Από την έντυπη έκδοση
Του Αντώνη Τσιμπλάκη
[email protected]
Οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι, βραχυπρόθεσμα, θα καταστούν πιο ιδιότυποι και απρόβλεπτοι, με δημιουργία αυξανόμενων εντάσεων, που θα αποσταθεροποιήσουν τις κοινωνίες και θα διαχέονται στις διεθνείς επιχειρήσεις και αγορές. Αυτό αναφέρει η «Έκθεση περί Αναδυομένων Κινδύνων», που δημοσιεύθηκε από τους Lloyd’s τον Σεπτέμβριο του 2021 και εκπονήθηκε με τη συνεργασία του διεθνούς ασφαλιστικού οργανισμού των Lloyd’s με το Κέντρο Σπουδών περί Κινδύνων του Cambridge, με τίτλο «Shifting powers-Meeting the challenges of the geopolitical landscape».
Οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι μπορούν ταχύτατα να προκαλέσουν κατάρρευση και να επηρεάσουν αρνητικά την οικονομική κατάσταση μιας ναυτιλιακής εταιρείας.
Τους κινδύνους που μπορεί να προκύψουν για τις ναυτιλιακές εταιρείες από τις κυρώσεις που επιβάλλονται στη Ρωσία, μετά την εισβολή των ρωσικών στρατευμάτων στην Ουκρανία, αναλύουν στη «Ν» η κ. Μαίρη Ποθητού, σύμβουλος διαχείρισης ναυτιλιακών απαιτήσεων ζημιών, εκπαιδεύτρια της ακαδημίας του DNV και HMC / ICS στην Ελλάδα και επικεφαλής της Paralegal Maritime Services, και ο κ. Αναστάσιος Μαρασλής, ιδρυτής και πρόεδρος της Marasco Marine Ltd.
Όπως επισημαίνεται στην έκθεση των Lloyd’s, «Το δυτικό-κυρίαρχο, φιλελεύθερο δημοσιονομικό καθεστώς που καθόρισε τον πολιτικό κόσμο και την οικονομική ανάπτυξη για περισσότερο από το ήμισυ του 20ού αιώνα δεν αποτελεί πλέον ένα ρεαλιστικό βαρόμετρο για τον ρόλο που θα παίξουν στην παγκόσμια σκηνή τα μελλοντικά γεγονότα – πόλεμοι, ταραχές, εκλογές, συνθήκες».
Η κρίση στην Ουκρανία
Η κλιμάκωση της ουκρανικής/ρωσικής κρίσης ανέδειξε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ναυτιλιακές εταιρείες λόγω των αυξανόμενων γεωπολιτικών κινδύνων. Η Μαύρη Θάλασσα αποτελεί το σημείο
-κλειδί για τη διέλευση αγροτικών προϊόντων, μετάλλων και ενέργειας και αναμένεται ότι η στρατιωτική δράση θα παρεμποδίσει τις εφοδιαστικές αλυσίδες και τη λειτουργία τους, σημειώνουν στη «Ν» η κ. Ποθητού και ο κ. Μαρασλής.
Όπως τονίζουν, ΗΠΑ, Ε.Ε., Ηνωμένο Βασίλειο, Ιαπωνία και Καναδάς επέβαλαν μια σειρά οικονομικών κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας. Οι κυρώσεις, επί του παρόντος, στόχευσαν διαφορετικούς τομείς, πλήττοντας συγκεκριμένα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, εταιρείες, αρκετούς εύπορους Ρώσους υπηκόους και εμπορεύματα.
Σύμφωνα με όσα τονίζουν: «Οι ναυτιλιακές εταιρείες, συνεπώς, χρειάζεται να προβούν σε προσεκτική ανασκόπηση των ισχυουσών συμβατικών υποχρεώσεών τους που απορρέουν από ναυλοσύμφωνα, συμβάσεις προμηθειών και αντιπροσωπεύσεων (συμπεριλαμβανομένων των συμβάσεων επανδρώσεων πληρωμάτων) και να θέσουν σε ισχύ διαδικασίες ελέγχου αναφορικά με εντολές πληρωμών, που ενδεχομένως αφορούν ή εμπλέκουν ρωσικές τράπεζες (άμεσα ή έμμεσα) ή άλλους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, ρωσικών συμφερόντων».
