© Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
Η παράσταση «Σέρρα-Η ψυχή του Πόντου», βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Γιάννη Καλπούζου, με την εξαιρετική ερμηνεία της Χρύσας Παπά, στο πλαίσιο της πανελλαδικής και παγκόσμιας περιοδεία της, κάνει μια στάση στην Αθήνα, στο Θέατρο Βράχων «Μελίνα Μερκούρη», την Κυριακή 22 Ιουνίου, για μια και μόνο παράσταση.
Τα δυο τελευταία χρόνια, το «Σέρρα», υμνήθηκε από κοινό και κριτικούς, στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, σε μεγάλες πόλεις της Ελλάδας καθώς και στο Βερολίνο, το Ντίσελντορφ και τη Στουτγκάρδη της Γερμανίας, καθώς και στη Στοκχόλμη της Σουηδίας, με το κοινό να γεμίζει τις θεατρικές αίθουσες, όπου και αν παρουσιάστηκε.
Μια θεατρική εμπειρία που συνεπαίρνει τον θεατή σε ένα μοναδικό ταξίδι, απ’ όπου και αν κατάγεται. Και μια ηθοποιός, σε δώδεκα ρόλους· μιλήσαμε μαζί της.
Λεμονιά· η ηρωίδα σας έχει σπάσει το φράγμα του χρόνου και ερχόμενη από το μακρινό 1915 είναι πασίγνωστη στον σύγχρονο κόσμο μας. Με ποια λόγια, θα συστήνατε σε κάποιον τη Λεμονιά και την ιστορία που αφηγείται;
«Το “Σέρρα” είναι μια οικογενειακή και ερωτική ιστορία που ξεκινάει το 1915 και ολοκληρώνεται το 1962. Παρουσιάζομαι στη σκηνή ως η Λεμονιά, η κόρη του πατέρα της ιστορίας, για να αφηγηθώ την ιστορία του πατέρα μου, του Γαληνού Φιλονίδη. Σε όλη αυτή τη διαδρομή, υποδύομαι δώδεκα διαφορετικούς ρόλους… άντρες, γυναίκες, παιδιά, ανθρώπους κάθε καταγωγής… Και, μάλιστα, κάποιοι ρόλοι εμφανίζονται αρκετές φορές, καθώς βλέπουμε την ιστορία της ζωής τους στο πέρασμα αυτών των χρόνων. Βλέπουμε, λοιπόν, τη ζωή των ανθρώπων, που αγαπιούνται, ερωτεύονται, απολαμβάνουν τη γλύκα της ζωής και, παράλληλα, πώς οι ζωές τους επηρεάζονται από τα τόσο σημαντικά γεγονότα της εποχής… τότε έχουμε τη Σφαγή των Αρμενίων, τη Γενοκτονία των Ποντίων και αργότερα τα βασανιστήρια των Ποντίων στη Σοβιετική Ένωση. Είναι ένα έργο γεμάτο αγάπη, έρωτα, τρυφερότητα, γλύκα και παράλληλα πόνο, εξορία, σκληρότητα. Ένα έργο που γιορτάζει το μεγαλείο της ζωής και της συγχώρεσης, μέσα από τον δρόμο της ανθρωπιάς και της απανθρωπιάς. Η Λεμονιά… η Λεμονιά μου, που τόσο την έχω αγαπήσει, παρουσιάζεται στη σκηνή, περνώντας συχνά από την αφήγηση στους ρόλους, για να αφηγηθεί την ιστορία του πατέρα της και ο λόγος είναι για να τον γνωρίσει κι εκείνη καλύτερα… διότι της έχει λείψει στη ζωή της, τον στερήθηκε. Και λόγω της εξορίας αλλά και λόγω των προσωπικών διαμαχών των γονιών της… Αυτή είναι και η βασική πληροφορία που έχουμε για τη Λεμονιά. Το πόσο πολύ της έλειψε· και η αγάπη που του έχει την ωθεί να αφηγηθεί την ιστορία του πατέρα της και για να τον γνωρίσει καλύτερα αλλά και γιατί θεωρεί πως “θα ωφεληθούν πολλοί από τα πάθη και τα παθήματα του”».
