Από την έντυπη έκδοση
Του Σταμάτη Ζησίμου
[email protected]
Σχεδόν 700 σεμινάρια κατάρτισης προσωπικού επιχειρήσεων τροφίμων έχει εγκρίνει από την αρχή του έτους ο Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ). Η κατάρτιση των εργαζομένων γίνεται από τα επιμελητήρια, τις ίδιες τις επιχειρήσεις (εφόσον πληρούν μια σειρά από προϋποθέσεις), αλλά και από Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης, βάσει της Υπουργικής Απόφασης 14708/10-08-2007.
Τα εκπαιδευτικά σεμινάρια είναι υποχρεωτικά για όλο το προσωπικό των επιχειρήσεων που παράγουν, επεξεργάζονται, αποθηκεύουν, μεταφέρουν, διακινούν τρόφιμα ή ασχολούνται με το λιανικό εμπόριο τροφίμων. Υποχρεωτικά, επίσης, είναι για τους απασχολούμενους στη μαζική εστίαση, στη ζαχαροπλαστική και στα εργαστήρια παραγωγής ή μεταποίησης τροφίμων. Ωστόσο, οι επιχειρήσεις τροφίμων που υποχρεούνται σε πλήρη ανάπτυξη συστήματος HACCP μπορούν ή να εφαρμόσουν τα προγράμματα του ΕΦΕΤ ή να αναπτύξουν προγράμματα σύμφωνα με το σύστημα που εφαρμόζουν.
Από την παραπάνω εκπαίδευση μπορεί να εξαιρείται μόνο το προσωπικό το οποίο διαθέτει έγκυρο τίτλο σπουδών ή πιστοποιητικό ή αποδεικτικό παρακολούθησης προγράμματος εκπαίδευσης ή κατάρτισης από το οποίο να προκύπτει σαφώς ότι ο εργαζόμενος είναι επαρκώς καταρτισμένος σε θέματα υγιεινής και ασφάλειας ή άλλου κατάλληλου κατά περίπτωση τομέα των τροφίμων.
Όροι και προϋποθέσεις
Η επιχείρηση η οποία προγραμματίζει να εκπαιδεύσει το προσωπικό της ή ο εργαζόμενος σε επιχείρηση τροφίμων ο οποίος ενδιαφέρεται να αποκτήσει βεβαίωση εκπαίδευσης για κάποιο από τα προγράμματα εκπαίδευσης ή κατάρτισης επιλέγει τον εκπαιδευτικό φορέα με τον οποίο επιθυμεί να συνεργαστεί, αφού λάβει διαβεβαίωση από αυτόν ότι κατά την εκπαίδευση θα χρησιμοποιηθούν εκπαιδευτές από το Μητρώο Εκπαιδευτών του ΕΦΕΤ.
Επίσης, οι επιχειρήσεις που διαθέτουν τους κατάλληλους χώρους και τα εποπτικά μέσα μπορούν να διεξάγουν οι ίδιες την εκπαίδευση, αρκεί να τηρούν όλες τις προδιαγραφές και να χρησιμοποιούν εκπαιδευτές από το Μητρώο Εκπαιδευτών του ΕΦΕΤ.
Στο τέλος του προγράμματος οι εκπαιδευόμενοι υπόκεινται σε εξετάσεις προκειμένου να αξιολογηθούν. Οι εξετάσεις γίνονται σε σημεία και χρόνο που καθορίζονται από τον ΕΦΕΤ και τα οποία γνωστοποιούνται στον φορέα υλοποίησης εντός δέκα ημερών από την ανακοίνωση ολοκλήρωσης του προγράμματος μέσω του ιστότοπου του ΕΦΕΤ. Οι αιτήσεις για έγκριση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων από τους φορείς υλοποίησης γίνονται μόνο ηλεκτρονικά με χρήση της αντίστοιχης εφαρμογής που αναπτύχθηκε γι’ αυτόν το σκοπό. Οι ενδιαφερόμενοι για τη διεξαγωγή σεμιναρίων θα πρέπει να συνδεθούν με την ειδική εφαρμογή που βρίσκεται στην ιστοσελίδα του ΕΦΕΤ (www.efet.gr).
