Στην εποχή της οικονομικής ακμής της Καβάλας, στις αρχές του 20ού αιώνα, την πόλη κοσμούσαν 160 καπναποθήκες, στις οποίες απασχολούνταν περίπου 14.000 καπνεργάτες. Σήμερα έχουν απομείνει μόλις 50 τέτοια κτήρια – τεκμήρια της πρώιμης βιομηχανικής ιστορίας της πόλης. Ένα από αυτά, η καπναποθήκη Τόμπρου, χαρακτηρίστηκε μνημείο από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων (ΚΣΝΜ).
Η καπναποθήκη βρίσκεται στην πλατεία Μακέδου (ή Ελευθερίας), μια περιοχή που περικλείεται από καπναποθήκες της ίδιας περιόδου, χαρακτηρισμένες ως μνημεία. Χτίστηκε το 1905 και είναι διώροφο κτήριο με ορθογώνια κάτοψη. Μαζί με τις καπναποθήκες της οδού Ελευθερίας 3 και 5 αποτελεί τμήμα του συγκροτήματος καπναποθηκών της εταιρείας εμπορίας καπνού «Schinasi Bros», που δραστηριοποιήθηκε στην Kαβάλα από τα μέσα του 19ου έως τις αρχές του 20ού αιώνα. Από το 1980 χρησιμοποιήθηκε ως συνεργείο αυτοκινήτων αλλά δέχτηκε σχετικά λίγες επεμβάσεις. Σήμερα, παρά την εγκατάλειψή του, το κτήριο διατηρείται σε καλή κατάσταση.
Το θέμα του χαρακτηρισμού της συγκεκριμένης καπναποθήκης είχε εισαχθεί για πρώτη φορά το 1987 στο ΚΣΝΜ κι αναβλήθηκε για να εξεταστεί στο επόμενο συμβούλιο. Δεν εξετάστηκε όμως ποτέ.
Σύμφωνα με το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο Καβάλας του 1980, όλη η περιοχή γύρω από την πλατεία είχε χαρακτηριστεί χώρος σχολείου. Στη συνέχεια, και έπειτα από δικαστική απόφαση, έγινε άρση της απαλλοτρίωσης. Το υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας προχώρησε στη διαδικασία τροποποίησης του ρυθμιστικού σχεδίου της πόλης στην περιοχή και πρότεινε τη ρυμοτόμηση τμήματος του κτηρίου. Στο νέο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο του δήμου Καβάλας το κτήριο αντιμετωπίζεται ως χώρος πρασίνου. Ωστόσο, με την πρόσφατη κήρυξη του κελύφους ως μνημείου από το ΚΣΝΜ, αναστέλλεται κάθε σχέδιο κατεδάφισης της καπναποθήκης.
Οι πρώτες καπναποθήκες
Από τα μέσα του 19ου αιώνα, που η πόλη της Καβάλας εξελίχθηκε στο σημαντικότερο εξαγωγικό κέντρο του καπνού στην Ελλάδα, το αστικό περιβάλλον μεταμορφώθηκε για να ικανοποιήσει τις ανάγκες του καπνεμπορίου, που για λόγους οργανωτικούς και λειτουργικούς προχώρησε στην ανέγερση καπναποθηκών, προοριζόμενων για την αποθήκευση και την επεξεργασία του καπνού.
Οι πρώτες καπναποθήκες κτίστηκαν κοντά στη θάλασσα για να διευκολύνεται η φόρτωση από το λιμάνι και σταδιακά κατέλαβαν όλο τον παραλιακό χώρο. Αργότερα κτίζονται καπναποθήκες και στο εσωτερικό της πόλης και μερικές φορές καταλαμβάνουν ολόκληρα τετράγωνα, κυριαρχώντας στον πολεοδομικό ιστό της με την ογκώδη φιγούρα τους. Καθώς στις καπναποθήκες γινόταν η ταξινόμηση, η συσκευασία σε δέματα και η αποθήκευση καπνού, οι χώροι τους έπρεπε να είναι μεγάλοι κι ενιαίοι.
Οι πέτρινοι τοίχοι τους εξασφάλιζαν δροσιά το καλοκαίρι κι αρκετή ζέστη το χειμώνα, ώστε να μην χρησιμοποιείται θέρμανση κι επηρεάζεται η ποιότητα του καπνού. Οι καπναποθήκες ήταν ισχυρές κατασκευές κι αυτό επαληθεύτηκε με το πέρασμα του χρόνου, αφού πολλές από αυτές διατηρούνται ακόμα σε πολύ καλή κατάσταση.
naftemporiki.gr
