© Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
Η Δράμα υποδέχτηκε για 7η χρονιά το International Forum of Performance Art, αναδεικνύοντας τον ρόλο της ως πολιτιστικό σταυροδρόμι. Από τις 25 έως τις 28 Σεπτεμβρίου 2025, καλλιτέχνες και ακαδημαϊκοί από την Ελλάδα και το εξωτερικό, καθώς και φοιτητές συναντήθηκαν στην πόλη, δημιουργώντας έναν ανοιχτό χώρο διαλόγου και καλλιτεχνικής ανταλλαγής που συνδέει τη Δράμα με τη διεθνή σκηνή της performance art.
Κεντρικός άξονας της φετινής διοργάνωσης ήταν η θεματική “Ομοιο-τοπίες / Επιστροφή στη Χώρα”, που ενέπνευσαν τόσο τις εισηγήσεις του forum όσο και τις performances που θα παρουσιαστούν στο κοινό.
Το πρόγραμμα απαρτίστηκε από τη ζωντανή παρουσίαση των performances από τους καλλιτέχνες, το forum εκπαιδευτικών ομιλιών των καλλιτεχνών και ακαδημαϊκών, και το εκπαιδευτικό πρόγραμμα φιλοξενίας φοιτητών από τις ακόλουθες σχολές: Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας και Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών.
Performance παρουσίασαν οι: Sofya Shaikut, Holly Slingsby, Nathan Burt, Φίλιππος Τσιτσόπουλος, Jack Catling, Παναγιώτης Σδούκος και Ρενάτα Δαλιανούδη, Γεωργία Βεληβασάκη, Μανώλης Βραχνάκης, Μαρίνος Παπαδαντωνάκης, Γαλήνη Ηλιάσκου, Μάρω Θεοδοσίου, Μαρία Χαρέλα, Αλέξανδρος Μονοκάνδυλος, Λίζα Κουτσουδάκη, Αγάπη Κοσσίδου, Ιωάννα Σκαντζέλη, Γιάννης Σταμενίτης και Λάζαρος Αποκατανίδης.
Στο forum συμμετείχαν με ομιλίες οι: Carlos Segovia, Σωτήρης Μπαχτσετζής, Γιώργος Αραμπατζής, Πηνελόπη Χατζηδημητρίου, Χάρης Παπαχαραλάμπους, Χριστίνα Μητσάνη και οι Γιάννης Μήτρου και Βίκυ Κωνσταντινίδου, θεωρητικοί τέχνης και διοργανωτές του IFPA.
Workshop πραγματοποιήσαν οι: Μάρω Θεοδοσίου, Μαρία Φίνου, Μαρία Χαρέλα και η Χριστίνα Μητσάνη.
Οι δράσεις φιλοξενήθηκαν σε πέντε ιδιαίτερους χώρους: στο θεατράκι της Αγίας Βαρβάρας, στο πάρκο της Αγίας Βαρβάρας, στα βυζαντινά τείχη, στο Lab40 του Επιμελητηρίου Δράμας, και στον χώρο πολιτισμού «Ελευθερία», αναδεικνύοντας τη μοναδική πολιτιστική ταυτότητα της πόλης και τον ρόλο του IFPA ως forum.
Το 7ο International Forum of Performance Art (#IFPA7) ξεδιπλώθηκε σε ένα τετραήμερο πρόγραμμα με δράσεις που κάλυψαν όλο το φάσμα της performance art: ζωντανές και ψηφιακές performances, ομιλίες και ανοιχτά εργαστήρια. Εκτός από τις δια ζώσης παρουσιάσεις, οι θεατές από κάθε μέρος του κόσμου μπόρεσαν να παρακολουθήσουν 37 έργα digital performance και video art, τα οποία ξεχώρισαν μέσα από ανοιχτή πρόσκληση (open call). Οι ψηφιακές συμμετοχές είναι διαθέσιμες στην επίσημη ιστοσελίδα www.ifpa.gr.
