Στις 24 Οκτωβρίου 1963, ο Γιώργος Σεφέρης έγινε ο πρώτος Έλληνας που τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας, μια διάκριση που ανύψωσε την Ελλάδα στον διεθνή πνευματικό χάρτη.
Ο ποιητής της «Γενιάς του ’30», με το έργο του που αντλεί έμπνευση από την ελληνική παράδοση και τον σύγχρονο κόσμο, τιμήθηκε «για το υπέροχο λυρικό ύφος του, εμπνευσμένο από το βαθύ αίσθημα για το ελληνικό πολιτιστικό ιδεώδες», όπως ανέφερε η Σουηδική Ακαδημία.
Ο Σεφέρης, ήδη καταξιωμένος διεθνώς, είχε προταθεί για το βραβείο Νόμπελ το 1961 από τον σημαντικό Άγγλο ποιητή Τ.Σ. Έλιοτ, με μια δεύτερη πρόταση να ακολουθεί το 1962.
Η αναγνώρισή του από τον Έλιοτ αλλά και από άλλους διεθνείς λογοτεχνικούς κύκλους είχε ήδη ανοίξει τον δρόμο για τη βράβευση, η οποία επισφραγίστηκε επίσημα τον Οκτώβριο του 1963.
Ο Τύπος υποβάθμισε την είδηση
Παρά τη διεθνή αναγνώριση και τον θαυμασμό που εξέφρασε ο ξένος Τύπος για την απόφαση της Σουηδικής Ακαδημίας, η υποδοχή στην Ελλάδα ήταν σχετικά χλιαρή. Το πολιτικό κλίμα της χώρας, βεβαρημένο από την πρόσφατη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη και την παραίτηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή, αποσπούσε την προσοχή του κοινού.
Τον Νοέμβριο του ίδιου έτους είχαν προκηρυχθεί εκλογές, ενώ ο Σεφέρης, παρά το μεγαλειώδες επίτευγμά του, δεν έτυχε της θερμής υποδοχής που θα περίμενε κανείς.
Η είδηση για την βράβευση δημοσιεύεται στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων και εκτενή αφιερώματα υπάρχουν στις πολιτιστικές τους σελίδες, γρήγορα όμως το ενδιαφέρον ατονεί. Την επομένη της βράβευσης (11 Δεκεμβρίου), η σχετική είδηση είναι στις περισσότερες εφημερίδες είτε χαμένη στις εσωτερικές τους σελίδες, είτε πρωτοσέλιδο μονόστηλο, συμπιεσμένο υπό το βάρος των πολιτικών εξελίξεων.
Ομιλία που αποτέλεσε ύμνο για τον ελληνικό πολιτισμό
Η απονομή του βραβείου έγινε στις 10 Δεκεμβρίου 1963, παρουσία του βασιλιά της Σουηδίας Γουσταύου ΣΤ’ Αδόλφου. Στην τελετή, ο Σεφέρης εκφώνησε μια ομιλία που αποτέλεσε ύμνο για τον ελληνικό πολιτισμό και τη διαχρονική δύναμη της ελληνικής γλώσσας. Αναφέρθηκε στην αδιάσπαστη συνέχεια της ελληνικής παράδοσης και στον ρόλο της ποίησης στον σύγχρονο κόσμο, τονίζοντας τη σημασία της ως μέσο κατανόησης και επικοινωνίας ανάμεσα στους ανθρώπους.
Ποιητής με διεθνή αναγνώριση
Το ενδιαφέρον για τον Γιώργο Σεφέρη και το έργο του στους διεθνείς λογοτεχνικούς κύκλους είχε ξεκινήσει αρκετά χρόνια πριν από τη βράβευσή του. Από το 1955, το όνομά του άρχισε να συζητείται ως πιθανός υποψήφιος για το Νόμπελ, με την επίσημη πρόταση του Τ.Σ. Έλιοτ το 1961 να επισφραγίζει το διεθνές του κύρος. Ο Σεφέρης υπήρξε ποιητής με διεθνή αναγνώριση, και το Νόμπελ ήρθε ως φυσική συνέπεια της καταξίωσής του.
Ο Γιώργος Σεφέρης, με έργα όπως η «Στροφή», το «Μυθιστόρημα», και το «Ημερολόγιο Καταστρώματος», κατάφερε να συνδυάσει το λυρισμό και τον στοχασμό με τον ελληνικό πολιτισμό, προσφέροντας μια παγκόσμια διάσταση στη σύγχρονη ελληνική ποίηση. Η βράβευσή του παραμένει, μέχρι σήμερα, ένα κορυφαίο γεγονός για την πνευματική ιστορία της χώρας.
Επιμέλεια: Γιώργος Κουλουβάρης
[email protected]
