Συνέντευξη Τύπου για την παρουσίαση του έργου «Αποκατάσταση και επανάχρηση του τμήματος Σ2 του βιομηχανικού συγκροτήματος Ζυθοποιίας ΦΙΞ», πραγματοποιήθηκε στο αμφιθέατρο «Ξανθίππη Χόιπελ» του MOMus – Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, από την Υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη και τον Διευθύνοντα Σύμβουλο του Ομίλου DIMAND Δημήτρη Ανδριόπουλο, παρουσία του Μητροπολίτη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως κ. Βαρνάβα, της Περιφερειάρχου Κεντρικής Μακεδονίας Αθηνάς Αηδονά, του Δημάρχου Θεσσαλονίκης Στέλιου Αγγελούδη και του Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου του MOMus Επαμεινώνδα Χριστοφιλόπουλου.
Το ΦΙΞ, ένα από τα εμβληματικότερα δείγματα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής του 19ου αιώνα, αποτελεί μοναδικό μνημείο της βιομηχανικής ιστορίας και της τεχνολογικής εξέλιξης της Θεσσαλονίκης. Η αποκατάσταση του τμήματος Σ2 προβλέπει τη διατήρηση in situ του αυθεντικού μηχανολογικού εξοπλισμού της ζυθοποιίας, ως τεκμήριο της βιομηχανικής κληρονομιάς, αναπόσπαστο στοιχείο της νέας πολιτιστικής χρήσης του μνημείου.
Η επανάχρηση του συγκροτήματος εντάσσεται στο στρατηγικό σχεδιασμό του Υπουργείου Πολιτισμού για τη διάσωση και επαναλειτουργία με νέες πολιτιστικές χρήσεις κελυφών κτηρίων χαρακτηρισμένων μνημείων. Το Τμήμα Σ2 της «Ζυθοποιίας ΦΙΞ» πρόκειται να μετατραπεί σε ισχυρό πολιτιστικό πυρήνα στεγάζοντας τη Συλλογή Κωστάκη –την περίφημη διεθνώς συλλογή της ρωσικής πρωτοπορίας– η οποία ανήκει στο MOMus και την Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης, η οποία αποκτά δική της έδρα και χώρους ειδικά προορισμένους για την δραστηριότητά της.
Όπως τόνισε η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη στην τοποθέτησή της: «Είμαστε για μια ακόμη φορά στη Θεσσαλονίκη για έναν πολύ σημαντικό σκοπό, που συνδέεται με το πρώην βιομηχανικό συγκρότημα της Ζυθοποιίας ΦΙΞ. Για το μνημειώδες συγκρότημα της πόλης, που συνδέεται με την περίοδο της βιομηχανικής ανάπτυξης και της οικονομικής ακμής της πόλης. Το 1994, το Υπουργείο Πολιτισμού προχώρησε στην κήρυξη του συγκροτήματος ως ιστορικού και διατηρητέου μνημείου. Από τότε και μετά, η ιδιοκτησία σου συγκροτήματος πέρασε από πολλές φάσεις, για να καταλήξει, το 2022, στην εταιρεία Φίλμα Μονοπρόσωπη Εταιρεία Αξιοποίησης και Ανάπτυξης Ακινήτων. Η απαλλοτρίωση ή η εξαγορά του τμήματος Σ2 του βιομηχανικού συγκροτήματος είχε αποφασιστεί το 2007. Όμως η υλοποίησή της δεν κατέστη δυνατή. Με αυστηρή τήρηση των διαδικασιών του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου, το Υπουργείο Πολιτισμού προχώρησε τον περασμένο Αύγουστο στη απ΄ ευθείας αγορά του κτηρίου Σ2 του ΦΙΞ, έναντι 8.232.000 ευρώ. Σύμφωνα με την Κτηματική Υπηρεσία του Δημοσίου η αντικειμενική αξία του ακινήτου είναι 9.402.875,37 ευρώ. Το Υπουργείο Πολιτισμού διασφάλισε, έτσι, την δυνατότητα άμεσης αποκατάστασης και επανάχρησης του κτηρίου-μνημείου».