Προδιαγραφές κατάρτισης
Τα προγράμματα κατάρτισης αποτελούνται από το θεωρητικό ή και το πρακτικό μέρος. Η αναβάθμιση της παρεχόμενης κατάρτισης εξασφαλίζεται με την εισαγωγή σύγχρονων μεθόδων στον σχεδιασμό και στην υλοποίηση των προγραμμάτων. Η μεθοδολογία σχεδιασμού και υλοποίησης των προγραμμάτων ως προς το θεωρητικό μέρος και την πρακτική άσκηση θα ακολουθεί τη σύγχρονη διεθνή εμπειρία και θα βασίζεται στις τεχνικές εκπαίδευσης ενηλίκων. Ειδικότερα, θα πρέπει να ακολουθούνται τα εξής:
1. Σχεδιασμός: Ο σωστός σχεδιασμός και η δόμηση του προγράμματος είναι καθοριστικής σημασίας για την επιτυχία του. Τα στάδια του σχεδιασμού είναι:
*η μελέτη της υπάρχουσας κατάστασης και η ανταπόκριση του προγράμματος στις ανάγκες,
*η διερεύνηση των εκπαιδευτικών αναγκών των καταρτιζομένων – εκπαιδευομένων σε σχέση με το εκπαιδευτικό επίπεδο και τις δεξιότητες που θα πρέπει να αποκτηθούν στο συγκεκριμένο αντικείμενο κατάρτισης,
*η ανάλυση των αναγκών σε σχέση με τους καταρτιζόμενους,
*ο προσδιορισμός του σκοπού του προγράμματος και των ειδικών εκπαιδευτικών στόχων του σε επίπεδο γνώσεων, δεξιοτήτων και στάσεων,
*η επιλογή του θεματικού περιεχομένου και η δόμηση του προγράμματος σε διδακτικές ενότητες και υποενότητες,
*η επιλογή των κατάλληλων εκπαιδευτικών μεθόδων, τεχνικών και μέσων,
*η επιλογή των κατάλληλων εκπαιδευτών,
*η επιλογή επιχειρήσεων για την εξασφάλιση θέσεων πρακτικής άσκησης των καταρτιζομένων σε σχέση με το αντικείμενο κατάρτισης και
*η προβλεπόμενη αξιολόγηση του προγράμματος.
2. Εκπαιδευτική μέθοδος και εκπαιδευτικές τεχνικές: Η μεθοδολογία που θα επιλεγεί θα πρέπει να βασίζεται στις αρχές εκπαίδευσης ενηλίκων και οι οποίες είναι:
*ο συνδυασμός της θεωρίας με την πράξη,
*η σύνδεση του αντικειμένου μάθησης με τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των καταρτιζομένων,
*η ανάπτυξη του κριτικού τρόπου σκέψης και
*οι αμφίδρομες σχέσεις εκπαιδευτών – καταρτιζομένων.
Οι εκπαιδευτικές τεχνικές που είναι σκόπιμο να χρησιμοποιηθούν είναι τόσο η εισήγηση όσο κυρίως και εκείνες που αναπτύσσουν την ενεργή συμμετοχή των καταρτιζομένων, όπως οι μελέτες περίπτωσης, οι μικρές πρακτικές εργασίες, το παίξιμο ρόλων, ο διάλογος, οι απαντήσεις σε ερωτήσεις, η εκμαίευση, η προσομοίωση, η συζήτηση σε μικρές ομάδες. Οι τεχνικές αυτές θα πρέπει να επιλέγονται ανάλογα με το αντικείμενο και τους στόχους της διδακτικής ενότητας, το επίπεδο και τον βαθμό συμμετοχής των καταρτιζομένων και είναι σκόπιμο να ποικίλλουν και να εναλλάσσονται στη διάρκεια κάθε διδακτικής ενότητας. Εν γένει, οφείλουν να ακολουθούνται επιστημονικά παραδεκτές τεχνικές με έμφαση στην καινοτομία.
