, διότι για τη συγκεκριμένη γονική παροχή χρηματικού ποσού ισχύει αφορολόγητο όριο 800.000 ευρώ. Αν ένας πατέρας μεταφέρει από τον δικό του τραπεζικό λογαριασμό στον τραπεζικό λογαριασμό του γιου του ποσό 850.000 ευρώ, τότε ο γιος θα υποχρεωθεί να καταβάλει στην εφορία φόρο γονικής παροχής 10% επί του ποσού των 50.000 ευρώ, κατά το οποίο η χρηματική αυτή δωρεά υπερβαίνει το αφορολόγητο όριο των 800.000 ευρώ. Θα πληρώσει δηλαδή φόρο γονικής παροχής 5.000 ευρώ (50.000 ευρώ x 10%).
Ωστόσο, εάν το χρηματικό ποσό που θέλει να μεταβιβάσει ο γονέας στο παιδί του κάνει το λάθος και το δώσει σε μετρητά στο χέρι ή εφόσον πάει στην τράπεζά του και καταθέσει το ποσό αυτό στον τραπεζικό λογαριασμό του παιδιού, τότε η εφορία θα επιβάλει φόρο γονικής παροχής σε ολόκληρο το ποσό, από το πρώτο ευρώ.
Εάν, για παράδειγμα, ένας πατέρας καταθέσει σε τραπεζικό λογαριασμό της κόρης του ή του γιου του ένα χρηματικό ποσό ύψους 50.000 ευρώ σε μετρητά, τότε η κόρη ή ο γιος θα υποχρεωθεί να καταβάλει φόρο γονικής παροχής 10% επί ολόκληρου του ποσού των 50.000 ευρώ, δηλαδή θα κληθεί να πληρώσει φόρο 5.000 ευρώ και θα του μείνουν τα υπόλοιπα 45.000 ευρώ.
Θέλει λοιπόν προσοχή από την πλευρά των γονέων που θέλουν να μεταβιβάσουν μεγάλα χρηματικά ποσά στα παιδιά τους στον τρόπο με τον οποίο θα κάνουν τη μεταβίβαση: αν δώσουν τα χρήματα απευθείας στα παιδιά είτε σε μετρητά είτε με κατάθεσή τους στους τραπεζικούς τους λογαριασμούς τα παιδιά θα φορολογηθούν με 10% για ολόκληρα τα ποσά, ενώ εάν οι γονείς έχουν πρώτα καταθέσει τα χρήματα στους δικούς τους τραπεζικούς λογαριασμούς και στη συνέχεια τα μεταφέρουν στους λογαριασμούς των παιδιών, τότε για κάθε παιδί θα ισχύει αφορολόγητο όριο μέχρι 800.000 ευρώ και, ουσιαστικά, στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων τα χρήματα που θα μεταφερθούν στους τραπεζικούς λογαριασμούς των παιδιών θα μείνουν αφορολόγητα.
Οι ίδιοι ακριβώς κανόνες με αυτούς που παρουσιάσαμε παραπάνω ισχύουν και για δωρεές χρηματικών ποσών μεταξύ συζύγων ή από παιδιά σε γονείς ή από παππούδες-γιαγιάδες σε εγγόνια ή από εγγόνια σε παππούδες-γιαγιάδες.
Υποβολή δήλωσης
Σε κάθε περίπτωση γονικής παροχής ή δωρεάς χρηματικού ποσού, είτε προκύπτει είτε δεν προκύπτει φόρος, θα πρέπει να υποβληθεί δήλωση φόρου γονικής παροχής από τον δωρεοδόχο (από αυτόν που δέχεται τα χρήματα, δηλαδή από την κόρη ή τον γιο ή τη σύζυγο ή τον εγγονό κατά περίπτωση). Η δήλωση πρέπει να υποβληθεί ηλεκτρονικά στην ψηφιακή πύλη της ΑΑΔΕ και στην εφαρμογή myPROPERTY, εφόσον έχει συνταχθεί συμβολαιογραφικό έγγραφο, ή χειρόγραφα στην αρμόδια ΔΟΥ, εάν δεν έχει συνταχθεί τέτοιο έγγραφο. Σε περίπτωση που προκύπτει φόρος, δηλαδή εάν το ποσό που έχει μεταβιβαστεί είναι μεγαλύτερο των 800.000 ευρώ, θα εκδοθεί Ταυτότητα Οφειλής από την ψηφιακή πύλη της ΑΑΔΕ ή από το πληροφοριακό σύστημα ΤΑΧΙS των ΔΟΥ και η εξόφληση της οφειλής θα πρέπει να γίνει:
– είτε εφάπαξ με έκπτωση 5% εφόσον η πληρωμή πραγματοποιηθεί έως και την τελευταία εργάσιμη μέρα του μήνα του επομένου της υποβολής της δήλωσης,
– είτε σε 12 διμηνιαίες δόσεις, κάθε μία από τις οποίες δεν μπορεί να είναι μικρότερη των 500 ευρώ. Το ποσό της πρώτης δόσης θα πρέπει να καταβληθεί μέχρι την τελευταία εργάσιμη μέρα του μήνα του επομένου της υποβολής της δήλωσης.
