Από την έντυπη έκδοση
Tου Γιώργου Παλαιτσάκη
[email protected]
Κατάργηση της παράτασης της προθεσμίας παραγραφής φορολογικών υποθέσεων από πενταετή σε δεκαετή, ακόμη και σε περιπτώσεις κατά τις οποίες, μετά τη λήξη της κανονικής πενταετούς προθεσμίας παραγραφής, εντοπίζονται νέα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι απεκρύβη φορολογητέα ύλη και διαπράχθηκε φοροδιαφυγή, προβλέπει το κείμενο των διατάξεων του φορολογικού νομοσχεδίου, το οποίο κατατέθηκε στη Βουλή.
Η νέα αυτή ανατροπή στα δεδομένα της νομοθεσίας για την παραγραφή φορολογικών υποθέσεων θα ισχύσει για τις χρήσεις 2012-2013 και τα φορολογικά έτη 2014-2017, υπό την προϋπόθεση ότι από τα νέα στοιχεία που εντοπίζονται δεν θα προκύπτει η διάπραξη παραβάσεων ποινικά κολάσιμης φοροδιαφυγής.
Με τις διατάξεις του νομοσχεδίου, όπως διαμορφώθηκαν τελικά στο κείμενο που κατατέθηκε στη Βουλή, η εικοσαετής προθεσμία παραγραφής, η οποία ισχύει σήμερα για όλες τις φορολογικές υποθέσεις των ετών 2012 και επομένων στις οποίες διαπιστώνεται φοροδιαφυγή, περιορίζεται σε πενταετή για τις υποθέσεις των ετών 2012-2017 αν η διαπιστωθείσα φοροδιαφυγή δεν είναι ποινικά κολάσιμη και σε δεκαετή για τα έτη 2012-2017 αν η φοροδιαφυγή είναι ποινικά κολάσιμη. Για όλα τα έτη από το 2018 και μετά, η προθεσμία παραγραφής φορολογικών υποθέσεων στις οποίες διαπιστώνεται φοροδιαφυγή (ποινικά κολάσιμη ή μη) περιορίζεται από εικοσαετή σε δεκαετή.
Επιπλέον, η περίοδος παραγραφής σε περίπτωση μη υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος περιορίζεται σε πενταετή για τα έτη 2014-2017 και σε δεκαετή για τα έτη από το 2018 και μετά, ενώ για τα έτη έως το 2013 παραμένει δεκαπενταετής. Όσον αφορά τον ΦΠΑ, η προθεσμία παραγραφής σε περίπτωση μη υποβολής δήλωσης παραμένει δεκαετής.
Προβλέπεται, επίσης, παράταση κατά ένα έτος της κανονικής πενταετούς περιόδου παραγραφής σε κάθε περίπτωση κατά την οποία εντός του πέμπτου έτους της περιόδου αυτής περιέρχονται σε γνώση των υπηρεσιών της φορολογικής διοίκησης νέα πληροφοριακά στοιχεία από τα οποία προκύπτει φορολογική οφειλή.
Πιο αναλυτικά, με τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 32 του νομοσχεδίου τροποποιούνται οι διατάξεις του άρθρου 36 του Κώδικα Φορολογικών Διαδικασιών για την παραγραφή και προβλέπεται ότι:
Προσδιορισμός φόρου
1) Πράξη διοικητικού, εκτιμώμενου ή διορθωτικού προσδιορισμού φόρου θα μπορεί πλέον να εκδοθεί σε περιπτώσεις φοροδιαφυγής:
α) εντός 5 ετών από τη λήξη του έτους εντός του οποίου εξέπνευσε η προθεσμία υποβολής δήλωσης, για τις χρήσεις 2012 και 2013 και για τα φορολογικά έτη 2014, 2015, 2016 και 2017, εφόσον οι παραβάσεις φοροδιαφυγής δεν είναι ποινικά κολάσιμες,
β) εντός 10 ετών από τη λήξη του έτους εντός του οποίου εξέπνευσε η προθεσμία υποβολής δήλωσης, για τις χρήσεις 2012 και 2013 και για τα φορολογικά έτη 2014, 2015, 2016 και 2017, εφόσον οι παραβάσεις φοροδιαφυγής είναι ποινικά κολάσιμες,
γ) εντός 10 ετών από τη λήξη του έτους εντός του οποίου εξέπνευσε η προθεσμία υποβολής δήλωσης, για όλα τα φορολογικά έτη από την 1η-1-2018 και μετά.