Επιπλέον, έγινε παρουσίαση ειδικού αφιερώματος “Perfo pOET-aRt [UOWM]” με έργα φοιτητών/τριών του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών «Δημιουργική Γραφή» του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας στο Viewing Room, με την επιμέλεια της Γεωργίας Βεληβασάκη, Διδάσκουσας Performance Poetry (ΠΔΜ).
Το 7ο International Forum of Performance Art διοργανώθηκε από την Emphasis – Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης & Πολιτισμού και την Almakalma – Research Laboratory of Performing Arts με την ευγενική υποστήριξη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δράμας.
Βίκυ Κωνσταντινίδου: «Το IFPA έχει εξελιχθεί σε έναν σταθερό θεσμό που συνομιλεί ισότιμα με τη διεθνή σκηνή της performance art»
Γιάννης Μήτρου: «…θέλουμε να ρίξουμε ακόμη περισσότερο το βλέμμα μας στα Βαλκάνια όπου έχει καταπληκτικούς καλλιτέχνες»
Με την Βίκυ Κωνσταντινίδου, ιστορικό τέχνης και γενική διευθύντρια του IFPA, και τον Γιάννη Μήτρου, καλλιτεχνικό διευθυντή του IFPA, καθηγητή στο ΜΤΠ του ΕΚΠΑ, ερευνητή στο εργαστήρι Οπτικού Πολιτισμού στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, ψυχαναλυτής, είχαμε τη χαρά να μιλήσουμε.
Το International Forum of Performance Art φτάνει φέτος στην 7η του διοργάνωση. Πώς θα περιγράφατε την πορεία του IFPA από το ξεκίνημά του μέχρι σήμερα;
Β.Κ.: «Από το 2019 μέχρι σήμερα το IFPA έχει εξελιχθεί σε έναν σταθερό θεσμό που συνομιλεί ισότιμα με τη διεθνή σκηνή της performance art. Ξεκίνησε ως μια τολμηρή πρωτοβουλία, με όραμα να δημιουργηθεί ένας τόπος διαλόγου και πειραματισμού, και πλέον αποτελεί σημείο συνάντησης καλλιτεχνών, θεωρητικών και φοιτητών από όλο τον κόσμο. Είναι συγκινητικό να βλέπω πώς κάθε χρόνο η διοργάνωση αποκτά μεγαλύτερη αναγνωρισιμότητα, αφήνοντας ουσιαστικό αποτύπωμα τόσο στη Δράμα όσο και στην ευρύτερη καλλιτεχνική κοινότητα.»
Η φετινή θεματική είναι «Ομοιο-τοπίες / Επιστροφή στη Χώρα». Τι σημαίνει για εσάς αυτή η έννοια και πώς συνδέεται με τη Δράμα ως τόπο φιλοξενίας;
Β.Κ.: «Η «Χώρα» για μένα και τον Γιάννη δεν είναι απλώς ένας γεωγραφικός τόπος, αλλά ένας χώρος υποδοχής, γέννησης και μεταμόρφωσης. Η Δράμα, με το φυσικό και πολιτισμικό της τοπίο, προσφέρει το ιδανικό υπόβαθρο για να διερευνήσουμε τις ομοιοτοπίες, δηλαδή εκείνους τους κοινούς τόπους όπου οι εμπειρίες, οι μνήμες και οι καλλιτεχνικές πρακτικές συναντώνται. Είναι μια θεματική που εμπνέεται από την ίδια την πόλη και ταυτόχρονα ανοίγει έναν διάλογο με τον κόσμο.»
