Από την έντυπη έκδοση
Οι Ευρωπαίοι εξακολουθούν να προτιμούν τα μετρητά, αυτό δηλαδή που γνωρίζουν καλύτερα, παρά το γεγονός ότι υποστηρίζουν πως θα προτιμούσαν να πληρώνουν με κάρτες.
Τα ψηφιακά νομίσματα μπορεί να «βλέπουν» την αξία τους να εκτοξεύεται στα ύψη, όμως τελικά τον πρώτο λόγο εξακολουθούν να έχουν τα χαρτονομίσματα και τα κέρματα στις περισσότερες χώρες της Ευρωζώνης. Τα μετρητά κάλυψαν περίπου το 79% των καθημερινών πληρωμών σε ολόκληρη την Ευρωζώνη πέρυσι, σύμφωνα με έρευνα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ). Περίπου το ένα τέταρτο των καταναλωτών διατηρεί επίσης, προληπτικά, κάποια χρήματα σε μετρητά στο σπίτι του, ενώ ένα ποσοστό 20% δήλωσε ότι είχε κάποια στιγμή στην κατοχή του ένα νόμισμα υψηλής αξίας, των 200 ή των 500 ευρώ.
Το θέμα πάντως είναι ότι τα αποτελέσματα της έρευνας της ΕΚΤ «αλλάζουν την αντίληψη ότι το ρευστό αντικαθίσταται από άλλους τρόπους πληρωμών και ότι η Ευρωζώνη μετατρέπεται γρήγορα σε μία κοινωνία χωρίς μετρητά». Βεβαίως, η εικόνα διαφέρει ανάμεσα στις 19 χώρες-μέλη του ευρώ.
Για παράδειγμα, το ρευστό είναι κυρίαρχο στις χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου, στη Γερμανία, στην Αυστρία και στη Σλοβενία, όπου εκπροσωπεί το 80% του συνόλου των πληρωμών. Στη Γερμανία και την Αυστρία, που ανήκουν στον «σκληρό πυρήνα» της Ευρωζώνης, το ποσοστό των συναλλαγών με μετρητά πέρυσι ήταν επίσης 80% και άνω. Ωστόσο, το ποσοστό αυτό μειώνεται στο 45% έως 54% στην Ολλανδία, στην Εσθονία και στη Φινλανδία, γεγονός που σημαίνει ότι λιγότερες από το ήμισυ των πληρωμών έγιναν σε μετρητά.
Συνολικά, πάντως, το 2016 οι καταναλωτές της Ευρωζώνης πραγματοποίησαν 163 δισ. πληρωμές με μετρητά, με κάρτες ή με άλλους τρόπους, φτάνοντας την αξία των 2,968 τρισ. ευρώ. Το μεγαλύτερο μέρος αυτών των πληρωμών έγινε σε καταστήματα για την αγορά καταναλωτικών ειδών καθημερινής χρήσης, σε εστιατόρια και πρατήρια βενζίνης καθώς και σε εμπορικά καταστήματα.
Η έρευνα έδειξε επίσης ότι πολλοί καταναλωτές δεν γνωρίζουν οι ίδιοι τις καταναλωτικές τους συνήθειες. Όταν ρωτήθηκαν πώς προτιμούν να πληρώνουν, η μεγαλύτερη αναλογία απάντησε με κάρτα και όχι με μετρητά. Ίσως αυτό να αποδίδεται στο γεγονός ότι περίπου τα δύο τρίτα του συνόλου των συναλλαγών τους ήταν σε αξία μικρότερη των 15 ευρώ, ενώ περίπου το ένα τρίτο ήταν αξίας κάτω από πέντε ευρώ. Για παράδειγμα, οι καταναλωτές δεν φαίνεται να θυμούνται τις αγορές καφέ ή λαχείων όσο θυμούνται ένα ζευγάρι παπούτσια. Οι καταναλωτές έχουν την τάση να θυμούνται τις αγορές μεγαλύτερης αξίας, τις οποίες όμως τις κάνουν σε πιο αραιά χρονικά διαστήματα και ξεχνούν τις πληρωμές μικρότερης αξίας που πραγματοποιούν σε καθημερινή βάση.
Η σύνδεση της αξίας με τον τρόπο πληρωμής φαίνεται από το γεγονός ότι το 93% των αγορών κάτω των 5 ευρώ έγινε με μετρητά. Στον αντίποδα στις αγορές που υπερβαίνουν τα 100 ευρώ κυρίαρχος τρόπος πληρωμής ήταν οι κάρτες, οι οποίες κάλυψαν το 35% των δοσοληψιών, με τα μετρητά να χρησιμοποιούνται μόλις στο 32% των περιπτώσεων.
Η εμπειρία ωστόσο σε ορισμένες χώρες δείχνει πως οι συνήθειες μπορούν να αλλάξουν. Ενώ οι ανέπαφες κάρτες εκπροσώπησαν μόλις το 1% των πληρωμών στην Ευρωζώνη το 2016, το ποσοστό αυτό έφτασε περίπου στο 10% στην Ολλανδία. Οι αναλυτές στην έρευνα της ΕΚΤ επισημαίνουν χαρακτηριστικά ότι το μικρό ποσοστό των πληρωμών με ανέπαφες κάρτες -το 81% των συναλλαγών είναι χαμηλότερες των 25 ευρώ- προσδίδει στην τεχνολογία τεράστια δυναμική.
Επιπλέον, σε γενικές γραμμές, σύμφωνα με την ΕΚΤ, οι Ευρωπαίοι άνδρες κουβαλούν περισσότερα μετρητά από τις γυναίκες και οι ηλικιωμένοι «φουσκώνουν» περισσότερο τα πορτοφόλια τους από τους νεότερους. Ενδεικτικά, οι ομάδες ηλικίας 18 έως 39 ετών είχαν μαζί τους 41 έως 51 ευρώ, ενώ οι άνθρωποι 55 ετών και άνω μετέφεραν 76 έως 84 ευρώ.