Σε περίπτωση που η οφειλή είναι μικρότερη των 500 ευρώ, πρέπει να καταβληθεί εφάπαξ μέχρι τον επόμενο μήνα της υποβολής της δήλωσης.
Απόρριψη προσφυγών
Παρά το γεγονός ότι η διάταξη είναι σαφής, για την αναγνώριση των δωρεών χρηματικών ποσών μόνο μέσω τραπεζικών λογαριασμών, εντούτοις κάποιοι επιμένουν στις δωρεές μετρητών και υποχρεώνονται στην πληρωμή φόρου δωρεάς 10%.
Σε μια υπόθεση που έφτασε στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών, παππούς κατέθεσε μετρητά ύψους 31.000 ευρώ στον λογαριασμό του εγγονού του και κλήθηκε να πληρώσει φόρο δωρεάς 3.100 ευρώ.
Σε άλλη περίπτωση, παππούς κατέθεσε μετρητά στον λογαριασμό του ανήλικου εγγονού του το ποσό των 17.500 ευρώ και χρεώθηκε με φόρο δωρεάς ύψους 1.750 ευρώ.
Και οι δύο προσφυγές απορρίφθηκαν από τη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών και οριστικοποιήθηκε η πληρωμή των προστίμων.
Τριγωνικές μεταβιβάσεις
Εν τω μεταξύ, ακόμη και μεταβιβάσεις χρηματικών ποσών μεταξύ αδελφών ή μεταξύ θείων και ανιψιών ή μεταξύ εξαδέλφων μπορούν πλέον να είναι αφορολόγητες με τη νέα διάταξη που τέθηκε σε ισχύ από την 1η Οκτωβρίου 2021. Η καθιέρωση αφορολόγητου ορίου 800.000 ευρώ στις δωρεές χρηματικών ποσών μεταξύ γονέων και παιδιών και μεταξύ συζύγων ή μερών συμφώνου συμβίωσης άνοιξε τον δρόμο για αφορολόγητες μεταβιβάσεις χρημάτων και προς άλλα συγγενικά πρόσωπα, που δεν ανήκουν στην πρώτη κατηγορία!
Η δυνατότητα αυτή υπάρχει εφόσον, σε κάθε περίπτωση, μεταξύ του αρχικού και του τελικού αποδέκτη του ποσού μεσολαβήσει πρόσωπο που έχει σχέση συγγένειας πρώτης κατηγορίας και με τον δότη του ποσού και με τον λήπτη! Με τον τρόπο αυτό, μπορεί να παρακαμφθεί με νόμιμο τρόπο η διάταξη που προβλέπει την επιβολή φόρου 20% σε μεταβιβάσεις χρηματικών ποσών μεταξύ αδελφών και μεταξύ θείων και ανιψιών, καθώς επίσης και η διάταξη που προβλέπει φορολόγηση με 40% των δωρεών χρηματικών ποσών μεταξύ εξαδέλφων.