Στη Δράμα θα βρεθούν καλλιτέχνες και ακαδημαϊκοί από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Τι θεωρείτε ότι προσφέρει αυτή η συνάντηση τόσο στην τοπική κοινωνία όσο και στη διεθνή σκηνή της performance art;
Β.Κ.: «Για την τοπική κοινωνία, το IFPA είναι μια ευκαιρία εξωστρέφειας και επαφής με σύγχρονες μορφές τέχνης που δεν συναντώνται συχνά στην περιφέρεια. Για τη διεθνή σκηνή, η Δράμα γίνεται ένα ζωντανό εργαστήριο, ένας τόπος ανταλλαγής όπου νέες ιδέες δοκιμάζονται και σχέσεις χτίζονται. Είναι ένας αμφίδρομος διάλογος που εμπλουτίζει και τις δύο πλευρές.»
Το IFPA δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στη συμμετοχή φοιτητών. Ποια είναι η σημασία της εκπαιδευτικής διάστασης της διοργάνωσης;
Β.Κ.: «Η εκπαιδευτική διάσταση είναι κεντρική στο όραμά μας. Οι φοιτητές δεν είναι απλοί θεατές αλλά ενεργά μέλη της διοργάνωσης, συμμετέχουν σε workshops, συνεργάζονται με καταξιωμένους καλλιτέχνες και έχουν τη δυνατότητα να δοκιμάσουν στην πράξη όσα διδάσκονται θεωρητικά. Θέλουμε να καλλιεργούμε την επόμενη γενιά δημιουργών, δίνοντάς τους εργαλεία και ερεθίσματα.»
Οι δράσεις φιλοξενούνται σε ξεχωριστούς χώρους της Δράμας, όπως το πάρκο της Αγίας Βαρβάρας και τα βυζαντινά τείχη. Πώς επηρεάζει ο διάλογος με τον δημόσιο χώρο την εμπειρία της performance;
Β.Κ.: «Ο δημόσιος χώρος επαναπροσδιορίζει την performance. Δεν είναι μια ουδέτερη σκηνή, αλλά ένα δυναμικό περιβάλλον που φέρει μνήμες, ιστορία και κοινωνικές αναφορές. Όταν οι καλλιτέχνες παρεμβαίνουν σε αυτούς τους χώρους, η τέχνη αποκτά νέα νοήματα και το κοινό τη βιώνει πιο άμεσα και βιωματικά.»
Ποιο στοιχείο της φετινής διοργάνωσης θεωρείτε πιο καινοτόμο ή ιδιαίτερο σε σχέση με τις προηγούμενες χρονιές;
Β.Κ.: «Κάθε χρονιά στο IFPA προσπαθούμε να κάνουμε ένα βήμα παραπέρα. Αυτό που ξεχωρίζει φέτος είναι ότι για πρώτη φορά ανοίξαμε διεθνή open calls, δίνοντας την ευκαιρία σε περισσότερους καλλιτέχνες και ακαδημαϊκούς να συμμετάσχουν στη διοργάνωση. Παράλληλα, συνεχίζουμε και ενισχύουμε τις συνεργασίες μας με φορείς του εξωτερικού, όπως το Ινστιτούτο Γκροτόφσκι, καθώς και με ελληνικά πανεπιστήμια, εμπλουτίζοντας την εκπαιδευτική διάσταση του προγράμματος. Ο συνδυασμός όλων αυτών, μαζί με τη φετινή παρουσία καταξιωμένων διεθνών καλλιτεχνών και θεωρητικών, δίνει στη φετινή διοργάνωση έναν ακόμη πιο ισχυρό θεσμικό και διεθνή χαρακτήρα.
Τι σας εμπνέει προσωπικά στη διοργάνωση του IFPA και πώς αυτή η εμπειρία σας επηρεάζει ως διευθύντρια του IFPA και ως άνθρωπο της τέχνης;
Β.Κ.: «Το IFPA με εμπνέει γιατί είναι μια ζωντανή διαδικασία, που συνεχώς με εκπλήσσει. Με μαθαίνει να είμαι πιο ανοιχτή, πιο δεκτική στο απρόβλεπτο. Ως διευθύντρια, με γεμίζει ευθύνη αλλά και χαρά. Ως άνθρωπο της τέχνης, μου υπενθυμίζει ότι η τέχνη είναι πρωτίστως μια πράξη συνάντησης και επικοινωνίας. Επιπλέον, το IFPA αποδεικνύει ότι και η περιφέρεια μπορεί να φιλοξενεί και να παράγει υψηλού επιπέδου καλλιτεχνικές διοργανώσεις, αναδεικνύοντας τη Δράμα ως τόπο δημιουργίας και ανταλλαγής.»
