Ο Λιθουανός κινηματογραφιστής και ποιητής Γιόνας Μέκας (Jonas Mekas), ο οποίος θεωρείται ευρέως ως μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες στην ιστορία του πειραματικού κινηματογράφου, πέθανε σήμερα σε ηλικία 96 ετών.
Τα αίτια του θανάτου του δεν έχουν γίνει ακόμα γνωστά, ωστόσο σύμφωνα με την ανακοίνωση, στο Instagram, του Anthology Film Archives: «Ο Γιόνας έφυγε ήσυχα και ειρηνικά, νωρίς σήμερα το πρωί. Βρισκόταν σπίτι με την οικογένειά του».
Γεννημένος το 1922 στη Λιθουανία, από όπου έφυγε το 1944 εξαιτίας του πολέμου, ο Μέκας δούλεψε ακούραστα, για πάνω από 70 χρόνια ως σκηνοθέτης, φωτογράφος μοντέρ, ποιητής, ηθοποιός και συγγραφέας, αφήνοντας πίσω του ένα αδιάκοπα ανήσυχο έργο που του χάρισε το παρατσούκλι «ο νονός του αμερικανικού avant-garde σινεμά».
Μετά τη αναχώρησή του από τη Λιθουανία, σε ηλικία 22 ετών, θα βρισκόταν αιχμάλωτος, μαζί με τον αδελφό του, Αντόλφας Μέκας, σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στη Γερμανία, απ’ όπου δραπέτευσε για να διαφύγει στη Δανία.
Το 1949, μετανάστευσε στη Νέα Υόρκη, όπου ένα από τα πρώτα πράγματα που έκανε ήταν να δανειστεί χρήματα για να αγοράσει την πρώτη του κινηματογραφική κάμερα 16 χιλιοστών, με την οποία ξεκίνησε να καταγράφει σύντομα στιγμιότυπα από τη ζωή του -κάτι που συνέχιζε να κάνει για τις επόμενες επτά δεκαετίες. Δεν άργησε να γίνει ένα από τα πιο ενεργά μέλη του αμερικανικής avant-garde, σημαδεύοντας την underground κινηματογραφική σκηνή της Νέας Υόρκης.
Το 1954 ίδρυσε μαζί με τον αδελφό του το περιοδικό Film Culture, τη δική του απάντηση στα γαλλικά Cahiers du Cinéma, που σύντομα καθιερώθηκε ως μια από τις πιο σημαντικές κινηματογραφικές εκδόσεις στις ΗΠΑ.
Συνεργάστηκε με καλλιτέχνες όπως οι Άντι Γουόρχολ -τον οποίο βοήθησε να γυρίσει το «Empire»- , Άλεν Γκίνσμπεργκ, Γιόκο Ονο, Τζον Λένον και Σαλβαδόρ Νταλί.
Έχει γράψει πολλά βιβλία ποίησης ενώ το πλούσιο κινηματογραφικό έργο του περιλαμβάνει τα φιλμ «The Brig» (1963), «Scenes from the Life of George Maciunas» (1992) και «As I Was Moving Ahead I Saw Brief Glimpses of Beauty» (2000).
