«Μισό αιώνα μετά την αφαίρεσή του από την Ιερά Μονή Διονυσίου του Αγίου Όρους, ένα ακόμη ανεκτίμητης αξίας, εξαιρετικής ομορφιάς και τεχνικής, βυζαντινό χειρόγραφο βρίσκεται καθοδόν προς την πατρίδα του», όπως σημειώνεται σε σχετική ανακοίνωση.
Γνωστό ως «Μηνολόγιον Σεπτεμβρίου» και αποδιδόμενο στον Συμεών Μεταφραστή, το βυζαντινό χειρόγραφο, που χρονολογείται περί το 1050, αποτελείται από 266 φύλλα περγαμηνής, όπου εξιστορούνται οι βίοι των Αγίων που εορτάζονται κατά τον μήνα Σεπτέμβριο και φέρει διάκοσμο με στιλβωμένο χρυσό.
Μετά από πολύμηνες προσπάθειες και συνεργασία της ελληνικής πρεσβείας στην Ουάσιγκτον και του υπουργείου Πολιτισμού με τις αμερικανικές Αρχές για την ταυτοποίησή του, η διοίκηση του Πανεπιστημίου Duke, «με μία χειρονομία που επιδεικνύει σεβασμό στην προστασία των αντικειμένων πολιτιστικής κληρονομιάς», τονίζεται χαρακτηριστικά, «αλλά και ένα υψηλό ηθικό πρότυπο, συμφώνησε να παραδώσει το χειρόγραφο, όταν ειδοποιήθηκε ότι αναζητείται από τις ελληνικές Αρχές ως κλαπέν.
Ο πρέσβης της Ελλάδας στις ΗΠΑ, Χρίστος Παναγόπουλος, εξέφρασε τις θερμές ευχαριστίες της Ελληνικής Πολιτείας, τόσο προς το πανεπιστημιακό ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα των ΗΠΑ, όσο και στις αρμόδιες αμερικανικές Αρχές «για τον επαγγελματισμό τους και την αμέριστη συμπαράσταση που επέδειξαν στο αίτημα της Ελλάδας».
Σύμφωνα με την πρεσβεία της Ελλάδας στην Ουάσιγκτον, «ο επαναπατρισμός των θραυσμάτων της ελληνικής ιστορίας, τα οποία κατά κανόνα αποτελούν και έργα υψηλής αισθητικής, συνιστά προτεραιότητα και σταθερό προσανατολισμό για την Ελληνική Πολιτεία και τις Αρχές της στο εξωτερικό. Ο αγώνας για την επιστροφή τους στην πατρίδα μας είναι διαρκής και δυσχερής, αλλά στέφεται με επιτυχία, ιδίως, όταν υπάρχει άψογη συνεργασία των ελληνικών και αμερικανικών Αρχών, όπως στη συγκεκριμένη περίπτωση».