Μέσα από τα open call αναδείχθηκαν νέες φωνές και προτάσεις. Ποιο είναι, κατά τη γνώμη σας, το στοιχείο που κάνει αυτές τις συμμετοχές να ξεχωρίζουν;
Β.Κ.: «Αυτό που ξεχωρίζει είναι η αυθεντικότητα και η τόλμη. Οι νέοι δημιουργοί συχνά φέρνουν μια φρέσκια, ακατέργαστη δύναμη, που δεν φοβάται να πειραματιστεί. Αυτή η ενέργεια ανανεώνει τη διοργάνωση και δημιουργεί ένα γόνιμο διάλογο με τους πιο καταξιωμένους καλλιτέχνες.»
Αν έπρεπε να περιγράψετε το IFPA με τρεις λέξεις, ποιες θα επιλέγατε και γιατί;
Β.Κ.: Συνάντηση – Πειραματισμός – Ζωντάνια. Γιατί το IFPA είναι πρώτα απ’ όλα μια συνάντηση ανθρώπων, ένας τόπος πειραματισμού και μια εμπειρία γεμάτη ζωντάνια και ενέργεια.
Το IFPA φέτος διανύει την 7η του διοργάνωση. Από καλλιτεχνικής πλευράς, πώς έχετε δει να εξελίσσεται το Forum όλα αυτά τα χρόνια;
Γ.Μ.: «Το IFPA ξεκίνησε το 2018 ως μια οραματική πράξη που μοιραστήκαμε την Βίκυ Κωνσταντινίδου, χωρίς την οποία δεν θα είχε υλοποιηθεί. Η μακροχρόνια έρευνα μου πάνω στην περφόρμανς και η σύνδεση της με πεδία όπως η φιλοσοφία, η ψυχανάλυση και η επιστήμη συναντήθηκαν με την ιστορία της τέχνης μέσα από την Βίκυ. Πέρασαν πλέον 7 χρόνια. Είναι πλέον ένας ανεξάρτητος θεσμός που κάθε χρονιά διαστέλλεται και συνομιλεί με την διεθνή καλλιτεχνική κοινότητα.»
Η θεματική «Ομοιο-τοπίες / Επιστροφή στη Χώρα» είναι ιδιαίτερα πολυσήμαντη. Πώς μεταφράζεται αυτή η ιδέα στον καλλιτεχνικό προγραμματισμό της φετινής χρονιάς;
Γ.Μ.: «Η σύνδεση της επιτελεστικής τέχνης με το πολιτικό-κοινωνικό μέσω των ανθρωπιστικών επιστημών γενικά και της φιλοσοφίας ειδικότερα διαμορφώνει τους όρους μιας λογικής της σύνδεσης όλων των θεματικών μεταξύ τους. Για παράδειγμα η προηγούμενη θεματική αφορούσε στην ουτοπία ως μια άλλη υπαρκτότητα ενώ η φετινή θεματολογία αφορά στην ομοιοτοπία, μια έννοια που επεξεργάζομαι τα τελευταία δυο χρόνια ως διεύρυνση της έννοιας ετεροτοπία που εισήγαγε ο Φουκώ. Η έννοια της Χώρας ανήκει στον Πλάτωνα και αφορά στον τόπο πραγμάτωσης θα λέγαμε των Ιδεών.»
