© Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
Το «οπερΩτικό μονόδραμα» «Σαρλότ», σε μουσική και λιμπρέτο της νέας συνθέτριας Λίνας Ζάχαρη, παρουσιάζεται σε πανελλήνια πρώτη στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο ΚΠΙΣΝ για δύο μοναδικές παραστάσεις στις 13 και 15 Ιουνίου, στις 8.30 μ.μ. [λεωφ. Συγγρού 364, Καλλιθέα].
Τη σκηνοθεσία υπογράφει η Ρηνιώ Κυριαζή, ενώ το οκταμελές μουσικό σύνολο διευθύνει η Μυρσίνη Χατζηκωνσταντή. Τον ομώνυμο ρόλο ερμηνεύει η μεσόφωνος Ιωάννα Φόρτη.
Με αφορμή τον ανεκπλήρωτο έρωτα του Βέρθερου και της Σαρλότ, όπως προκύπτει από «τα Πάθη του νεαρού Βέρθερου» (1774) του Γκαίτε, καθώς και τα «Αποσπάσματα του ερωτικού λόγου» (1983) του Ρολάν Μπαρτ, το έργο Σαρλότ φέρνει επί σκηνής έναν ακροβατικό, «οπερΩτικό» μονόλογο για την επιθυμία που δεν τολμά να εκφραστεί, τους δαίμονες που δεν φθείρονται και το τραύμα της απώλειας.
Η ηρωίδα, βυθισμένη σε ακίνητο πένθος από την αυτοκτονία του αγαπημένου της Βέρθερου, τολμά για πρώτη φορά να ξεστομίσει τον έρωτά της για εκείνον, σε ένα υπερβατικό παραλήρημα, όπου αναμετριέται με τα όριά της. Σε ένα σκοτεινό δωμάτιο που η ίδια οριοθετεί και όπου παγιδεύει τον εαυτό της, το συνειδητό και το ασυνείδητο, η αλήθεια και η φαντασίωση συγχέονται σε ένα ρευστό μουσικό περιβάλλον. Ο ακραίος τραγουδιστικός χείμαρρος συνδιαλέγεται με τη χαρακτηριστική υφή της μουσικής κατασκευής και ανασυντίθεται ηλεκτρονικά οδηγώντας την ηρωίδα στην τελική «απελευθερωτική» κραυγή.
Η Λίνα Ζάχαρη μίλησε μαζί μας.
Τι σας οδήγησε να σπουδάσετε σύνθεση και πότε αποφασίσατε ότι θέλετε ν’ ασχοληθείτε επαγγελματικά με τη μουσική;
«Πριν μερικά χρόνια, η μητέρα μου βρήκε μια ζωγραφιά που είχα φτιάξει στο προνήπιο, όπου είχα ζωγραφίσει τον εαυτό μου μαέστρο. Φυσικά, δεν θυμόμουν τίποτε σχετικό. Αυτό που θυμάμαι ήταν πως υπήρχε στο σπίτι ένα παλιό αρμόνιο που από πολύ μικρή ηλικία ήταν αγαπημένο μου “παιχνίδι”. Οπότε, η σχέση με τη μουσική ξεκινάει πολύ νωρίς και ήδη στα δέκα μου η απάντηση στην, άνευ πραγματικής ουσίας, ερώτηση για το μελλοντικό μου επάγγελμα ήταν ρητά “μουσικός”.
Η σύνθεση, ωστόσο, ήρθε αργότερα, αν και εδώ πρέπει να πω ότι ο μπαμπάς μου, για λόγο που δεν έχω αποσαφηνίσει, πάντα ονειρευόταν να γίνω συνθέτης. Η οριστική απόφαση να ασχοληθώ με τη σύνθεση ήρθε όσο βρισκόμουν στο Λονδίνο, όπου σπούδαζα πιάνο, μέσα από μια σειρά παραγόντων».
Υπάρχει κάποιος καλλιτέχνης, το έργο του οποίου έδρασε καταλυτικά στον τρόπο με τον οποίο συνθέτετε η ίδια και αν ναι, ποιος;
«Δεν υπάρχει ένας συγκεκριμένος. Αγαπώ πολύ την όπερα και το μουσικό θέατρο και ξεχωρίζω ως αγαπημένο μου τον Βέρντι. Κατά τ’ άλλα, όλος ο 20ός αιώνας με ενδιαφέρει· και αν πρέπει να ξεχωρίσω κάποιους, αυτοί θα ήταν ο Στραβίνσκυ, ο Στοκχάουζεν και ο Γιάννης Χρήστου. Θεωρώ μεγάλη τύχη που ζούμε σε μια εποχή που σε μεγάλο βαθμό έχουμε απαλλαγεί από ταμπέλες και η δημιουργία δεν υπόκειται σε περιοριστικές κατηγοριοποιήσεις. Είναι απελευθερωτικό».
Η παράστασή σας «Σαρλότ» είναι βασισμένη στα «Πάθη του νεαρού Βέρθερου» του Γκαίτε και τα «Αποσπάσματα του ερωτικού λόγου» του Μπαρτ. Ποιος είναι ο κοινός τόπος των παραπάνω και γιατί τα επιλέξατε;
«Η “Σαρλότ” έχει ως αφορμή την ομώνυμη ηρωίδα του Γκαίτε και το λιμπρέτο της είναι φτιαγμένο από προσαρμοσμένα χωρία από τα “Αποσπάσματα του ερωτικού λόγου”, που αυτά πυροδότησαν τη σύλληψη της “Σαρλότ”. Η ιστορία του Βέρθερου με συγκινεί σε πολλαπλά επίπεδα, όχι μόνο μυθοπλαστικά, αλλά πώς η δυναμική της πυροδότησε ένα ολόκληρο κίνημα και ένα πρωτοφανές για την εποχή κύμα αυτοκτονιών. Επίσης, βρίσκω πολύ ενδιαφέρον μορφολογικά το είδος του επιστολικού μυθιστορήματος. Όλη η ιστορία φτάνει σ’ εμάς μέσα από το φίλτρο ενός συγκεκριμένου ήρωα. Κι αν η Σαρλότ είχε φωνή;
Κοινός τόπος των δυο είναι ένας ερωτευμένος που, ανεξαρτήτως συνθηκών, μιλά. Οποιοσδήποτε που τολμά να μιλήσει. Να μιλήσει για τον ίδιο τον έρωτα στην οντολογική του διάσταση ως διεύρυνση των ορίων της πραγματικότητας».