Θυμάστε την αίσθηση, τη σύνδεση που είχατε με το μυθιστόρημα του Γιάννη Καλπούζου, μετά την πρώτη σας συνάντηση με αυτό;
«Το μυθιστόρημα το διάβασα κάποιους μήνες πριν μου γίνει η πρόταση γι’ αυτή την παράσταση, στο πλαίσιο της αγάπης μου για τα μυθιστορήματα. Όταν -κάποιους μήνες μετά- μου έγινε η πρόταση, ενθουσιάστηκα. Θυμάμαι πολύ καλά την πρώτη συνάντηση με τον συγγραφέα και τον θαυμασμό με τον οποίο τον κοιτούσα. Τότε δεν είχα ακριβώς συναίσθηση της δυσκολίας αυτού του μονολόγου. Όταν διάβασα το βιβλίο ενθουσιάστηκα και συγκλονίστηκα, ανυπομονούσα να επιστρέψω στο σπίτι για να συνεχίσω το διάβασμα. Πρόκειται για ένα σπουδαίο μυθιστόρημα και για έναν σπουδαίο συγγραφέα, που αφήνει με τα μυθιστορήματά του μια τεράστια παρακαταθήκη».
Ο συγγραφέας έχει κάνει ο ίδιος και τη θεατρική διασκευή σε μονόλογο· θα μοιραστείτε μαζί μας κάτι από την αντίδρασή του στις ερμηνείες σας; Ή το πώς τον έχετε εσείς νιώσει, να στέκετε απέναντι σε αυτές;
«Ο Γιάννη Καλπούζος έκανε και θεατρική διασκευή, κάτι πολύ σημαντικό για εμάς, διότι ως ο κατ’ εξοχήν γνώστης της ιστορίας, κράτησε τον βασικό κορμό του μυθιστορήματος. Δεν ξέρω με τι λόγια να περιγράψω την αγάπη και την πίστη που μας έχει δείξει για αυτή την παράσταση. Αγαπά και στηρίζει την παράσταση και εμένα φυσικά… πολύ καλά λόγια έχει πει, αλλά λέγοντάς τα θα φαίνεται ότι περιαυτολογώ, επομένως θα αρκεστώ να τα κρατήσω στην ψυχή μου και τη μνήμη μου. Είναι σημαντικό, όμως, να πω ότι τον ευγνωμονώ και θα τον ευγνωμονώ πάντα για τη δοτικότητά του».
Μιλήστε μας για τη σχέση σας με τον Σωτήρη Χατζάκη και το σκηνοθετικό του βλέμμα.
«Ο σκηνοθέτης της παράστασης, ο Σωτήρης Χατζάκης, που επίσης αγάπησε πολύ αυτό το έργο, βάσισε τη σκηνοθετική του γραμμή στην ερμηνεία και την απλότητα. Ο Σωτήρης Χατζάκης αγαπά ιδιαίτερα αυτά τα έργα και στην πορεία του μας το έχει δείξει. Είναι σπουδαίο το πώς συντονιστήκαμε όλοι οι συντελεστές στη δημιουργία αυτής της παράστασης με αυτό το έργο».
Μία και μόνο αθηναϊκή στάση για τη «Σέρρα»· λίγα λόγια, κάποιες σκέψεις σας, για την πολυαναμενόμενη, για εμάς, βραδιά;
«Το “Σέρρα” διανύει τον τρίτο του χρόνο… τα πρώτα δυο χρόνια, η παράσταση παιζόταν στη Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη και φέτος κάνει την πανελλαδική και παγκόσμιά του περιοδεία. Έως τώρα δεν έχει παρουσιαστεί σε ανοιχτό χώρο. Αποφασίσαμε, όμως, να κάνουμε μια μικρή περιοδεία το καλοκαίρι, σε πολύ επιλεγμένα θέατρα. Η πρεμιέρα της καλοκαιρινής περιοδείας είναι στην Αθήνα, στο Θέατρο Βράχων για μια και μόνο παράσταση στις 22 Ιουνίου. Είναι υπέροχο αυτό το θέατρο και ανυπομονώ, και εγώ μαζί με εσάς, γι’ αυτή την βραδιά».
