Από την έντυπη έκδοση
Των Μιχάλη Χατζηκωνσταντίνου και Θάνου Τσίρου
Συναγερμό για επερχόμενο κύμα ανατιμήσεων σε βασικά καταναλωτικά αγαθά και στα τιμολόγια του ηλεκτρικού ρεύματος σήμαναν στο χθεσινό υπουργικό συμβούλιο οι υπουργοί Ανάπτυξης και Ενέργειας, με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη να ανάβει το πράσινο φως για την επεξεργασία δέσμης μέτρων προστασίας των πιο ευάλωτων νοικοκυριών της χώρας.
Στις τοποθετήσεις τους ενώπιον του πρωθυπουργού τόσο ο υπουργός Ανάπτυξης Άδωνις Γεωργιάδης όσο και ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας φέρονται να κατέστησαν απολύτως σαφές ότι το διεθνές ράλι αυξήσεων θα επηρεάσει σύντομα και την ελληνική αγορά. Πληροφορίες αναφέρουν μάλιστα ότι οι προειδοποιήσεις των δύο υπουργών δημιούργησαν βαριά ατμόσφαιρα στη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου που έγινε μέσω τηλεδιάσκεψης. Και αυτό γιατί το κυβερνητικό επιτελείο φαίνεται να ανησυχεί ιδιαίτερα για το πραγματικό ύψος των αυξήσεων που θα επιβαρύνουν το καταναλωτικό κοινό την επερχόμενη περίοδο.
Πηγές από το υπουργικό συμβούλιο ανέφεραν, πάντως, ότι ο πρωθυπουργός άκουσε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις ανησυχίες των κ.κ. Γεωργιάδη και Σκρέκα, καθώς και ότι η κυβέρνηση επεξεργάζεται ήδη μέτρα με τα οποία θα επιχειρήσει να αμβλύνει τις επιπτώσεις των ανατιμήσεων, τουλάχιστον στα πιο αδύναμα οικονομικά στρώματα.
Μάλιστα, όπως έγινε γνωστό, οι παρεμβάσεις των αρμόδιων υπουργών για τη στήριξη των πιο ευάλωτων ομάδων αναμένεται να ανακοινωθούν σε δύο χρονικές φάσεις τις επόμενες ημέρες. Η πρώτη δέσμη μέτρων θα δοθεί στη δημοσιότητα πιθανόν στις αρχές της ερχόμενης εβδομάδας. Η δεύτερη θα ανακοινωθεί από τον ίδιο τον πρωθυπουργό από το βήμα της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης το Σάββατο 11 Σεπτεμβρίου, κάτι που σημαίνει ότι θα ενσωματωθεί στο πακέτο φοροαπαλλαγών που έχει ήδη επεξεργαστεί το οικονομικό επιτελείο.
Κρίσιμα στατιστικά
Στο μεταξύ, αν η ανακοίνωση της πορείας του ΑΕΠ την επόμενη εβδομάδα αναμένεται με ιδιαίτερη προσμονή από το οικονομικό επιτελείο, καθώς είναι πολύ πιθανό ότι θα «ξεκλειδώσει» την αναθεώρηση προς τα πάνω της πρόβλεψης για τη φετινή πορεία του ΑΕΠ, η ανακοίνωση επίσης την επόμενη εβδομάδα της πορείας του πληθωρισμού αναμένεται με ιδιαίτερο προβληματισμό.
Το ότι ο Αύγουστος θα είναι ο 4ος διαδοχικός μήνας αύξησης του δείκτη τιμών καταναλωτή -και πιθανότατα με μεγαλύτερο ποσοστό από το +1,4% που κατέγραψε η Ελληνική Στατιστική Αρχή τον Ιούλιο- έχει προεξοφληθεί. Ο προβληματισμός συνίσταται στο κατά πόσο βρισκόμαστε ήδη στην αρχή ενός πολύμηνου κύκλου ανατιμήσεων που θα πλήξει το διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών σε μια κρίσιμη περίοδο κατά την οποία θα επιχειρηθεί να επουλωθούν οι πληγές που άνοιξε η πανδημία.