Στο πρόγραμμα συναντιούνται καλλιτέχνες με διαφορετικές αφετηρίες και κατευθύνσεις. Ποια ήταν τα κριτήρια για την επιλογή τους;
Γ.Μ.: «Το πρόγραμμα είναι διεθνές και στοχεύει στην παρουσία καλλιτεχνών της επιτέλεσης και όχι μόνο οι οποίοι είναι πρώτης γραμμής. Δηλαδή η έρευνα τους σχετίζεται με την ανάπτυξη της επιτελεστικής τέχνης αλλά θέτει και ερωτήματα που προκύπτουν στην συγχρονία.»
Πώς διαμορφώνετε την ισορροπία ανάμεσα στις ζωντανές και τις ψηφιακές performance στο πλαίσιο του φετινού Forum;
Γ.Μ.: «Το κομμάτι της ψηφιακότητας εντάχθηκε στην εποχή του εγκλεισμού λόγω covid. Υπήρχε ως ιδέα αλλά επισπεύστηκε διότι με την Βίκυ αποφασίσαμε να διεξάγουμε το Φόρουμ διαδικτυακά. Από εκεί προέκυψε το viewing room που κάθε χρόνο οι συμμετοχές μας αυξάνονται και κοινωνεί το φόρουμ στην διεθνή κοινότητα με μεγάλη επιτυχία. Τόσο οι ζωντανές όσο και οι ψηφιακές επιτελέσεις αλλά και τα video art δημιουργούν μια ικανή διαλεκτική.»
Ο δημόσιος χώρος της Δράμας λειτουργεί ως «σκηνικό» για τις δράσεις. Τι ρόλο παίζει ο τόπος στον σχεδιασμό των performance;
Γ.Μ.: «Η δημόσια επιτέλεση αφορούσε από την αρχή το forum. Διότι είναι ένας μοναδικός τρόπος σύνδεσης του forum με την τοπική κοινωνία. Τόσο εντός του υπέροχου πάρκου με τις αναβλύζουσες λίμνες όσο και σε όλον τον αστικό ιστό.»
Φέτος δόθηκε ιδιαίτερο βάρος στα open call. Πώς αξιολογείτε την καλλιτεχνική ποιότητα των προτάσεων που λάβατε και τι καινούργιο έφεραν στη διοργάνωση;
Γ.Μ.: «Διότι θέλαμε να ενισχύσουμε την παρουσία και νέων performer καθώς και να ενισχύσουμε την συνεργασία μας με τα πανεπιστημιακά ιδρύματα. Ήδη η ενεργή σχέση μας με το Ινστιτούτο Γκροτόφσκι αλλά και με μεταπτυχιακά προγράμματα του ΕΚΠΑ έδωσαν ώθηση για να υπάρξουν πολλές ενδιαφέρουσες αιτήσεις από νέο κόσμο.»
Ως καλλιτεχνικός διευθυντής, ποιες προκλήσεις αντιμετωπίζετε σε μια διοργάνωση όπως το IFPA και πώς τις μετατρέπετε σε δημιουργικές ευκαιρίες;
Γ.Μ.: «Με το να είμαστε συνεπής ως προς τις προθέσεις μας και το έργο μας, θέλουμε να ρίξουμε ακόμη περισσότερο το βλέμμα μας στα Βαλκάνια όπου έχει καταπληκτικούς καλλιτέχνες. Η Δράμα, αποτελεί μια ιδιαίτερη πύλη για την Βαλκανική ενδοχώρα ενώ το πολυετές διεθνές φεστιβάλ μικρού μήκους αποτελεί μια ισχυρή παράδοση του τόπου. Στην ίδια γραμμή κινούμαστε και εμείς άσχετα αν αποτελούμε μια ανεξάρτητη διοργάνωση.»
Τι θα θέλατε να κρατήσει το κοινό και οι συμμετέχοντες από την εμπειρία του 7ου IFPA;
Γ.Μ.: «Να κρατήσουν τις στιγμές και το βίωμα ως την αναγκαία ανθρώπινη κατάσταση κυρίως σήμερα που η επιστημονικο-τεχνική επικυριαρχία εξασθενεί την παρουσία των ζωντανών σωμάτων στον ζωντανό χώρο.»
