Το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης και οι Περιφερειακές Διευθύνσεις του ΥΠΠΟΑ (Εφορείες Αρχαιοτήτων Χανίων, Ρεθύμνου και Ηρακλείου) συνδιοργανώνουν την έκθεση με τίτλο «Κρήτη. Αναδυόμενες Πόλεις: Άπτερα – Ελεύθερνα – Κνωσός. Τρεις αρχαίες πόλεις ζωντανεύουν» που θα διαρκέσει από τις 12 Δεκεμβρίου έως και τις 30 Απριλίου 2019 [Νεοφύτου Δούκα 4, Βασ. Σοφίας και Ηροδότου 1, Αθήνα].
Η έκθεση περιγράφει τη ζωή τριών πόλεων -της Απτέρας, της Ελεύθερνας και της Κνωσού από τη γέννησή τους, το πώς εξελίχθηκαν με το πέρασμα του χρόνου, την εγκατάλειψή τους καθώς και το τι ήρθε στο φως από τις νεότερες ανασκαφές και έρευνες.
Πεντακόσιες περίπου αρχαιότητες κάθε είδους από τρεις πρωτεύουσες πόλεις της «Εκατόμπολης» Κρήτης, ζωντανεύουν μέσα από νέες ανασκαφές αλλά και παλαιά ευρήματα που για πρώτη φορά βγαίνουν στο φως. Ορισμένες, μάλιστα, από τις αρχαιότητες αυτές ξεχωρίζουν μέσα από προσωποποιημένες ιστορίες που τις συνοδεύουν. Συγχρόνως, είναι η πρώτη φορά που τόσα πολλά αρχαία αντικείμενα φεύγουν από τον γενέθλιο χώρο, την Κρήτη, για μια περιοδική έκθεση.
Οι τρεις πόλεις δεν είχαν διαχρονική κατοίκηση και έτσι τα ερείπιά τους διατηρήθηκαν αμιγή. Ταυτοχρόνως, έχουν γίνει σε αυτές πολλά έργα από το υπουργείο Πολιτισμού. Τα εκθέματα είναι εντυπωσιακά, καθώς αγκαλιάζουν πολλούς τομείς, και πολλούς πολιτισμούς, ξεκινώντας από τα προϊστορικά ίχνη κατοίκησης και φτάνοντας μέχρι τους ιστορικούς χρόνους.
Στην ουσία, μέχρι την αναγέννηση και τους κατοπινούς αιώνες, οπότε πηγαίνουν στην Κρήτη οι περιηγητές. Ευρήματα από ανάκτορα, από νεκροταφεία, από δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους, αναδεικνύουν τον υψηλό πολιτισμό που άνθισε σε σημαντικά μέρη του νησιού, τις σχέσεις κάθε πολιτισμού με τον έξω κόσμο, τις συνήθειες, τις λατρείες, τα ήθη και τα έθιμά του.
Όπως αναφέρει ο διευθυντής του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, Καθηγητής Νίκος Σταμπολίδης:
«Η έκθεση αυτή ασχολείται με πόλεις που έπαψαν να ζουν και λησμονήθηκαν, εκτός ίσως από το όνομά τους που έμεινε στη μνήμη, συχνά παραφθαρμένο. Αυτές που πέθαναν και ξεχάστηκαν αλλά ανασύρθηκαν από τη λήθη μέσα από την αχλύ του μύθου και της ιστορίας, από ανθρώπους που δεν ξεχνούν, από νοσταλγούς που γύρισαν πίσω, που θυμήθηκαν, που αναζήτησαν μέσα από την αγάπη και το ενδιαφέρον τους για το παρελθόν ή για ποικίλους άλλους λόγους: τους χαρτογράφους, τους περιηγητές, τους ιστοριοδίφες, τους φυσιοδίφες. Για ανθρώπους “αναγεννησιακούς”.
Για πόλεις που αναδύθηκαν και συνεχίζουν να αναδύονται και ξαναζωντανεύουν μέσα από τα χέρια των αρχαιολόγων, των εργατών, των τεχνητών, των φοιτητών. Μέσα από όλους εκείνους που ηθικά και υλικά βοηθούν σε αυτή την ανάσυρση: της ίδιας της Πολιτείας, ιδρυμάτων, Oργανισμών, ιδιωτών… Πόλεις που “αναγεννώνται”, πόλεις που ξαναζωντανεύουν και ανασαίνουν ξανά μέσα από “κατοίκους” που δεν τις κατοικούν, αυτούς που ονομάζονται επισκέπτες…».
Η έκθεση πραγματοποιείται με τη συνεργασία του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου, του Αρχαιολογικού Μουσείου Ρεθύμνου και του Πανεπιστημίου Κρήτης-Κέντρο Μελέτης Μουσείου αρχαίας Ελεύθερνας και με τη σύμπραξη Ιδρυμάτων που δανείζουν αναγεννησιακούς χάρτες και βιβλία -όπως η Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών-Γεννάδειος Βιβλιοθήκη, το Ίδρυμα Σύλβιας Ιωάννου και το Μουσείο Μπενάκη.