Για να γίνει καλύτερα αντιληπτό το πώς μπορεί να παρακαμφθεί η φορολόγηση των δωρεών χρηματικών ποσών προς αδελφούς, ανιψιούς και εξαδέλφους παραθέτουμε τα παρακάτω παραδείγματα:
1) Εάν ένας φορολογούμενος θέλει να δώσει στον αδελφό του ένα ποσό 100.000 ευρώ χωρίς επιβάρυνση με φόρο δωρεάς 20% που προβλέπεται κανονικά γι’ αυτή τη συναλλαγή, μπορεί να το κάνει βάζοντας ως ενδιάμεσο τον πατέρα του! Η μεταβίβαση του ποσού θα γίνει, πρώτα, προς τον πατέρα και θα είναι αφορολόγητη, διότι η μεταβίβαση ποσού από το παιδί στον γονέα απαλλάσσεται πλέον μέχρι τις 800.000 ευρώ. Στη συνέχεια ο πατέρας θα μεταβιβάσει το ίδιο ποσό στο άλλο παιδί του, δηλαδή στον αδελφό στον οποίο πρέπει να καταλήξουν τα χρήματα. Έτσι και πάλι δεν θα χρειαστεί να καταβληθεί φόρος, διότι θα πρόκειται για γονική παροχή χρηματικού ποσού, η οποία επίσης απαλλάσσεται πλέον από τον φόρο μέχρι τις 800.000 ευρώ. Έτσι, με αυτή την «τριγωνική» συναλλαγή μεταξύ πατέρα και παιδιών η μεταβίβαση του ποσού των 100.000 ευρώ μεταξύ αδελφών θα μπορεί να γίνει χωρίς την πληρωμή του φόρου δωρεάς 20% που προβλέπεται για τη συγκεκριμένη περίπτωση.
2) Εάν ένας φορολογούμενος θέλει να δώσει σε ανιψιό του ένα χρηματικό ποσό 50.000 ευρώ χωρίς επιβάρυνση με φόρο δωρεάς 20% που προβλέπεται γι’ αυτή τη συναλλαγή, μπορεί να το κάνει βάζοντας ως ενδιάμεσο και πάλι τον πατέρα του, ο οποίος είναι ταυτόχρονα και παππούς του τελικού αποδέκτη των χρημάτων. Δηλαδή, η μεταβίβαση του ποσού θα γίνει, πρώτα, από τον φορολογούμενο προς τον πατέρα του και θα είναι αφορολόγητη, διότι η μεταβίβαση ποσού από το παιδί στον γονέα απαλλάσσεται πλέον μέχρι τις 800.000 ευρώ. Στη συνέχεια ο πατέρας θα μεταβιβάσει το ποσό αυτό στον εγγονό του από το άλλο παιδί του. Ο εγγονός αυτός είναι ο ανιψιός του αρχικού δότη των χρημάτων και τελικός αποδέκτης. Και σ’ αυτή την περίπτωση η δωρεά του χρηματικού ποσού θα είναι αφορολόγητη διότι θα έχει γίνει από παππού σε εγγονό. Έτσι, με αυτή την «τριγωνική» συναλλαγή μεταξύ θείου και ανιψιού στην οποία μπήκε ενδιάμεσος ο πατέρας του δότη και ταυτόχρονα παππούς του τελικού αποδέκτη, η μεταβίβαση του ποσού των 50.000 ευρώ θα γίνει χωρίς την πληρωμή φόρου 20%.
3) Εάν ένας φορολογούμενος θέλει να μεταβιβάσει σε πρώτο του εξάδελφο χρηματικό ποσό ύψους 30.000 ευρώ χωρίς το ποσό αυτό να φορολογηθεί με 40%, όπως προβλέπει η ισχύουσα νομοθεσία για τη συγκεκριμένη συναλλαγή, μπορεί να χρησιμοποιήσει ως «ενδιάμεσο» τον παππού του, που είναι επίσης παππούς και του εξαδέλφου του. Δηλαδή πρώτα θα μεταβιβάσει το χρηματικό ποσό στον παππού του, οπότε η πράξη αυτή θα είναι αφορολόγητη (θεωρείται μεταβίβαση εγγονού προς παππού) και στη συνέχεια ο παππούς θα μεταβιβάσει το ίδιο ποσό στο άλλο του εγγόνι, το οποίο είναι πρώτος εξάδελφος του δότη του ποσού! Και η τελευταία αυτή μεταβίβαση θα είναι αφορολόγητη.
Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, για να ισχύσουν οι απαλλαγές θα πρέπει αφενός σε κάθε γονική παροχή-δωρεά να υποβάλλεται η σχετική φορολογική δήλωση, αφετέρου οι διαδοχικές μεταβιβάσεις του ίδιου ποσού να γίνονται μέσω του τραπεζικού συστήματος, δηλαδή με μεταφορές μεταξύ των τραπεζικών λογαριασμών των εμπλεκομένων συγγενών. Κάθε μεταβίβαση ποσού από λογαριασμό σε λογαριασμό θα πρέπει να προηγείται χρονικά της υποβολής δήλωσης στην ψηφιακή πύλη της ΑΑΔΕ ή στη ΔΟΥ.
