Από την έντυπη έκδοση
Της Έφης Τριήρη
[email protected]
Νέα μεγάλη ανάσα στην Ελλάδα ετοιμάζεται να δώσει η ΕΚΤ, με πηγές της να αναφέρουν ότι θα αποφασίσει «σύντομα» την παράταση του waiver, της ειδικής εξαίρεσης για την αποδοχή των ελληνικών ομολόγων ως εγγύησης για την παροχή ρευστότητας. Στο μέτωπο της νομισματικής πολιτικής, η αυξανόμενη αβεβαιότητα ως προς τις προοπτικές της οικονομίας με τον υψηλό πληθωρισμό και τις διαταραχές στην παγκόσμια αλυσίδα προσφοράς, σε συνδυασμό με τη γεωπολιτική ένταση δημιουργούν ένα εκρηκτικό περιβάλλον που «δοκιμάζει» τις αντοχές της κεντρικής τράπεζας, όπως προειδοποίησε και το ΔΝΤ. Ακόμη ένα πλήγμα για την ΕΚΤ ήρθε από τη δραματική μείωση των κερδών της το 2021, κυρίως εξαιτίας των χαμηλότερων εσόδων από τα συναλλαγματικά διαθέσιμα και από τους τίτλους που διακρατούνται για σκοπούς νομισματικής πολιτικής, καθώς και της μεταφοράς ποσού έναντι χρηματοοικονομικών κινδύνων.
Η παράταση του waiver, που σύμφωνα με τραπεζικούς κύκλους θεωρείται πιο σημαντική ακόμη και από τη συνέχιση της αγοράς των ομολόγων από την ΕΚΤ μετά τη λήξη του ΡΕΡΡ στα τέλη Μαρτίου, θα μπορούσε να αποσυμφορήσει τις πιέσεις που δέχονται το τελευταίο διάστημα τα ελληνικά κρατικά ομόλογα. Οι πηγές της ΕΚΤ ανέφεραν στη «Ν» ότι η παράταση θα γίνει «εγκαίρως», παρότι δεν έχει οριστικοποιηθεί ακόμη η απόφαση. Σημειώνεται ότι η ΕΚΤ είχε δώσει σχεδόν δύο χρόνια πριν, τον Απρίλιο του 2020, την ειδική εξαίρεση με ισχύ ως τον Ιούνιο του 2022, έτσι ώστε να γίνονται αποδεκτά τα ελληνικά ομόλογα ως εγγύηση για τις πράξεις χρηματοδότησης στο ευρωσύστημα.
Και ενώ η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, προσπαθεί να πείσει τις αγορές ότι δεν σκοπεύει να αυξήσει άμεσα τα επιτόκια, βρήκε στήριγμα στο ΔΝΤ, το οποίο διαμήνυσε χθες ότι η κεντρική τράπεζα της Ευρωζώνης έχει δίκιο στο να διατηρήσει χαλαρή τη νομισματική πολιτική της, καθώς ο πληθωρισμός αναμένεται να υποχωρήσει. Σύμφωνα με το Ταμείο, τα τελευταία στοιχεία έδειξαν ότι οι μισθοί στην Ευρωζώνη δεν πρόκειται να αυξηθούν σημαντικά και ότι ο πληθωρισμός που εκτοξεύθηκε στο 5,1% τον προηγούμενο μήνα θα επιστρέψει χαμηλότερα του στόχου 2%. «Αναμένουμε ότι ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει ελαφρώς κάτω από τον στόχο 2%, όταν η πανδημία φθάσει στο τέλος της» αναφέρεται σε blog του ΔΝΤ με την υπογραφή της γενικής διευθύντριας Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα.
Διελκυστίνδα για τα επιτόκια
Το ΔΝΤ βασίζεται σε νέα έκθεση που εκτιμά ότι το ΑΕΠ της Ευρωζώνης θα ήταν 2% υψηλότερο πέρυσι εάν δεν υπήρχαν τα προβλήματα στην αλυσίδα προσφοράς, ως απόρροια των lockdowns και των ελλείψεων στα πάντα, από κοντέινερ έως εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό. Η κρίση στην αλυσίδα προσφοράς ευθύνεται για το ήμισυ της αύξησης των τιμών παραγωγού της Ευρωζώνης πέρυσι, εξαιρουμένων των τιμών ενέργειας, σύμφωνα με το Ταμείο, το οποίο προειδοποιεί ότι οι διαταραχές σε επίπεδο τροφοδοσίας θα συνεχιστούν και το 2023, δοκιμάζοντας τις αντοχές της ΕΚΤ στην προσπάθειά της να στηρίξει την οικονομία συγκρατώντας ταυτόχρονα τον πληθωρισμό.