Η απόκτηση του κτηρίου δεν αφορά μόνο στην προστασία της βιομηχανικής κληρονομιάς, αλλά και στην ανάπτυξη πολιτιστικών υποδομών υψηλού επιπέδου. Ο χώρος που προσφέρει το κτήριο Σ2, σε συνδυασμό με τον αυθεντικό μηχανολογικό εξοπλισμό του βιομηχανικού συγκροτήματος, είναι ιδανικός για την έκθεση της συλλογής Κωστάκη με τρόπο που να αναδεικνύει την ιστορική και καλλιτεχνική της αξία, ενώ, παράλληλα, δημιουργούνται οι αναγκαίες συνθήκες για την ανάπτυξη έρευνας, εκπαιδευτικών προγραμμάτων και διεθνών συνεργασιών. Παράλληλα, το συγκρότημα βρει τη μόνιμη στέγη της η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης (ΚΟΘ), που αποκτά έναν χώρο σύγχρονων υποδομών για την προετοιμασία και τις δραστηριότητές της, ενισχύοντας τη δυναμική του πολιτιστικού πυρήνα που διαμορφώνεται στη δυτική Θεσσαλονίκη.
«Θέλω να επισημάνω, είπε η Λίνα Μενδώνη, την συνεισφορά του Δημήτρη Ανδριόπουλου και του Ομίλου DIMAND, ο οποίος, εκτός από την αποδοχή της συμφωνηθείσας τιμής αγοράς, με δωρεά του προς το Υπουργείο Πολιτισμού αναλαμβάνει την εκπόνηση του συνόλου των αναγκαίων μελετών για την αποκατάσταση του συγκροτήματος. Η δωρεά αυτή μειώνει σημαντικά το χρόνο και το κόστος, που θα απαιτούσε η διαδικασία εκπόνησης των μελετών μέσω των διαδικασιών του Δημοσίου. Σήμερα, με την ολοκλήρωση της αγοράς και την αξιοποίηση της δωρεάς των μελετών, η αποκατάσταση του ΦΙΞ ξεκινά σε ορατό και μετρήσιμο χρόνο. Η αποκατάσταση του βιομηχανικού κτηρίου και η στέγαση δύο εμβληματικών θεσμών της Θεσσαλονίκης, συνδέει το βιομηχανικό παρελθόν με το δημιουργικό μέλλον της πόλης, ανοίγει νέους ορίζοντες για την τέχνη, τον πολιτισμό και την έρευνα. Να θυμίσω ότι η συλλογή Κωστάκη, που αριθμεί 1277 έργα, αποκτήθηκε, το 2002, από το Ελληνικό Δημόσιο-Υπουργείο Πολιτισμού επί υπουργίας Ευάγγελου Βενιζέλου, έναντι 33.500.000 ευρώ. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη επένδυση της πατρίδας μας στον πολιτισμό, που δεν αφορά στην κατασκευή υποδομών. Η συλλογή παραχωρήθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, ο φυσικός διάδοχος του οποίου είναι το MOMus. Σήμερα η αξία της έχει δεκαπλασιαστεί, ενώ δια της συλλογής αυτής το MOMus εντάσσεται αναμφίβολα στον χάρτη των διεθνών μουσείων».