Με βάση τα όσα προβλέπει σήμερα το άρθρο 36 του ΚΦΔ και αναμένεται να αντικατασταθούν από τις παραπάνω νέες διατάξεις, πράξη διοικητικού, εκτιμώμενου ή διορθωτικού προσδιορισμού φόρου μπορεί να εκδοθεί σε περιπτώσεις φοροδιαφυγής εντός 20 ετών από τη λήξη του έτους εντός του οποίου λήγει η προθεσμία υποβολής δήλωσης. Η 20ετής αυτή προθεσμία ισχύει για όλες τις φορολογικές υποθέσεις των ετών από το 2012 και μετά.
Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του Κώδικα Φορολογικών Διαδικασιών, «ποινικά κολάσιμες παραβάσεις φοροδιαφυγής», εξαιτίας των οποίων η προθεσμία παραγραφής επιτρέπεται να γίνει δεκαετής, θεωρούνται:
ι) H απόκρυψη φορολογητέων εισοδημάτων που έχει ως συνέπεια την αποφυγή πληρωμής φόρου εισοδήματος άνω των 100.000 ευρώ ανά φορολογικό έτος.
ιι) Η απόκρυψη φορολογητέας αξίας ακίνητης περιουσίας που έχει ως αποτέλεσμα την αποφυγή πληρωμής Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων ή άλλου φόρου ακίνητης περιουσίας άνω των 100.000 ευρώ ανά έτος.
ιιι) Η αποφυγή καταβολής ΦΠΑ άνω των 50.000 ευρώ τον χρόνο.
ιν) Η αποφυγή καταβολής στο Δημόσιο ποσού άνω των 100.000 ευρώ σε ετήσια βάση, οποιουδήποτε άλλου φόρου, τέλους ή εισφοράς.
Τα παραπάνω αδικήματα τιμωρούνται με φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών.
Συνεπώς, εφόσον από φορολογικούς ελέγχους στις χρήσεις 2012-2013 ή στα φορολογικά έτη 2014-2017 διαπιστώνονται παραβάσεις φοροδιαφυγής για ποσά χαμηλότερα των παραπάνω ορίων δεν θα επιτρέπεται παράταση της προθεσμίας παραγραφής από πενταετή σε δεκαετή. Αν δηλαδή η μη ποινικά κολάσιμη φοροδιαφυγή διαπιστώνεται, κατόπιν εντοπισμού νέων στοιχείων, μετά την παρέλευση της κανονικής πενταετούς προθεσμίας παραγραφής, το Δημόσιο δεν θα έχει τη δυνατότητα να εκδώσει πράξεις διορθωτικού προσδιορισμού του φόρου και να επιβάλει πρόσθετους φόρους, τόκους και πρόστιμα, διότι οι υποθέσεις θα θεωρούνται ήδη παραγεγραμμένες.
Οι μόνες παραβάσεις φοροδιαφυγής που θεωρούνται ποινικά κολάσιμες ανεξαρτήτως ύψους ποσού είναι αυτές που αφορούν την έκδοση πλαστών ή εικονικών φορολογικών στοιχείων, καθώς επίσης και τη λήψη εικονικών φορολογικών στοιχείων, εκτός εάν εξαιτίας των παραβάσεων αυτών έχει αποφευχθεί η καταβολή φόρων πάνω από τα παραπάνω αναφερθέντα χρηματικά όρια, δηλαδή έχει διαπραχθεί ποινικά κολάσιμη αποφυγή καταβολής φόρων.
Συνεπώς και στις περιπτώσεις εντοπισμού τέτοιων παραβάσεων από τις οποίες όμως δεν προκύπτει ποινικά κολάσιμη αποφυγή καταβολής φόρων θα επιτρέπεται η παράταση της προθεσμίας παραγραφής από πενταετή σε δεκαετή για τις χρήσεις 2012-2013 και τα φορολογικά έτη 2014-2017.
Δεκαετία
2) Πράξη διοικητικού, εκτιμώμενου ή διορθωτικού προσδιορισμού φόρου μπορεί να εκδοθεί εντός 10 ετών από τη λήξη του έτους εντός του οποίου λήγει η προθεσμία για την υποβολή της δήλωσης:
α) σε περίπτωση που ο φορολογούμενος δεν έχει υποβάλει δήλωση εντός της κανονικής πενταετούς προθεσμίας παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου για έλεγχο και καταλογισμό φόρων, τόκων και προστίμων,
β) σε περίπτωση που μετά τη λήξη της κανονικής πενταετούς προθεσμίας παραγραφής περιέλθουν σε γνώση οποιασδήποτε υπηρεσίας της φορολογικής διοίκησης νέα στοιχεία ή πληροφορίες που δεν θα μπορούσαν να είναι σε γνώση αυτής εντός της πενταετίας και προκύπτει ότι η φορολογική οφειλή υπερβαίνει αυτήν που είχε προσδιοριστεί βάσει προηγούμενου άμεσου, διοικητικού, εκτιμώμενου ή διορθωτικού προσδιορισμού φόρου.
