Από την έντυπη έκδοση
Της Λαλέλας Χρυσανθοπούλου
[email protected]
Τις τελικές πινελιές στο σχέδιο συντεταγμένης μείωσης της ζήτησης φυσικού αερίου στην Ε.Ε. βάζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εν όψει της επίσημης παρουσίασής του, που αναμένεται στις 20 Ιουλίου.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το σχέδιο που παρουσιάζεται λίγες ημέρες πριν από την έκτακτη Σύνοδο Κορυφής στις 26 του μήνα και που επιδιώκεται να αποτελέσει «μπούσουλα» για τα εθνικά σχέδια μείωσης της ζήτησης που καταρτίζει η κάθε χώρα περιλαμβάνει την επικαιροποιημένη ανάλυση σεναρίων για τον επόμενο χειμώνα, εργαλειοθήκη καλών πρακτικών για την εθελοντική μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου από τη βιομηχανία, αλλά και τις κατευθυντήριες γραμμές για υποχρεωτικό περιορισμό της ζήτησης προκειμένου να μην κινδυνεύσει η τροφοδοσία των νοικοκυριών, ιδίως την κρίσιμη χειμερινή περίοδο. Ο τρίτος αυτός άξονας του σχεδίου προκαλεί ρίγη στον κλάδο, όπως προκύπτει και από την επιστολή που έστειλε στην Κομισιόν η Business Europe, η ομπρέλα των Συνδέσμων Βιομηχανιών της Ε.Ε., όπου προειδοποιεί μεταξύ άλλων ότι οι υποχρεωτικές περικοπές μπορεί να προκαλέσουν μη αναστρέψιμη οικονομική ζημία και γι’ αυτό προκρίνει τις εθελοντικές περικοπές με εργαλεία της αγοράς (στα πρότυπα του μέτρου της διακοψιμότητας στην αγορά ηλεκτρισμού), τονίζοντας ότι προτεραιότητα πρέπει να δοθεί στη «διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας και όχι στην καταστροφή της ζήτησης».
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εισηγείται στις χώρες-μέλη της Ε.Ε. να «χαρτογραφήσουν» τις κρίσιμες βιομηχανίες (που θα είναι τελευταίες στη σειρά προτεραιότητας για την εφαρμογή του μέτρου των υποχρεωτικών περικοπών), στη βάση τεσσάρων κριτηρίων:
1. Το πόσο σημαντικές είναι από κοινωνικής και οικονομικής πλευράς, δηλαδή κατά πόσο τα αγαθά που παράγουν είναι απαραίτητα για τη δημόσια υγεία και ασφάλεια και την προμήθεια τροφίμων σε κάθε χώρα.
2. Τη θέση τους στις διασυνοριακές εφοδιαστικές αλυσίδες, δηλαδή κατά πόσο η διακοπή της παραγωγής σε μια εταιρεία ή κλάδο μπορεί να προκαλέσει ευρύτερα προβλήματα σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της αλουμίνας, που παράγεται από βωξίτη και είναι η βασική πρώτη ύλη για την παραγωγή πρωτογενούς αλουμινίου. Το 50% της αλουμίνας που διοχετεύεται στα χυτήρια της Ε.Ε. προέρχεται από τη μονάδα Aughinish στην Ιρλανδία, επομένως εάν μειωνόταν η παραγωγή εκεί -στο πλαίσιο του εθνικού σχεδίου μείωσης της ζήτησης φυσικού αερίου της Ιρλανδίας- θα δημιουργούνταν προβλήματα στην παραγωγή αλουμινίου σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.
3. Τον βαθμό εξάρτησης από το φυσικό αέριο. Σύμφωνα με την ανάλυση της Κομισιόν, οι πιο εξαρτημένοι κλάδοι είναι η χαλυβουργία, η χημική βιομηχανία, τα λιπάσματα, τα διυλιστήρια, η υαλουργία, ο κατασκευαστικός κλάδος και η αυτοκινητοβιομηχανία.
4. Το κατά πόσο είναι εφικτή η αντικατάσταση του φυσικού αερίου με άλλα καύσιμα και σε τι επίπεδα τιμών. Πηγές της βιομηχανίας παρατηρούν ότι η υποκατάσταση του φυσικού αερίου στις περισσότερες διαδικασίες είναι εξαιρετικά δύσκολη. Ακόμα και εκεί όπου υπάρχει δυνατότητα εξηλεκτρισμού των διαδικασιών, αυτό θα έδινε περισσότερα… καύσιμα στο ράλι των τιμών ρεύματος, λόγω της συσχέτισής τους με τις τιμές και τη διαθεσιμότητα του φυσικού αερίου.
