Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Σακκά
[email protected]
Παρά τη μείωση των τιμών και τη σημαντική συρρίκνωση της φαρμακευτικής δαπάνης, η αγορά φαρμακείου κατάφερε την τριετία 2013-2016 να παρουσιάσει ανοδικό μέσο ετήσιο ρυθμό πωλήσεων, ο οποίος εκτιμάται στο 2%. Αρωγός στην πορεία αυτή ήταν ο κλάδος των παραφαρμακευτικών προϊόντων, ο οποίος μέσα στην κρίση παρουσιάζει μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης της τάξης του 4,5%.
Τα παραπάνω σημειώνει η κλαδική μελέτη «Φαρμακεία», που εκπόνησε η Στόχασις Σύμβουλοι Επιχειρήσεων Α.Ε., στο πλαίσιο της σειράς μελετών αγοράς που φέρουν τη διακριτική ονομασία «Κλαδικές Στοχεύσεις». Με βάση τα στοιχεία της μελέτης, η αγορά των φαρμακείων έπειτα από μια περίοδο πτωτικής πορείας (2010-2013) εμφάνισε τάσεις σταθεροποίησης το 2014 και άνοδο τη διετία 2015-2016.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο της Στόχασις, Βασίλη Ρεγκούζα, το μέγεθος της αγοράς των φαρμακείων διαμορφώθηκε το 2016 σε 5,1 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας Μέσο Ετήσιο Ρυθμό Μεταβολής -3,5% για το σύνολο της περιόδου 2011-2016. Βέβαια ο αρνητικός ρυθμός ήταν εντονότερος μέχρι το 2013, ενώ, όπως αναφέραμε, ο αντίστοιχος ρυθμός της περιόδου 2013-2016 ήταν ανοδικός στο 2% κι έτσι και ο μέσος ρυθμός της πενταετίας ήταν μεν αρνητικός αλλά όχι όσο στα πρώτα χρόνια.
Πιο συγκεκριμένα τώρα, η κατηγορία των φαρμάκων στο φαρμακείο παρουσίασε πτώση 21,6% το 2016 σε σχέση με το 2011, γεγονός που οφείλεται τόσο στη μείωση της συνταγογράφησης όσο και στις μειωμένες τιμές, στο πλαίσιο της δημοσιονομικής προσαρμογής, ενώ παρουσίασε άνοδο η κατηγορία των παραφαρμακευτικών προϊόντων (2016/2011: 4,5%).
Σύμφωνα με τη συντάκτρια της μελέτης, Μάγδας Παπαστεφάνου, το ποσοστό συμμετοχής των παραφαρμακευτικών προϊόντων στο συνολικό μέγεθος της εξεταζόμενης αγοράς την περίοδο 2011-2016 κινήθηκε ανοδικά από το 20% στο 25%. Η μεγαλύτερη μεταβολή την πενταετία 2012-2016 παρατηρείται στην αυξημένη συμμετοχή των συμπληρωμάτων διατροφής στον κύκλο εργασιών των παραφαρμακευτικών προϊόντων (2012: 20%, 2016: 38%). Ωστόσο, τα ποσοστά αυτά μεταβάλλονται ανάλογα με την περιοχή όπου λειτουργεί το φαρμακείο, τις πρακτικές μάρκετινγκ που χρησιμοποιεί και τη συμμετοχή του σε δίκτυο.