Τρίτη χρονιά τεράστιας καλλιτεχνικής επιτυχίας· πώς νιώθετε μέσα αυτή την τεράστια αποδοχή; Η δική μας αίσθηση είναι πως η πλούσια καλλιτεχνική σας διαδρομή χωρίζεται σε πριν και μετά «Σέρρα» εποχή. Θα συμφωνούσατε;
«Τρίτη χρονιά και η παράσταση αυτή ξεκίνησε για τρεις μήνες… Μόνο ευγνωμοσύνη και χαρά μπορώ να νιώθω που αυτό που εμείς αγαπήσαμε, το αγάπησε τόσο και ο κόσμος και μας τιμά όπου και να παίξουμε. Όσον αφορά το δεύτερο ερώτημα σας… δε μπορώ να ξέρω πώς μπορεί να φαίνεται για τους άλλους… η δική μου αίσθηση είναι ότι το “Σέρρα” έρχεται ως συνέχεια των προηγούμενων χρόνων που εργάζομαι. Με την έννοια ότι με τα χρόνια που εργάζομαι ως ηθοποιός, μαθαίνω συνέχεια και εκπαιδεύομαι και αυτό που με ενδιαφέρει πάντα -σε κάθε τομέα της ζωής μου βέβαια- είναι να εξελίσσομαι».
Πανελλαδική και παγκόσμια περιοδεία· λίγα λόγια για τις αντιδράσεις του κοινού; Δώστε μας κάποιες εικόνες, που νιώθετε πως ποτέ δε θα ξεχαστούν.
«Πανελλαδική και παγκόσμια περιοδεία… και μεγάλη μας χαρά που ταξιδεύει αυτή η παράσταση και λέμε αυτή την ιστορία παντού. Αυτό που είναι εντυπωσιακό για μένα σε κάθε παράσταση είναι η σύνδεση που αποκτούμε με τους θεατές. Και αυτό συμβαίνει σε κάθε παράσταση. Εργάζομαι ως ηθοποιός 25 χρόνια· πρώτη φορά μου συμβαίνει να υπάρχει τόση ησυχία και συμπόρευση με τους θεατές. Κάθε παράσταση είναι ένα ταξίδι που γίνεται με τους θεατές και με μένα, με μένα και με τους θεατές. Νιώθω ότι αναπνέουμε μαζί. Το συγκινητικό, λοιπόν, είναι το βίωμα στη διάρκεια της παράστασης. Από κει και πέρα, μετά την παράσταση, όταν συναντιόμαστε με τους θεατές κάτω από τη σκηνή, αυτό που κρατώ είναι τα βλέμματά τους, και τα λόγια τους, βεβαίως, αλλά και σε πολλές περιπτώσεις άνθρωποι που δεν μπορούν να μιλήσουν, μιλούν όμως τόσο τα βλέμματά τους, που έχω κρατήσει πολλά ως φυλαχτό. Κάτι άλλο που είναι εντυπωσιακό και θλιβερό είναι πόσοι άνθρωποι μου έχουν πει ότι δεν γνώριζαν τίποτα για τη Γενοκτονία των Ποντίων. Τίποτα. Και δεν φταίνε εκείνοι. Στο σχολείο αναφέρεται ελάχιστα. Από την εκάστοτε κυβέρνηση, ελάχιστα. Λέει ο Καλπούζος στο οπισθόφυλλο του μυθιστορήματος, όχι στην παράσταση, την εξής φράση “Πας μπροστά, όταν δεν ξεχνάς από πού έρχεσαι”. Ας κάνει ο καθένας τη δική του αναγωγή…».
Το έργο ακουμπά στις καρδιές όλων -ανεξαρτήτου καταγωγής. Θα θέλαμε, όμως, πολύ να μας δώσετε και ένα στίγμα για την ανταπόκριση των Ποντίων· για τη σχέση τους με την παράσταση!
