Ο αρχαιολόγος που ανακάλυψε τον αρχαιότερο σωζόμενο ελληνικό ιππόδρομο, αυτόν των Δελφών, ο διακεκριμένος πανεπιστημιακός δάσκαλος Πάνος Βαλαβάνης, έφυγε από τη ζωή, σε ηλικία, 71 ετών, σκορπίζοντας βαθιά θλίψη στον κόσμο της αρχαιολογίας.
Γεννημένος στην Αθήνα, με καταγωγή από τον Μεσότοπο της Λέσβου, ο Πάνος Βαλαβάνης σπούδασε Κλασική Αρχαιολογία στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και στη συνέχεια στο γερμανικό Πανεπιστήμιο του Βύρτσμπουργκ ενώ απέκτησε τις πρώτες, καθοριστικές ανασκαφικές εμπειρίες του στο πλευρό σπουδαίων αρχαιολόγων μεταξύ των οποίων οι Βασίλειος Λαμπρινουδάκης, Πέτρος Θέμελης, Μιχάλης Τιβέριος και οι Γερμανίδες Έρικα Σίμον και Χάιντε Φρόνινγκ-Κέλερ.
Από το 1980 εργαζόταν στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και από το 2000 έως την συνταξιοδότηση του διετέλεσε καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής.
Είχε συμμετάσχει σε πλήθος ανασκαφών με σημαντικότερη αυτή στον ελαιώνα της Ιτέας, όπου, το 2012, εντόπισε τα ίχνη του αρχαιότερου σωζόμενου ιπποδρόμου, στην Ελλάδα, ο οποίος χρονολογείται στη β΄ δεκαετία του 6ου αι. π.Χ. και αποτελεί τον δεύτερο σημαντικότερο μετά τον ιππόδρομο της αρχαίας Ολυμπίας. Εκεί φέρεται να πραγματοποιούνταν οι ιππικοί αγώνες των Πυθίων όπου έτρεξε και ο περίφημος Ηνίοχος.
Ο Πάνος Βαλαβάνης είχε να επιδείξει επίσης πλούσιο συγγραφικό έργο με βασικούς θεματικούς άξονες την αρχαία ελληνική κεραμική και εικονογραφία, την αρχιτεκτονική και την τοπογραφία της αρχαίας Αθήνας, τον αρχαίο αθλητισμό και την αρχαία ελληνική τεχνολογία.
Δήλωση της Υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη
Πληροφορούμενη την απώλεια του Πάνου Βαλαβάνη, η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη έκανε την ακόλουθη δήλωση:
Με βαθιά θλίψη πληροφορήθηκα την απώλεια του Πάνου Βαλαβάνη, ενός ξεχωριστού επιστήμονα, με σημαντικότατη πορεία στην έρευνα και τη διδασκαλία. Διαπρεπής πανεπιστημιακός, ο Πάνος Βαλαβάνης διέπλασε γενιές επιστημόνων, στο πεδίο της Κλασικής Αρχαιολογίας, μέσω της στιβαρής και πολύχρονης σταδιοδρομίας του στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ως άνθρωπος του πεδίου, συνδέθηκε με την ανασκαφική έρευνα, σε πολλές τοποθεσίες, αλλά ιδιαίτερα στον ελαιώνα της Ιτέας, όπου εντόπισε τα ίχνη του αρχαιότερου σωζόμενου ιπποδρόμου, στην Ελλάδα. Κατέλιπε ένα ογκώδες και πολύμορφο συγγραφικό έργο, εστιάζοντας, ιδιαίτερα, στα πεδία της κεραμικής, της εικονογραφίας, της αρχιτεκτονικής και της τοπογραφίας της αρχαίας Αθήνας αλλά και της αρχαίας ελληνικής τεχνολογίας, αφήνοντας μας μια πολύτιμη και αναντικατάστατη παρακαταθήκη.
Η απώλεια του Πάνου Βαλαβάνη σηματοδοτεί για μένα το τέλος μιας στενής, πολύχρονης σχέσης και δημιουργικής συνεργασίας. Ο Πάνος ήταν πάντοτε όχι μόνο ένας αφοσιωμένος και εμπνευσμένος αρχαιολόγος, αλλά και ένας πολύτιμος φίλος, που μοιραζόταν γενναιόδωρα την εμπειρία, τις πολύπλευρες γνώσεις του, την ξεχωριστή ματιά του.
Στην Έφη και στα παιδιά, τους φίλους και τους πολλούς μαθητές του, απευθύνω ειλικρινέστατα συλλυπητήρια.