Αίσθηση ωστόσο προκαλούν οι νέες δηλώσεις του επικεφαλής οικονομολόγου της ΕΚΤ, Φίλιπ Λέιν, ο οποίος είπε στο ΜΝΙ ότι ο υπερβολικά χαμηλός πληθωρισμός που βίωσε έως πρόσφατα η Ευρωζώνη δεν πρόκειται να επιστρέψει ακόμη και αφού παρέλθει η πανδημία. Ο Λέιν, ο οποίος μέχρι πρότινος αποκήρυττε την ιδέα μιας νέας εποχής πληθωρισμού, φαίνεται τώρα να αναθεωρεί τη στάση του, προετοιμάζοντας το έδαφος για μία αλλαγή πολιτικής έπειτα από μία δεκαετία υπερβολικά χαμηλών επιτοκίων και μαζικών αγορών ομολόγων.
«Υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που υποδηλώνουν ότι το περιβάλλον του υπερβολικά χαμηλού πληθωρισμού που επικράτησε από το 2014 έως το 2019 έχει περάσει ανεπιστρεπτί» είπε ο Λέιν, επικαλούμενος τα άνευ προηγουμένου μέτρα στήριξης της οικονομίας για την αντιμετώπιση της κρίσης της πανδημίας, καθώς και διαρθρωτικές αλλαγές όπως η μείωση των εξαγωγών από την Κίνα.
Υπάρχει ωστόσο και μία μερίδα οικονομολόγων που πιστεύει ότι ακόμη και μικρές αυξήσεις επιτοκίων ίσως αποδειχθούν μεγάλο λάθος για την Ευρωζώνη και φοβούνται μήπως η ΕΚΤ επαναλάβει το ίδιο λάθος που έκανε πριν από μία δεκαετία. Σε δημοσκόπηση που πραγματοποίησε το Bloomberg, 50 οικονομολόγοι προβλέπουν κατά μέσο όρο ότι ο πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ την επόμενη διετία θα κινηθεί στα επίπεδα του 1,7% με 1,8% μόλις. Ορισμένοι μάλιστα προβλέπουν ότι το 2023 ίσως να πέσει και στο 1% – δηλαδή στο ήμισυ του στόχου του 2%.
Τα αποτελέσματα του 2021
Όσον αφορά τα περσινά κέρδη της ΕΚΤ, διαμορφώθηκαν στα 192 εκατ. ευρώ από 1,643 δισ. ευρώ του 2020, από τη στιγμή που το δ.σ. αποφάσισε να μεταφέρει ποσό 610 εκατ. ευρώ για την κάλυψη χρηματοοικονομικών κινδύνων λόγω του υψηλότερου βαθμού έκθεσης σε κίνδυνο που απορρέει κυρίως από τη συνέχιση των αγορών τίτλων για σκοπούς νομισματικής πολιτικής. Οι καθαροί τόκοι-έσοδα ανήλθαν συνολικά σε 1.566 εκατ. ευρώ το 2021 (έναντι 2.017 εκατ. ευρώ το 2020) και οι αποσβέσεις σε 133 εκατ. ευρώ (2020: 26 εκατ. ευρώ).
Το συνολικό μέγεθος του ισολογισμού της ΕΚΤ αυξήθηκε κατά 111 δισ. ευρώ, σε 680 δισ. ευρώ (2020: 569 δισ. ευρώ), κυρίως χάρη στους τίτλους που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος PEPP και του προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού (APP).
Οι τίτλοι που διακρατεί το Ευρωσύστημα για σκοπούς νομισματικής πολιτικής αυξήθηκαν κατά 1.019 δισ. ευρώ, σε 4.713 δισ. ευρώ (2020: 3.694 δισ. ευρώ). Οι τίτλοι που διακρατούνται στο πλαίσιο του APP αυξήθηκαν κατά 214 δισ. ευρώ, σε 3.123 δισ. ευρώ και οι αγορές τίτλων στο πλαίσιο του PEPP αυξήθηκαν κατά 827 δισ. ευρώ, σε 1.581 δισ. ευρώ.