Ο Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου DIMAND, Δημήτρης Ανδριόπουλος, δήλωσε: «Όταν αποφασίσαμε να επενδύσουμε στο ΦΙΞ, ξέραμε ότι δεν πρόκειται απλώς για ένα ακίνητο. Κρατούσαμε στα χέρια μας ένα κομμάτι ιστορίας 140 χρόνων. Από την πρώτη στιγμή καταλάβαμε ότι το Σ2, που πλέον ανήκει στο Υπουργείο Πολιτισμού, μπορούσε να γίνει η καρδιά ενός νέου πολιτιστικού πόλου για τη Θεσσαλονίκη. Γι αυτό και σήμερα παραδίδουμε δωρεάν στο Υπουργείο όλες τις μελέτες που αφορούν την αποκατάσταση και την επανάχρηση του Σ2. Θέλουμε η Συλλογή Κωστάκη και η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης να στεγαστούν σε έναν χώρο που σέβεται το παρελθόν του, αλλά ταυτόχρονα μιλά στη σύγχρονη εποχή· έναν χώρο ζωντανό, ανοιχτό και προσβάσιμο, που θα προσφέρει εμπειρίες πολιτισμού σε όλους τους Θεσσαλονικείς και τους επισκέπτες. Στο πλαίσιο αυτό, δημιουργούμε ένα σύγχρονο αστικό σύνολο με μεικτές χρήσεις, κατοικίες, χώρους φιλοξενίας, εστίασης και φυσικά πολιτισμού, που θα δίνει ζωή στην περιοχή όλο το 24ωρο, δημιουργώντας ουσιαστικά μια νέα γειτονιά στην καρδιά της πόλης. Η Θεσσαλονίκη έχει την τύχη αυτή τη στιγμή να διαθέτει θεσμούς που την πιστεύουν, να βλέπει σημαντικές επενδύσεις σε υποδομές και να αξιοποιεί το πλούσιο κτηριακό της απόθεμα. Όλα αυτά δημιουργούν τις προϋποθέσεις ώστε η πόλη να εκτοξευθεί και να καταλάβει τη θέση που πραγματικά της αξίζει. Το ΦΙΞ βρίσκεται σε κομβικό σημείο, στη Δυτική είσοδο της πόλης, σε μια περιοχή που τα τελευταία χρόνια μετασχηματίζεται δυναμικά. Είναι απέναντι από το HUB26, το πρώτο πράσινο επιχειρηματικό πάρκο της Θεσσαλονίκης, και σε κοντινή απόσταση από το Μουσείο Ολοκαυτώματος, το Μουσείο ΕΥΑΘ, το νέο Μητροπολιτικό Πάρκο που αναπτύσσεται, καθώς και την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, που ήδη έχει εγκατασταθεί εκεί. Η αναγέννηση του ΦΙΞ, λοιπόν, εντάσσεται σε αυτόν τον ευρύτερο μετασχηματισμό και φιλοδοξεί να γίνει σημείο αναφοράς για τον πολιτισμό και την καθημερινή ζωή της πόλης».
Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως κ.κ. Βαρνάβας, συμμετέχοντας στην παρουσίαση του εμβληματικού έργου, τόνισε τη σημασία της δημιουργίας και της αναγέννησης του τόπου μέσα από το ήθος και τις αξίες που θεμελιώνουν την κοινωνία. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά: «Το έργο αυτό εκφράζει το ενδιαφέρον της πολιτείας που, μαζί με τη δύναμη της αγάπης και της προσευχής μας για τον τόπο μας, πρέπει να γίνει αφορμή για ένα νέο ξεκίνημα, να χτίσουμε από την αρχή τον τόπο μας με δομικά υλικά την αγάπη, την ταπεινότητα, την αλήθεια, την εντιμότητα, τη φιλοκαλία και την οικολογική συνείδηση. Τελικά, το πιο πνευματικό και το πιο σπουδαίο έργο είναι να κάνει ο καθένας από εμάς καλά τη δουλειά του».