Παράλληλα, η υπεύθυνη του τμήματος Κλαδικών Στοχεύσεων της Στόχασις, Παναγιώτα Κόκκα, αναφέρει ότι ο ανταγωνισμός μεταξύ των φαρμακείων, λόγω των καθορισμένων τιμών των φαρμάκων, εντοπίζεται κυρίως στις διαπροσωπικές σχέσεις φαρμακοποιών-καταναλωτών, καθώς ο καταναλωτής σήμερα επιδιώκει τη μοναδικότητα και την εξατομίκευση των υπηρεσιών του φαρμακείου στις ιδιαιτερότητές του, στην ποικιλία διαθέσιμων παραφαρμακευτικών προϊόντων, αλλά και στις εκπτώσεις και προσφορές από τα διαδικτυακά φαρμακεία και στην ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Όσον αφορά τον αριθμό φαρμακείων, η Ελλάδα κατέχει την 7η θέση μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. (10.386 βάσει έρευνας της Στόχασις), διαθέτοντας τη μεγαλύτερη αναλογία φαρμακείων ανά 100.000 κατοίκους το 2015. Στις περισσότερες χώρες της E.E.-28, η λιανική πώληση του φαρμάκου είναι αυστηρά ρυθμισμένη και οι περιορισμοί αφορούν κυρίως το ιδιοκτησιακό καθεστώς των φαρμακείων, τη στελέχωσή τους, τα είδη φαρμάκων που δικαιούνται να εμπορεύονται, καθώς επίσης στην τιμολόγηση των φαρμάκων και στη συνταγογράφηση.
Αν επιχειρήσουμε έναν πρόχειρο υπολογισμό, θα βλέπαμε ότι ο μέσος μικτός τζίρος ανά φαρμακείο φτάνει τα 491 χιλ. ευρώ, ήτοι ένα ιδιαίτερα υψηλότερο ποσό από εκείνο που προσδιόρισε ο κ. Θεόδωρος Αμπατζόγλου, πρώην πρόεδρο ΠΦΣ και πρώην διοικητής ΙΚΑ & ΟΑΕΔ, ως «νεκρό σημείο εργασιών φαρμακείου». Ο κ. Αμπατζόγλου, συγκεκριμένα, σε πρόσφατο φαρμακευτικό συνέδριο είχε τονίσει ότι ένα φαρμακείο είναι ζημιογόνο αν έχει τζίρο χαμηλότερο των περίπου 318 χιλ. ευρώ ετησίως.
Φαίνεται λοιπόν ότι έχουμε στη χώρα φαρμακεία πολλών ταχυτήτων. Εκείνα που όντως μπορούν να έχουν τζίρο σημαντικά υψηλότερο του νεκρού σημείου και εκείνα που οριακά συντηρούνται λόγω της περιοχής που βρίσκονται.
Έρευνα
Σύμφωνα επίσης με έρευνα που διεξήχθη για λογαριασμό της Στόχασις στους νομούς Αττικής και Θεσσαλονίκης προκύπτει ότι το 50% των Ελλήνων επισκέπτεται το πολύ 2 φορές τον μήνα το φαρμακείο για εκτέλεση συνταγών. Ειδικότερα, το 45% επισκέπτεται το φαρμακείο για εκτέλεση συνταγών κάθε 15 μέρες, το 30% μία φορά το τρίμηνο, ενώ το 23% δύο φορές τον χρόνο.
Όσον αφορά τις επισκέψεις που δεν αφορούν εκτέλεση συνταγών, οι συμμετέχοντες σημειώνουν ότι η επίσκεψη γίνεται κυρίως για την αγορά Μη Συνταγογραφούμενων Φαρμάκων. Όπως δείχνει η έρευνα, τα ΜΗΣΥΦΑ παρουσιάζουν την υψηλότερη συχνότητα αγορών («Συχνά», «Πολύ συχνά»), ποσοστό 38%, με τα καλλυντικά και τα συμπληρώματα διατροφής να ακολουθούν με ποσοστά 16,3% και 15,2% αντίστοιχα.
Όσον αφορά την αγορά παραφαρμακευτικών ειδών από το διαδίκτυο, οι συμμετέχοντες δήλωσαν σε ποσοστό 81% ότι σπάνια τα προμηθεύονται διαδικτυακά και μόλις το 1% πολύ συχνά. Τα ποσοστά αυτά βέβαια μπορούν να μεταφραστούν και ως ισχυρές δυνατότητες ανάπτυξης που μπορεί να έχουν τα ηλεκτρονικά φαρμακεία.