Πιθανές ζημίες
Αναφορικά με τις πιθανές ζημιογόνες επιπτώσεις που ενδέχεται να αντιμετωπίσουν οι ναυτιλιακές εταιρείες, αυτές κυμαίνονται από οικονομικές κυρώσεις εναντίον της εταιρείας και των διευθυντών της, τη δέσμευση των περιουσιακών τους στοιχείων και τραπεζικών εμβασμάτων, μέχρι και τη συντηρητική κατάσχεση ή δέσμευση των πλοίων και του φορτίου τους.
Ως παράδειγμα φέρνουν τις γαλλικές Αρχές, οι οποίες κατάσχεσαν το με ρωσική σημαία φορτηγό πλοίο «Baltic Leader», με το σκεπτικό ότι το πλοίο «ενδεχομένως σχετίζεται με ρωσικά συμφέροντα που υπόκεινται σε κυρώσεις», σύμφωνα με τις επιβληθείσες από τις ΗΠΑ κυρώσεις στη Ρωσία. Η κρίση είχε ως αποτέλεσμα τη διακοπή της εμπορικής ναυσιπλοΐας στους ουκρανικούς λιμένες, αν και μερικοί λιμένες στη ρωσική Μαύρη Θάλασσα παραμένουν ανοικτοί.
Τα ναυλοσύμφωνα
Σύμφωνα με την ανάλυση, υπάρχουν ορισμένοι όροι στα ναυλοσύμφωνα που χρήζουν προσεκτικής εξέτασης, όπως π.χ. οι όροι για τις περιοχές εμπορίου και τις χώρες που υπόκεινται σε κυρώσεις. Η εμπορία μεταξύ των λιμένων, όχι μόνο των χωρών που έχουν εμπλακεί στις εχθροπραξίες, αλλά και στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας, μπορεί να αποτελέσει μια πρόκληση τις προσεχείς ημέρες.
Τα περισσότερα ναυλοσύμφωνα, υπογραμμίζουν χαρακτηριστικά οι αναλυτές, περιλαμβάνουν όρους κυρώσεων. Η BIMCO εξέδωσε το 2020 Όρους Κυρώσεων για χρονοναυλοσύμφωνα και ναυλοσύμφωνα ταξιδίου, τα οποία ορίζουν, στην περίπτωση των χρονοναυλώσεων, ρητό δικαίωμα καταγγελίας, αλλά και στην περίπτωση των ναυλοσυμφώνων ταξιδίου, δικαιώματα ακύρωσης.
Επίσης, προσθέτουν ότι προσοχή χρειάζεται να δοθεί στους όρους για Ασφαλή Αγκυροβόλια/Ασφαλείς Λιμένες. Ένας λιμένας πρέπει να είναι και φυσικά και πολιτικά ασφαλής. «Ένας λιμένας δεν θα είναι ασφαλής εκτός και αν τη δεδομένη χρονική περίοδο μπορεί το συγκεκριμένο πλοίο να τον προσεγγίσει, να τον χρησιμοποιήσει και να επιστρέψει από αυτόν χωρίς, εκτός κάποιου έκτακτου περιστατικού, να εκτεθεί σε κίνδυνο που δεν μπορεί να αποτραπεί με καλή ναυσιπλοΐα και ναυτοσύνη». (Υπόθεση The Eastern City [1958]). Προς το παρόν έχει αναφερθεί ότι δυο πλοία κτυπήθηκαν από πυρά κοντά στους ουκρανικούς λιμένες.
-Όροι Ανωτέρας Βίας. Τα συνηθισμένα περιστατικά Ανωτέρας Βίας περιλαμβάνουν κινδύνους πολέμου, αλλά θα εξαρτηθεί από το λεκτικό του αντιστοίχου όρου περί Ανωτέρας Βίας.
-Όροι Κινδύνου Πολέμου. Τα περισσότερα ναυλοσύμφωνα περιλαμβάνουν όρους Κινδύνου Πολέμου, είτε σε τυπική μορφή είτε ως ειδικούς όρους, όπου το πλοίο δεν θα υποχρεούται να προσεγγίζει ή να απαιτείται να συνεχίσει τη ναυσιπλοΐα ή να διέλθει από οποιονδήποτε λιμένα, τοποθεσία, περιοχή ή ζώνη… όπου εμφαίνεται ότι το πλοίο, φορτίο, πλήρωμα ή οποιαδήποτε άλλα πρόσωπα που επιβαίνουν στο πλοίο μπορεί να εκτεθούν σε Κινδύνους Πολέμου, ανεξάρτητα αν αυτός ο κίνδυνος υπήρχε κατά τον χρόνο υπογραφής αυτού του ναυλοσύμφωνου ή επήλθε αργότερα (Bimco Conwartime and Voywar War Risks Clauses).