«Εργαζόμαστε σκληρά για να αποφύγουμε ή να ελαχιστοποιήσουμε τις πιθανές περικοπές» δήλωσε προ ημερών η επίτροπος Κάντρι Σίμσον. Είναι προφανές ότι οι Βρυξέλλες ελπίζουν να μη χρειαστεί να χρησιμοποιήσουν το «μπαζούκα», γνωρίζοντας παράλληλα ότι ίσως οι ελπίδες αυτές αποδειχθούν φρούδες στο κάδρο της έντασης στις ενεργειακές αγορές που «χτυπά κόκκινο» εν όψει της έναρξης της περιόδου συντήρησης του Nord Stream 1 σήμερα (που υποτίθεται ότι λήγει στις 21 Ιουλίου, χωρίς όμως κανείς να «παίρνει όρκο» γι’ αυτό…) και της ευρύτερης νευρικότητας για τις επόμενες κινήσεις της Μόσχας.
Νευρικότητα που αντανακλάται -μεταξύ άλλων- στις ιλιγγιώδεις αυξήσεις στις χονδρεμπορικές αγορές ηλεκτρισμού στην Ευρώπη σήμερα που φτάνουν και το 300% (!) (στην Ελλάδα καταγράφεται ένα σχετικά μετριοπαθές -συγκριτικά με άλλες χώρες- άλμα 54,8%, που διαμορφώνει τη μέση τιμή στην Προημερήσια Αγορά του Χρηματιστηρίου Ενέργειας στα 374,85 ευρώ/MWh σήμερα από 242,19 ευρώ/MWh χθες), αλλά και στη χθεσινή δήλωση του Γάλλου υπουργού Οικονομικών Μπρουνό Λεμέρ ότι θεωρεί την πλήρη διακοπή της τροφοδοσίας φυσικού αερίου από τη Ρωσία ως το «επικρατέστερο σενάριο», με τη γαλλική κυβέρνηση να εξετάζει τις επιχειρήσεις μια μια για να διαπιστώσει σε ποιες μπορεί να δώσει εντολή να μειώσουν την παραγωγή τους για να εξοικονομήσουν ενέργεια.
Γαλλικό «καμπανάκι»
Ειδικότερα ο Λεμέρ κάλεσε σε προετοιμασία για «πλήρη περικοπή» της προμήθειας ρωσικού φυσικού αερίου, «την πιο πιθανή επιλογή» σύμφωνα με τον ίδιο, κατά τη διάρκεια οικονομικών συναντήσεων στην Εξ-αν-Προβάνς, στη Νότια Γαλλία. «Είμαστε εξαιρετικά ανεξάρτητοι, δεν μας αρέσει να εξαρτόμαστε από άλλους. Η πρώτη ανεξαρτησία πρέπει να είναι ενεργειακή» συνέχισε. «Πρέπει να θέσουμε τους εαυτούς μας σε θέση μάχης τώρα για την οργάνωση, την ανακατεύθυνση, την εγκράτεια, τη μείωση της κατανάλωσης. Τώρα πρέπει να πάρουμε τις αποφάσεις» διευκρίνισε ο Γάλλος υπουργός Οικονομίας.
Κύκλοι της βιομηχανίας, από την πλευρά τους, «καλούν την Επιτροπή να μην εισηγηθεί περικοπές ελαφρά τη καρδία και να αξιολογήσει προηγουμένως τον αντίκτυπο τέτοιων μέτρων στην κοινωνία, την οικονομία και την ασφάλεια. Εάν αποφασίσει να τα υιοθετήσει, την καλούμε να διασφαλίσει την διαθεσιμότητα επαρκούς χρηματοοικονομικού αντισταθμίσματος για τη βιομηχανία σε περίπτωση κρίσης προσφοράς φυσικού αερίου, προκειμένου να μην τεθεί εν αμφιβόλω η επίτευξη των στόχων της Ε.Ε. για στρατηγική αυτονομία και αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Οι περικοπές θα πρέπει να είναι λύση εσχάτου ανάγκης αφού εξαντληθούν όλες οι άλλες εναλλακτικές και η έμφαση θα πρέπει να δοθεί στο να μην φτάσουμε σε αυτό το σημείο, εξασφαλίζοντας την επάρκεια εφοδιασμού της Ευρώπης σε αέριο» καταλήγουν.
