H Σανλιούρφα (Şanlıurfa), στη Νοτιοανατολική Τουρκία, παραμένει ένα από τα σημαντικά κέντρα που ρίχνουν φως στην ανθρώπινη ιστορία, με πολυάριθμες ανακαλύψεις από τις ανασκαφές σε διάφορα σημεία της περιοχής.
Το σημείο Τας Ταπελέρ (Taş Tepeler) (Σωρός από πέτρες), που περιλαμβάνει τις παλαιότερες νεολιθικές τοποθεσίες του κόσμου όπως το Γκιομπεκλί Τεπέ (Göbeklitepe) και το Καραχάν Τεπέ (Karahantepe), μετασχηματίζουν τις γνώσεις μας για την προϊστορία μέσω αξιοθαύμαστων ανακαλύψεων. Το φθινόπωρο είναι η ιδανική εποχή για αυτές τις εκπληκτικές ανακαλύψεις.
Κάθε νέα ανακάλυψη προσφέρει έναν ακόμη συναρπαστικό λόγο για να επισκεφθείτε αυτή τη γοητευτική περιοχή
Το Καραχάν Τεπέ έρχεται στο προσκήνιο για άλλη μια φορά. Πρόσφατες ανασκαφές στο σημείο αυτό έχουν αποκαλύψει, για πρώτη φορά, έναν στύλο σχήματος Τ με λαξευμένο ένα ανθρώπινο πρόσωπο, αποκαλύπτοντας μια εντυπωσιακή νέα έκφραση της φαντασίας των ανθρώπων της Νεολιθικής Εποχής. Μέχρι σήμερα, οι στύλοι σχήματος Τ που ανακαλύφθηκαν στο Γκιομπεκλί Τεπέ και στη γύρω περιοχή, διακοσμημένοι με σκαλισμένα χέρια και σκαλισμένες παλάμες, υποστήριζαν την ερμηνεία ότι οι συγκεκριμένοι μνημειακοί λίθοι συμβόλιζαν την ανθρώπινη μορφή. Ωστόσο, η νέα ανακάλυψη από το Καραχάν Τεπέ αποτελεί σημαντικό ορόσημο στις σπουδές της Νεολιθικής Εποχής, καθώς αντιπροσωπεύει την πρώτη γνωστή απεικόνιση ανθρώπινου προσώπου σκαλισμένου σε έναν στύλο σχήματος Τ. Το πρόσωπο, λαξευμένο στο άνω μέρος του στύλου, έχει έντονα περιγράμματα, βαθουλωμένα μάτια και πλατιά, επίπεδη μύτη, αντανακλώντας το χαρακτηριστικό στιλ των αγαλμάτων ανθρώπινων μορφών που είχαν παλαιότερα ανακαλυφθεί στο Καραχάν Τεπέ.
Ο χώρος παρέχει συνεχώς νέες πληροφορίες για τις προϊστορικές κοινωνίες, ενισχύοντας τις γνώσεις μας για τα μυστήριά τους. Νωρίτερα φέτος, η περιοχή αποκάλυψε κάτι πραγματικά εξαιρετικό, κάτι που θεωρείται η παλαιότερη γνωστή τρισδιάστατη μυθολογική απεικόνιση στον κόσμο.
Τα θαύματα του Τας Ταπελέρ
Μεταξύ των πολλών αρχαιολογικών θησαυρών της Σανλιούρφα, η περιοχή του Γκιομπεκλί Τεπέ που περιλαμβάνεται στα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, είναι η πρώτη αρχαιολογική περιοχή που άλλαξε για πάντα ό,τι γνωρίζαμε για την ανθρώπινη ιστορία. Το Γκιομπεκλί Τεπέ γοητεύει τους επισκέπτες με τα εξαιρετικά του ευρήματα: κολοσσιαίοι στύλοι σχήματος Τ, το πρώτο γλυπτό επιζωγραφισμένου αγριόχοιρου σε φυσικό μέγεθος και η πρόσφατα ανακαλυφθείσα ανθρώπινη μορφή εγχάρακτη σε τοίχο ως ανάθημα.