Οι διατάξεις αυτές ισχύουν για τα φορολογικά έτη και τις χρήσεις από την 1η-1-2018 και μετά.
Ουσιαστικά με τις νέες αυτές διατάξεις:
* Η προθεσμία παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου για διενέργεια φορολογικού ελέγχου και για επιβολή φόρων, τόκων και προστίμων στην περίπτωση της μη υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος περιορίζεται από δεκαπενταετή, που ισχύει για τις υποθέσεις των ετών μέχρι το 2013, σε πενταετή για υποθέσεις των ετών από το 2014 έως το 2017 και σε δεκαετή για υποθέσεις των ετών 2018 και επομένων.
* Η προθεσμία παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου για διενέργεια ελέγχου και επιβολή φόρων, τόκων και προστίμων στην περίπτωση μη υποβολής δήλωσης ΦΠΑ παραμένει δεκαετής.
* Διατηρείται σε ισχύ για τις υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος των ετών έως το 2013 και επεκτείνεται στις υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος των ετών 2018 και επομένων η ήδη προβλεπόμενη από τον παλαιό Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν. 2238/1994) παράταση της προθεσμίας παραγραφής του ελεγκτικού δικαιώματος του Δημοσίου κατά 5 έτη, από πενταετία σε δεκαετία, σε κάθε περίπτωση κατά την οποία μετά τη λήξη της κανονικής 5ετούς προθεσμίας παραγραφής εντοπίζονται νέα στοιχεία ή πληροφορίες βάσει των οποίων διαπιστώνεται ότι ο φόρος που θα έπρεπε να καταβάλει ο φορολογούμενος είναι μεγαλύτερος από αυτόν που βεβαιώθηκε στο όνομά του.
* Για τις υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος των ετών 2014-2017 δεν θα ισχύει παράταση της προθεσμίας παραγραφής κατά 5 έτη, από πενταετία σε δεκαετία, αν μετά τη λήξη της κανονικής πενταετούς προθεσμίας παραγραφής εντοπίζονται νέα στοιχεία ή πληροφορίες βάσει των οποίων διαπιστώνεται ότι ο φόρος που θα έπρεπε να καταβάλει ο φορολογούμενος είναι μεγαλύτερος από αυτόν που βεβαιώθηκε στο όνομά του. Παράταση θα ισχύει μόνο εάν διαπιστώνονται παραβάσεις ποινικά κολάσιμης φοροδιαφυγής, όπως ήδη αναφέρεται παραπάνω στην παράγραφο 1.
* Αντιθέτως, όσον αφορά τις υποθέσεις ΦΠΑ, η παράταση της προθεσμίας παραγραφής από πενταετία σε δεκαετία θα ισχύει πλέον σε κάθε περίπτωση κατά την οποία μετά τη λήξη της κανονικής πενταετούς προθεσμίας παραγραφής εντοπίζονται νέα στοιχεία ή πληροφορίες βάσει των οποίων διαπιστώνεται ότι ο φόρος που θα έπρεπε να καταβάλει ο φορολογούμενος είναι μεγαλύτερος από αυτόν που βεβαιώθηκε στο όνομά του είτε με βάση τη δήλωση που υπέβαλε είτε κατόπιν ελέγχου. Σήμερα η παράταση της προθεσμίας παραγραφής υποθέσεων ΦΠΑ από πενταετή σε δεκαετή επιτρέπεται σε περίπτωση κατά την οποία τα νέα στοιχεία εντοπίζονται μετά τη λήξη πενταετίας μόνο εφόσον πριν από τη λήξη της πενταετίας έχει διενεργηθεί αρχικός έλεγχος.
Αν δεν έχει διενεργηθεί αρχικός έλεγχος εντός της πενταετίας, τότε ακόμη κι αν εντοπιστούν νέα στοιχεία μετά το πέρας της πενταετίας δεν είναι δυνατή η παράτασή της για άλλα πέντε έτη. Συνεπώς, στην περίπτωση των υποθέσεων ΦΠΑ οι νέες διατάξεις είναι δυσμενέστερες για τους φορολογούμενους, αφού επιτρέπουν την παράταση της προθεσμίας παραγραφής από τα 5 στα 10 έτη σε κάθε περίπτωση εντοπισμού νέων στοιχείων που προδίδουν ότι ο φόρος που βεβαιώθηκε ήταν μικρότερος αυτού που θα έπρεπε να είχε βεβαιωθεί.