Η Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας Αθηνά Αηδονά σημείωσε: «Το ΦΙΞ είναι σύμβολο της βιομηχανικής κληρονομιάς της Θεσσαλονίκης αλλά και της δημιουργικής δυναμικής της πόλης. Η αποκατάστασή του σηματοδοτεί την αναγέννηση ενός εμβληματικού τοπόσημου, που θα συνδέσει την ιστορική μνήμη με τη σύγχρονη αστική ζωή. Ο χώρος αυτός, που κάποτε αποτέλεσε κινητήρια δύναμη της βιομηχανικής ανάπτυξης, χάρη στην πρωτοβουλία του Υπουργείου Πολιτισμού και προσωπικά της Υπουργού Λίνας Μενδώνη, ανακτά τη χαμένη αίγλη του και αποκτά ξανά ζωή και τον ρόλο που του αρμόζει στη σύγχρονη ταυτότητα της πόλης. Συνολικά η δυτική Θεσσαλονίκη, με τα έργα που σχεδιάζονται και εξελίσσονται στην περιοχή, αναγεννάται, αλλάζει κατηγορία και αναδεικνύεται σε σημείο αναφοράς για τον πολιτισμό, την οικονομία, την καινοτομία, την εξωστρέφεια».
Ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης Στέλιος Αγγελούδης δήλωσε: «Η αποκατάσταση, ανάδειξη και επανάχρηση του ιστορικού συγκροτήματος του ΦΙΞ από το ΥΠΠΟ συμβάλει καταλυτικά στην κοινή προσπάθεια για την αναγέννηση της δυτικής Θεσσαλονίκης. Το ΦΙΞ είναι ένα τοπόσημο για την πόλη. Και ως τοπόσημο, μπορεί και πρέπει να αξιοποιηθεί ως εργαλείο οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης. Το έντονο και διακριτό αποτύπωμα των πολλαπλών παρεμβάσεων του Υπουργείου Πολιτισμού στην πόλη τα τελευταία χρόνια, από την ανάδειξη των Βυζαντινών μνημείων και των αρχαιολογικών χώρων μέχρι την ουσιαστική στήριξη του σύγχρονου Πολιτισμού και την ενίσχυση θεσμών όπως τα Δημήτρια, παράγει ουσιαστικά και μετρήσιμα αποτελέσματα σε όλα τα επίπεδα, με προφανή οφέλη για την κοινωνία της Θεσσαλονίκης. Θέλω για μία ακόμη φορά να ευχαριστήσω το Υπουργείο Πολιτισμού και προσωπικά την Υπουργό Λίνα Μενδώνη, που αποδεικνύει πως η Θεσσαλονίκη είναι πράγματι στην κορυφή των προτεραιοτήτων της».
Στο τέλος της εκδήλωσης, υπογράφηκε η σύμβαση δωρεάς των μελετών αποκατάστασης του βιομηχανικού συγκροτήματος, μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και του Ομίλου DIMAND. Ο όμιλος αναλαμβάνει να παραδώσει ολοκληρωμένες τις αρχιτεκτονικές, στατικές, ηλεκτρομηχανολογικές και περιβαλλοντικές μελέτες, σε επίπεδο πλήρους ωριμότητας, μέχρι επιπέδου τευχών δημοπράτησης, ώστε το έργο να ενταχθεί άμεσα σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα.
Οι μελέτες, που εκπονεί η εταιρεία ASPA με επικεφαλής τον αρχιτέκτονα Σπύρο Τσαγκαράτο, αποτυπώνουν την αρχή της σύγχρονης επανάχρησης με σεβασμό στην αυθεντικότητα, διατηρώντας τον βιομηχανικό χαρακτήρα του χώρου και προτείνοντας έναν ζωντανό μηχανισμό πολιτιστικής αναγέννησης, στα πρότυπα των μεγάλων ευρωπαϊκών μετασχηματισμών βιομηχανικών μνημείων.
Η υπογραφή της σύμβασης σφραγίζει τη συνεργασία του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα για την υλοποίηση ενός έργου που θα αναδείξει τη δυτική Θεσσαλονίκη ως παράδειγμα αστικής και πολιτιστικής αναγέννησης.
Πηγή: ΥΠΠΟ
Επιμέλεια: Γιώργος Κουλουβάρης
[email protected]