«Πράγματι, αυτό το έργο και αυτή η παράσταση απευθύνεται σε κάθε άνθρωπο, από όπου και αν κατάγεται. Και οι αντιδράσεις των ανθρώπων που δεν κατάγονται από τον Πόντο δεν είναι λιγότερο συγκινητικές σε σχέση με τους Πόντιους. Άλλωστε, διαχωρισμός δεν υπάρχει. Είναι ένα έργο κοινωνικό -όπως το χαρακτηρίζει ο συγγραφέας- μέσα στο οποίο βλέπουμε μια μεγάλη ιστορική περίοδο. Ωστόσο, οι αντιδράσεις των ανθρώπων που έχουν καταγωγή από τον Πόντο, από τη Σοβιετική Ένωση ή από την Αρμενία είναι βαθιά συγκινητικές. Μου λένε συχνά ιστορίες της δικής τους οικογένειας και ανατριχιάζω».
Δυο χρόνια σε έναν μονόλογο ζωής και θανάτου, βαθιάς ψυχικής έντασης αλλά και τεράστιας επιτυχίας. Πώς νιώθετε μέσα στους ρόλους σας, σε σχέση με τον πρώτο καιρό; Έχει αυτό το πέρασμα του χρόνου και ο βαθύς εναγκαλισμός με τη Λεμονιά και τους συνολικά δώδεκα ρόλους που ερμηνεύετε, επίδραση στη «σχέση» σας μαζί τους -στο πώς τους νιώθετε, στο πώς τους ερμηνεύετε;
«Από την αρχή των προβών συνδέθηκα με όλους τους ρόλους. Η αλήθεια είναι, όμως, πως μέσα σε αυτά τα χρόνια, όλους τους ρόλους τους γνωρίζω περισσότερο και καθώς ποτέ δεν ησυχάζω, προσπαθώ πάντα να εξελίσσομαι και να τους εξελίσσω… και συνέχεια ανακαλύπτω κάτι καινούργιο…Είναι μαγικό αυτό στο θέατρο…αυτή η επανάληψη που δεν είναι επανάληψη, είναι νέα δημιουργία σε κάθε παράσταση, παρόλη τη σταθερότητα πολλών παραγόντων».
Σκεφτείτε έναν από τους ρόλους· ποιος σας ήρθε πρώτος στο μυαλό; Πείτε μας κάποια από τα λόγια του.
«Ο πρώτος ρόλος που μου ήρθε στο νου είναι αυτός της μάνας, της Φιλάνθης. Όλους τους ρόλους τους αγαπώ και τους συμπονώ. Ή μάλλον σχεδόν όλους… Η μάνα αυτής της ιστορίας με συγκινεί πολύ. Η γλύκα της, η ποιότητά της και ο δυναμισμός της. Τη συμπονώ για όλα τα δύσκολα που έχει περάσει και με συγκινεί η δύναμή της να ζητήσει συγγνώμη, όταν αντιλαμβάνεται κάποια λάθη που έκανε».
Σέρρρα· ο πλέον εμβληματικός χορός των Ποντίων…Σέρρα…· να κλείσουμε με δυο συναισθήματα, δυο λέξεις, τις πρώτες σκέψεις που σας περνούν στο άκουσμα και μόνο της λέξης; Σέρρα.
«Δύναμη, αγωνιστικότητα, βαθιά επιθυμία για ζωή, ένωση, καθαρό βλέμμα. Αυτές οι λέξεις μου έρχονται στο άκουσμα του Σέρρα».
Ταυτότητα Παράστασης
Ερμηνεία: Χρύσα Παπά
Συγγραφέας και θεατρική διασκευή: Γιάννης Καλπούζος
Σκηνοθεσία: Σωτήρης Χατζάκης
Φωτισμοί: Αντώνης Παναγιωτόπουλος
Σύνθεση-Μουσική Επιμέλεια: Ματθαίος Τσαχουρίδης
Σκηνικά-Κοστούμια: Έρση Δρίνη
Χοροδιδασκαλία: Στέφανος Σιδηρόπουλος
Φωτογραφία αφίσας: Πάνος Βλασόπουλος
Φωτογραφίες παράστασης: Αγγελική Κοκκοβέ
Γραφιστική επιμέλεια-Video Editing-Πρόγραμμα παράστασης: Μαίρη Μούσα
Προβολή-επικοινωνία: Μαρκέλλα Καζαμία
Παραγωγή: Sifa Production
Προπώληση: more.com