Μονοετής παράταση
3) Η κανονική πενταετής προθεσμία παραγραφής θα παρατείνεται κατά ένα ακόμη έτος όχι μόνο στην περίπτωση της υποβολής αρχικής ή συμπληρωματικής δήλωσης εντός του πέμπτου έτους της προθεσμίας αυτής, αλλά και στις ακόλουθες περιπτώσεις:
α) εάν περιέλθουν σε γνώση οποιασδήποτε υπηρεσίας της φορολογικής διοίκησης νέα στοιχεία για υπόθεση που ήδη έχει ελεγχθεί πλήρως και διαπιστωθεί ότι η φορολογική οφειλή υπερβαίνει αυτήν που είχε προσδιοριστεί κατόπιν του αρχικού ελέγχου. Ως «νέο στοιχείο» νοείται κάθε στοιχείο το οποίο δεν θα μπορούσε να είναι γνωστό στη φορολογική διοίκηση κατά τον αρχικό φορολογικό έλεγχο,
β) εάν περιέλθουν σε γνώση της φορολογικής διοίκησης πληροφορίες από οποιαδήποτε πηγή εκτός φορολογικής διοίκησης, από τις οποίες προκύπτει φορολογική οφειλή.
Αξίζει να διευκρινιστεί ότι για τις υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος των ετών έως το 2013 ισχύει σήμερα 3ετής παράταση της κανονικής 5ετούς προθεσμίας παραγραφής, εφόσον υποβληθεί αρχική εκπρόθεσμη δήλωση εντός του πέμπτου έτους της προθεσμίας αυτής. Δηλαδή η προθεσμία παραγραφής στις περιπτώσεις αυτές γίνεται 8ετής. Η κανονική 5ετής προθεσμία παραγραφής των υποθέσεων φορολογίας εισοδήματος του έτους 2013 λήγει στις 31-12-2019 (η 5ετία είχε αρχίσει να τρέχει από την 1η-1-2015, αμέσως μετά τη λήξη του έτους 2014 στο οποίο έπρεπε να υποβληθούν οι δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος για το έτος 2013). Συνεπώς, εάν υποβληθεί έως τις 31-12-2019 εκπρόθεσμη αρχική δήλωση φορολογίας εισοδήματος για το έτος 2013, τότε η προθεσμία παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου να ελέγξει την υπόθεση αυτή θα παραταθεί για τρία ακόμη έτη, έως τις 31-12-2022. Αν δεν γίνει αυτό, τότε από την 1η-1-2020 η κανονική προθεσμία παραγραφής του έτους 2013 θεωρείται λήξασα και το δικαίωμα ελέγχου του Δημοσίου σε υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος του 2013 θεωρείται παραγεγραμμένο.
4) Σε περίπτωση που μετά την περαίωση ανέλεγκτων χρήσεων βάσει ειδικών διατάξεων νόμου ή μετά την έκδοση της αρχικής πράξης προσδιορισμού φόρου και εντός πενταετίας από τη λήξη του έτους εντός του οποίου λήγει η προθεσμία υποβολής αρχικής δήλωσης περιέλθουν σε γνώση της φορολογικής διοίκησης συμπληρωματικά στοιχεία, από τα οποία προκύπτει ότι η φορολογική οφειλή υπερβαίνει αυτήν που είχε προσδιοριστεί κατόπιν του αρχικού ελέγχου, οι σχετικές πράξεις προσδιορισμού φόρου και επιβολής προστίμου, βάσει περαίωσης ή βάσει ελέγχου που έχει διενεργηθεί πριν από την 1η-1-2014 ή βάσει πλήρους ελέγχου που έχει διενεργηθεί από την 1η-1-2014 και μετά, πρέπει να εκδοθούν κατά περίπτωση εντός της πενταετούς προθεσμίας παραγραφής. Εφόσον περιέλθουν σε γνώση της φορολογικής διοίκησης συμπληρωματικά στοιχεία κατά το τελευταίο έτος της αρχικής (πενταετούς) παραγραφής, το δικαίωμα της φορολογικής διοίκησης να εκδώσει πράξη προσδιορισμού φόρου παρατείνεται κατά ένα έτος.
Με τροποποίηση των διατάξεων του άρθρου 36 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας καταργείται για τις χρήσεις 2012-2017 η παράταση της περιόδου παραγραφής φορολογικών υποθέσεων από 5ετία σε 10ετία ακόμη και με νέα στοιχεία.
Ακόμη και σε περίπτωση φοροδιαφυγής η περίοδος παραγραφής φορολογικών υποθέσεων μειώνεται πλέον από εικοσαετή σε πενταετή για τις χρήσεις 2012-2017, εφόσον η φοροδιαφυγή που διαπιστώνεται δεν είναι ποινικά κολάσιμη.