Πρακτική άσκηση
Κατά την υλοποίηση της πρακτικής άσκησης στα σεμινάρια κατάρτισης του ΕΦΕΤ θα πρέπει να λαμβάνεται ειδική μέριμνα από τον φορέα κατάρτισης, ώστε να εξασφαλίζεται η συνάφειά της με το θεωρητικό μέρος του προγράμματος και να παρέχεται η δυνατότητα στους καταρτιζόμενους να έρθουν σε επαφή με τους πραγματικούς όρους και τις συνθήκες άσκησης του αντικειμένου στο οποίο καταρτίζονται. Για την υλοποίηση της πρακτικής άσκησης είναι απαραίτητη η σύναψη συμφωνιών με επιχειρήσεις ή οργανισμούς του αντίστοιχου κλάδου ή τομέα ή υπηρεσίες του Δημοσίου.
Η πρακτική άσκηση στις επιχειρήσεις θα πρέπει να σχεδιάζεται μαζί με τον υπεύθυνο της επιχείρησης και να έχει συγκεκριμένο στόχο, ώστε να επιτυγχάνεται η ανάπτυξη προσωπικών δεξιοτήτων, η απόκτηση εμπειρίας εργασιακού χώρου και η σύνδεση της κατάρτισης με την παραγωγή. Εξαίρεση της υλοποίησης της πρακτικής άσκησης στις επιχειρήσεις δίδεται μόνο για τα αντικείμενα κατάρτισης για τα οποία τούτο ή δεν απαιτείται ή δεν προσφέρονται θέσεις πρακτικής άσκησης από επιχειρήσεις και εφόσον υπάρχουν πιστοποιημένα ή θεσμοθετημένα εργαστήρια, τα οποία διαθέτουν οι φορείς υλοποίησης.
Στις περιπτώσεις αυτές η πρακτική άσκηση υλοποιείται στα συγκεκριμένα εργαστήρια. Στις περιπτώσεις όπου οι εκπαιδευτικές ανάγκες το επιτρέπουν, το θεωρητικό και πρακτικό μέρος ενός προγράμματος μπορεί να υλοποιηθεί στον ίδιο χώρο, έπειτα από αιτιολόγηση που θα περιγράφεται στην πρόταση. Πρέπει, επίσης, να ενθαρρύνεται ο καταρτιζόμενος ώστε να συμμετέχει ενεργά και να του παρέχονται όλα τα απαραίτητα μέσα για την άσκησή του.
Σημειώνεται ότι το θεωρητικό μέρος πρέπει να συναρτάται άμεσα με το εκπαιδευτικό αντικείμενο και να αποτελεί κατ’ ελάχιστο το 30% και κατά μέγιστο το 70% του συνόλου των ωρών του προγράμματος κατάρτισης. Εξαιρέσεις μπορεί να υπάρξουν για ορισμένα προγράμματα που θα καθορίζονται επίσης με αποφάσεις του Δ.Σ. του ΕΦΕΤ.
Φορείς υλοποίησης
Τα σεμινάρια του ΕΦΕΤ αποσκοπούν στη διασφάλιση της ποιότητας, στην παραγωγή ασφαλών προϊόντων και στην προστασία του καταναλωτή, σύμφωνα με τον Κανονισμό 852/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 29ης Απριλίου 2004 για την υγιεινή των τροφίμων. Ο ΕΦΕΤ καθορίζει το ελάχιστο περιεχόμενο των προγραμμάτων, εγκρίνει και ελέγχει την υλοποίησή τους σύμφωνα με τα προβλεπόμενα, διενεργεί τη διαδικασία αξιολόγησης και εκδίδει τα σχετικά πιστοποιητικά.
Δυνατότητα υλοποίησης προγραμμάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης για το προσωπικό των επιχειρήσεων τροφίμων έχουν:
*οι ίδιες οι επιχειρήσεις για το προσωπικό τους,
*επαγγελματικοί φορείς, επιμελητήρια, κλαδικά σωματεία,
*εκπαιδευτικά ιδρύματα, εκπαιδευτικοί και άλλοι δημόσιοι οργανισμοί και διαπιστευμένα κέντρα κατάρτισης.
