Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
Η «Φαλακρή Τραγουδίστρια», το πιο γνωστό θεατρικό έργο του Ευγένιου Ιονέσκο που σηματοδοτεί την έναρξη του Θεάτρου του Παραλόγου και θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα έργα του παγκόσμιου δραματολογίου, ανεβαίνει στη Β΄ Σκηνή του Θεάτρου Oδού Κεφαλληνίας, σε σκηνοθεσία Μαρίας Ξανθοπουλίδου, σε συμπαραγωγή με το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Ιωαννίνων.
Το έργο γράφτηκε το 1948 μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου πολέμου και ανέβηκε στη σκηνή, για πρώτη φορά, στις 11 Μαΐου 1950, στο Théâtre des Noctambules στο Παρίσι. Όπως αποκαλύπτει ο ίδιος ο Ιονέσκο στο «Σημειώσεις και Αντι-σημειώσεις», η «Φαλακρή Τραγουδίστρια» γράφτηκε με αφορμή μια μέθοδο εκμάθησης αγγλικών για Γάλλους, η οποία τον προβλημάτισε για τη χρήση της γλώσσας εκείνη την εποχή. Από τη μέθοδο αυτή δανείζεται τα πρωταγωνιστικά του πρόσωπα, τους Σμίθ και τους Μαρτέν καθώς και κάποια επεισόδια του έργου.
Η υπόθεση διαδραματίζεται σε ένα τυπικό αγγλικό σαλόνι, ενός τυπικού αγγλικού ζευγαριού του κυρίου και της κυρίας Σμιθ, όταν ένα απόγευμα εισβάλλουν ξαφνικά στο σαλόνι τους το φιλικό ζευγάρι Μαρτέν, το οποίο μαζί με την υπηρέτρια του σπιτιού και έναν πυροσβέστη φροντίζουν για τη διατάραξη της αγγλικής φλεγματικής ηρεμίας τους.
Μέχρι το τέλος του έργου, η γλώσσα έχει αυτοματοποιηθεί, οι λέξεις έχουν απογυμνωθεί από νόημα και δε μένουν παρά μόνον ως ήχοι. Αποκαλύπτεται πως τα πρόσωπα, παρόλο που γνωρίζουν πολύ καλά τον κόσμο στον οποίο ζουν, δεν έχουν τίποτα προσωπικό να πουν ούτε να μεταφέρουν αυτό που πραγματικά πηγάζει από μέσα τους.
Για τον Ιονέσκο, τα πρόσωπα στα έργα φέρονται σα μαριονέτες, κάτι που του θύμιζε και την πραγματικότητα στην οποία έζησε -ο κόσμος τού φαινόταν σαν μία τεράστια σκηνή θεάτρου μαριονέτας, όπου αλλοπρόσαλλες πολιτικές ιδεολογίες κυριαρχούσαν και οι άνθρωποι τις δέχονταν παθητικά, αφήνοντάς τες να καθορίζουν κάθε τους κίνηση.
Στην παράσταση, την κυρία Σμιθ ερμηνεύει η ηθοποιός Φαίη Ξυλά. Μιλήσαμε μαζί της.
Λίγα λόγια σας για το έργο;
«Στη “Φαλακρή Τραγουδίστρια” του Ιονέσκο οι άνθρωποι βρίσκονται παγιδευμένοι σε έναν παράλογο ρυθμό ζωής, όπου η γλώσσα χρησιμοποιείται για να κρύψει την εσωτερική τους ανοησία. Η μοναξιά, η αποξένωση, η δυσκολία της επικοινωνίας καθώς και η πίεση που ασκείται στο άτομο από το κοινωνικό κατεστημένο θίγονται με απλό αλλά ιδιαίτερο τρόπο».
Μέσα από ποια χαρακτηριστικά του, παραμένει διαχρονικά επίκαιρο;
«Η “Φαλακρή Τραγουδίστρια” θίγει τα κακώς κείμενα της επικοινωνίας όχι μόνο της εποχής στην οποία αναφέρεται το έργο αλλά και της σημερινής. Το αλλόκοτο σύμπαν του Ιονέσκο αντικατοπτρίζει, περισσότερο από ποτέ, την παράλογη καθημερινότητα της σύγχρονης ζωής».
Μια περιγραφή του ρόλου σας;
«Ο ρόλος που παίζω είναι η κυρία Σμιθ, που ζει με τον άνδρα της, τον κύριο Σμιθ –που ερμηνεύει ο Αλέξανδρος Μυλωνάς, στο σπίτι τους, στα προάστια του Λονδίνου.
Συντηρητική, φλεγματική και εγκλωβισμένη στις παραδεδομένες αξίες, δεν έχει συνείδηση της κατάστασης. Λειτουργεί αυτοματικά σαν καλοκουρδισμένο ρολόι, μέσα σε ένα πλαίσιο επιφανειακών σχέσεων και ανιαρών συναναστροφών».
Κάποιο σχόλιό σας για τη σκηνοθετική προσέγγιση της Μαρίας Ξανθοπουλίδου;
«Η “λοξή” μάτια της Μαρίας Ξανθοπουλίδου νομίζω ότι αναδεικνύει το κείμενο επί της ουσίας και με γοητευτικό τρόπο».
Πείτε μας μια ατάκα, έναν διάλογο ή μια σκηνή από το έργο. Ό,τι σας έρθει πρώτο στον νου.
«“Στην ζωή, πρέπει να κοιτάει κανείς από το παράθυρο”».
Μια σκέψη σας για τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα;
«Θέατρο του παραλόγου!».
Ένα ταξίδι που θα θέλατε να κάνετε;
«Είναι πολλά τα ταξίδια που θα ήθελα να κάνω. Θα μου άρεσε να ταξιδεύω ασταμάτητα!».
Μια ευχή σας;
«Να είμαι υγιής».
Ταυτότητα Παράστασης:
Μετάφραση: Αλέξανδρος Μυλωνάς και Κ. Αλέξης Αλάτσης, σκηνοθεσία: Μαρία Ξανθοπουλίδου, σκηνικά-κοστούμια: Αριάδνη Βοζάνη, πρωτότυπη μουσική: Λόλεκ, κίνηση: Κατερίνα Φωτιάδη, φωτισμοί: Βαλεντίνα Ταμιωλάκη, βοηθός σκηνοθέτη: Ιουλία Σταμούλη.
Ερμηνεύουν: Αλέξανδρος Μυλωνάς, Φαίη Ξυλά, Ευγενία Αποστόλου, Σωκράτης Πατσίκας, Κωνσταντίνος Γιαννακόπουλος, Σοφιάννα Θεοφάνους. Β΄ Σκηνή του Θεάτρου Οδού Κεφαλληνίας: Κεφαλληνίας 18, Κυψέλη.