Οι ανατιμήσεις είναι πολύ μεγάλες στα καύσιμα -και ιδιαίτερα στην τιμή του φυσικού αερίου-, στις πρώτες ύλες αλλά και στα μεταφορικά με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα «κοκτέιλ» ικανό να επηρεάσει τις τιμές καταναλωτικών προϊόντων με μεγάλο συντελεστή βαρύτητας στο καλάθι του καταναλωτή. Ήδη έχουν αρχίσει να καταγράφονται σημαντικές ανατιμήσεις στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος καθώς ενεργοποιήθηκαν οι ρήτρες που προβλέπουν μετακύλιση στον καταναλωτή του κόστους από την αύξηση της τιμής χονδρικής.
Αυξήσεις έχουν καταγραφεί και στη μέση τάση με αποτέλεσμα να δημιουργείται και από αυτό το «μέτωπο» πίεση για τις τιμές λιανικής. Εκτός από τους ελέγχους που έχουν ήδη δρομολογηθεί με στόχο να προληφθούν φαινόμενα αισχροκέρδειας στην αγορά, το οικονομικό επιτελείο θα διερευνήσει και το ενδεχόμενο αξιοποίησης μέρους του δημοσιονομικού χώρου που θα προκύψει σε περίπτωση ταχύτερης του αναμενόμενου ανάπτυξης ώστε να μειώσει -έστω και προσωρινά- έμμεσους φόρους: τόσο ΦΠΑ σε βασικά είδη και υπηρεσίες όπως και ειδικούς φόρους κατανάλωσης.
Στο υπουργείο Οικονομικών ο προβληματισμός συνδέεται με την επίπτωση που θα υπάρξει στο διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών. Το πληθωριστικό κύμα χτυπάει σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο κατά την οποία το οικονομικό επιτελείο προσπαθεί να «αποσύρει» σταδιακά τα μέτρα στήριξης που θεσπίστηκαν εν μέσω πανδημίας ώστε η οικονομία να αρχίσει να λειτουργεί με ίδιες δυνάμεις. Με δεδομένο ότι εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά έχασαν εισόδημα μέσα στην πανδημία -το οποίο αναπληρώθηκε μόνο εν μέρει από τα μέτρα στήριξης- οι ανατιμήσεις σε βασικά αγαθά θα έρθουν να επιτείνουν το πρόβλημα. Σε μια περίοδο μάλιστα κατά την οποία θα αρχίσουν να επανέρχονται οι υποχρεώσεις απέναντι στο Δημόσιο αλλά και στις τράπεζες.
Θέλοντας να περιορίσει τις ανατιμητικές τάσεις στην αγορά και μη έχοντας τη δυνατότητα για ουσιαστικές παρεμβάσεις στο ύψος των τιμών (δεδομένου ότι το κύμα πληθωρισμού πρακτικά είναι εισαγόμενο) το οικονομικό επιτελείο θα εξετάσει το ενδεχόμενο να επιτύχει το ίδιο αποτέλεσμα παρεμβαίνοντας στην έμμεση φορολογία. Ούτως ή άλλως είμαστε σε περίοδο αναζήτησης τρόπων διάθεσης του δημοσιονομικού χώρου που δημιουργεί (εκτός απροόπτου) η μεγαλύτερη του αναμενομένου ανάπτυξη. Έτσι, η μείωση των έμμεσων φόρων μπορεί να έρθει να δώσει μια απάντηση που καλύπτει όλες τις ανάγκες: είναι μείωση φόρου (άρα ταιριάζει με τον κυβερνητικό σχεδιασμό), μπορεί να έχει ημερομηνία λήξεως ώστε να καλύπτει την απαίτηση των θεσμών για μέτρα μη μόνιμου χαρακτήρα και μπορεί να συγκρατήσει τις τιμές τουλάχιστον σε περιπτώσεις όπου η μετακύλιση του οφέλους στην τελική τιμή είναι διασφαλισμένη (π.χ. ρεύμα, καύσιμα, φυσικό αέριο κ.λπ.).