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι λάτρεις της ιστορίας από ολόκληρο τον κόσμο συρρέουν στο σημείο αυτό: το Γκιομπεκλί Τεπέ καλωσόρισε 497.394 επισκέπτες τους πρώτους οκτώ μήνες του 2025, νούμερο που το ανέδειξε σε έναν από τους αρχαιολογικούς προορισμούς της Τουρκίας με τον μεγαλύτερο αριθμό επισκεπτών.
Η Σανλιούρφα έχει πολλά να προσφέρει
Εκτός από αυτούς τους οικισμούς της Νεολιθικής Εποχής, μια άλλη σημαντική στάση στη Νεολιθική Διαδρομή της Σανλιούρφα είναι το Μουσείο της Σανλιούρφα. Tο μεγαλύτερο μουσειακό συγκρότημα της Τουρκίας είναι και ένα από τα πλουσιότερα σε ό,τι αφορά τα εκθέματα. Οι αίθουσες του μουσείου διατάσσονται με χρονολογική σειρά μεταφέροντας τους επισκέπτες από την προϊστορική εποχή μέχρι σήμερα. Επιπλέον, το Μουσείο Ψηφιδωτών του Χαλεπλί Μπαχτσέ (Haleplibahçe), το οποίο βρίσκεται δίπλα στο Μουσείο της Σανλιούρφα, εντυπωσιάζει με την εξαιρετική συλλογή του από ψηφιδωτά που παρουσιάζονται στην αρχική τους θέση.
Η Σανλιούρφα, που συχνά περιγράφεται ως υπαίθριο μουσείο της Νοτιοανατολικής Τουρκίας, προσφέρει επίσης πολλούς άλλους πολιτιστικούς θησαυρούς πέρα από τα νεολιθικής προέλευσης πλούτη της. Από το θρυλικό Μπαλικλίγκιολ (Balıklıgöl) στα εμβληματικά θολωτά σπίτια του Χαρράν (Harran), κάθε γωνιά της πόλης καλεί τους επισκέπτες να την εξερευνήσουν. Και, φυσικά, η κουζίνα της Σανλιούρφα αποτελεί από μόνη της ένα ξεχωριστό ταξίδι: Από τα ζουμερά κεμπάμπ στα νόστιμα «λαχματζούν» (lahmacun) και «τζιγκ κιοφτέ» (çiğ köfte), κάθε γεύμα είναι μια πρόσκληση να γευτείτε την ιστορία. Το τοπικό πρωινό της Σανλιούρφα είναι ψητό συκώτι προβάτου, το οποίο αποτελεί αυτό καθαυτό μια εμπειρία.
Στο πλαίσιο του Προγράμματος Τας Ταπελέρ, που υλοποιείται από το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας, η ανασκαφική περίοδος του 2025 συνεχίζεται σε δέκα τοποθεσίες της περιοχής. Μεταξύ αυτών των αρχαιολογικών χώρων, οι παρακάτω είναι ανοιχτοί για τους επισκέπτες όλο το έτος: Γκιομπεκλί Τεπέ, Καραχάν Τεπέ, Σαϊμπούρτς (Sayburç), Σεφέρ Τεπέ (Sefertepe), Χαρμπετσουβάν Τεπεσί (Harbetsuvan Tepesi), Γκιουρτσού Τεπέ (Gürcütepe), Τσακμάκ Τεπέ (Çakmaktepe), Γιενί Μαχαλέ (Yeni Mahalle) και Σογιούτ Ταρλασί (Söğüt Tarlası). Από τρισδιάστατα γλυπτά και οστά ζώων μέχρι λίθινα αγγεία, χάντρες, στολίδια και περίτεχνα ανάγλυφα, κάθε αντικείμενο που έχει ανακαλυφθεί προσφέρει μια ματιά στις απαρχές της ανθρώπινης δημιουργικότητας σε αυτούς τους οικισμούς.
Πηγή: Γραφείο Πολιτισμού & Τουρισμού της Τουρκίας
Επιμέλεια: Γιώργος Κουλουβάρης
[email protected]