Τι οδηγεί την ηρωίδα να φτάσει να φλερτάρει με τα όριά της;
«Η ματαίωση και το ξόδεμα του ίδιου του εαυτού της».
Πρόκειται για ένα, όπως το χαρακτηρίζετε, «οπερΩτικό» μονόδραμα. Τι ρόλο παίζει ο έρωτας στη δική σας ζωή;
«Αρχικά, να πω ότι τον χαρακτηρισμό “οπερΩτικό” τον οφείλω στην Ιωάννα Φόρτη. Προέκυψε εντελώς αυθόρμητα, συζητώντας. Μας άρεσε και το κρατήσαμε. Αν και δεν τα πηγαίνω καλά με πάσης φύσης ταμπέλες, η “Σαρλότ” είναι, δίχως αμφιβολία, έργο άκρως “οπερΩτικό”. Και αν μπορώ να πω ότι ξέρω πέντε πράγματα για την όπερα, δεν θα έλεγα με την ίδια ασφάλεια το ίδιο για τον έρωτα. Ζούμε στην εποχή που ο έρωτας έχει εκπέσει στην ιδεοληπτική ασφάλεια οριοθετημένων απολαύσεων που υπόκεινται σε όρους καταναλωτικής ελευθεριότητας. Άραγε πόση απόσταση έχει ο αλγόριθμος των ιστοσελίδων γνωριμιών όπως το Tinder από έναν γάμο με συνοικέσιο; Και στις δυο περιπτώσεις υπάρχει μια εκ των προτέρων τακτοποίηση προς αποφυγή της τυχαιότητας, του ρίσκου, της συνάντησης. Θα δανειστώ από τον Ρεμπώ τη διατύπωση “Τον έρωτα πρέπει να τον επινοήσουμε από την αρχή”. Και αν πρέπει να δώσω μια απάντηση τι είναι για μένα ο έρωτας, θα έλεγα μια εμπειρία του κόσμου βασισμένη στην ετερότητα».
Τι είναι για εσάς η μουσική; Και πόσα μπορούν να «ειπωθούν» μέσα από μια σύνθεση;
«Το παιχνίδι μου. Και δεδομένης της εσωστρέφειάς μου, συχνά κρύβομαι πίσω από τις νότες μου».
Είστε μια πολύ νέα καλλιτέχνιδα. Ποιες οι μεγαλύτερες δυσκολίες με τις οποίες έρχεστε αντιμέτωπη και πώς τις ξεπερνάτε;
«Η μεγαλύτερη δυσκολία είναι η δυσπιστία με την οποία αντιμετωπιζόμαστε οι καλλιτέχνες τόσο από την πολιτεία, όσο και από την κοινωνία. Οι τίτλοι μας δεν αναγνωρίζονται -και μιλάμε για χρόνια σπουδών και μελέτης, ενώ συχνά στη φράση “Είμαι μουσικός”, λαμβάνουμε την απάντηση “Και τι δουλειά κάνεις;”. Υπάρχει μια διάχυτη υποτίμηση. Ενίοτε και στο στενό περιβάλλον. Σαν να είμαστε άεργοι χομπίστες, υποχρεωμένοι να προσφέρουμε διασκέδαση με πενιχρές ή ανύπαρκτες αμοιβές. Εγώ έχω την τύχη να έχω δίπλα μου μια ομάδα σταθερών και πολύ αγαπημένων συνεργατών που προσπαθούμε, και εν πολλοίς τα καταφέρνουμε, τα πράγματα να συμβαίνουν. Με τον δικό μας τρόπο. Μακριά από δογματισμούς και οικονομίστικες πρακτικές. ΟπερΩτικά και απελευθερΩτικά…»
Ταυτότητα Παράστασης
Μουσικό θέατρο
Λίνα Ζάχαρη
Σαρλότ
οπερΩτικό µονόδραµα
13, 15 Ιουνίου 2024
Ώρα έναρξης: 20.30
Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής
Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
Σε συμπαραγωγή με την Arte Libera
Μουσική, λιμπρέτο: Λίνα Ζάχαρη
Μουσική διεύθυνση: Μυρσίνη Χατζηκωνσταντή
Σκηνοθεσία: Ρηνιώ Κυριαζή
Σκηνικό, κοστούμια: Νεκταρία Ηλιάκη, Ναταλία Μαντά
Σχεδιασμός φωτισμών: Στέβη Κουτσοθανάση
Μουσική προετοιμασία: Μαριάννα Νικολακοπούλου
Σαρλότ: Ιωάννα Φόρτη
Μουσικοί: Κρινιώ Τρούλου (όμποε), Γιάννης Κρητικός (κλαρινέτο), Μαριάννα Νικολακοπούλου (πιάνο, τσελέστα), Διονύσης Βερβιτσιώτης, Βανέσσα Αθανασίου (βιολί), Αντίλοχος Τρανός (βιόλα), Αστέριος Πούφτης (βιολοντσέλο), Νίκος Τσουκαλάς (κοντραμπάσο)