Ως προς την πηγή ενημέρωσης για θέματα υγείας και φαρμάκων, κυριαρχούν οι παραδοσιακές μέθοδοι πληροφόρησης, με το 87,9% του συνόλου των ερωτώμενων να απαντά ότι ενημερώνεται από τον γιατρό και το 50% του συνόλου από τον φαρμακοποιό. Σημειώνεται ότι οι ερωτώμενοι στη μεγάλη τους πλειοψηφία (84,1%) απάντησαν ότι βλέπουν τον φαρμακοποιό τους πρώτα ως επιστήμονα και μετά ως επιχειρηματία.
Πρόταση για μειώσεις τιμών σε 3.383 σκευάσματα
Διαβουλεύσεων συνέχεια μεταξύ υπουργείου Υγείας, ΣΦΕΕ και ΠΕΦ σχετικά με τους προϋπολογισμούς για τα φάρμακα και το clawback και παράλληλα επεξεργασία τιμών για την έκδοση του νέου Δελτίου Τιμών, το οποίο θα πρέπει να είναι έτοιμο μέχρι το τέλος του έτους. Ειδικότερα, σήμερα έχει προγραμματιστεί συνάντηση στο υπουργείο μεταξύ της ηγεσίας και των εκπροσώπων της φαρμακοβιομηχανίας προκειμένου να συζητηθεί το θέμα που προέκυψε με τη διάταξη που αποσύρθηκε τελικά και αφορούσε την ενοποίηση των προϋπολογισμών εξωνοσκομειακής και νοσοκομειακής δαπάνης που αποζημιώνει ο ΕΟΠΥΥ.
Παράλληλα, αργά την Παρασκευή, ο ΕΟΦ ανάρτησε τις προτεινόμενες τιμές εν όψει της ανατιμολόγησης που θα πρέπει να γίνει μέχρι το τέλος του έτους. Με βάση τις προτάσεις του ΕΟΦ, μειώνονται οι τιμές σε 3.383 σκευάσματα σε σύνολο 7.920 σκευασμάτων, με τις μεγαλύτερες μειώσεις να αφορούν γενόσημα και συγκεκριμένα οι 2.365. Σύμφωνα με τα όσα προβλέπει η Υπουργική Απόφαση της ανατιμολόγησης, η οποία ίσχυσε και το πρώτο εξάμηνο του 2017, τα off patent λαμβάνουν τιμή με βάση τον μέσο όρο των τριών φτηνότερων ευρωπαϊκών χωρών με χαμηλότερη τιμή το 1 ευρώ. Τα δε γενόσημα πρέπει να λάβουν τιμή στο 65% των off patent με ένα μαξιλάρι προστασίας το οποίο προβλέπει η μείωση του γενοσήμου να μην είναι μεγαλύτερη του 10%. Όμως το μαξιλάρι αυτό δεν ισχύει αν ένα γενόσημο λάβει τιμή που είναι μεγαλύτερη του αντίστοιχου off patent.
Σύμφωνα με τον ΕΟΦ, οι προτεινόμενες τιμές των προϊόντων διαμορφώθηκαν σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, λαμβάνοντας υπ’ όψιν:
α) συναλλαγματική ισοτιμία ημερομηνίας 01-09-2017 και δεδομένα τιμών στα κράτη – μέλη της Ε.Ε.,
β) πηγές συλλογής στοιχείων τη βάση δεδομένων EURIPID, και επίσημες ιστοσελίδες των κρατών -μελών και
γ) τα φύλλα έρευνας των Κατόχων Αδείας Κυκλοφορίας (ΚΑΚ) που υποβλήθηκαν στη διαδικτυακή εφαρμογή του ΕΟΦ
δ) κοστολόγια
ε) επιστολές συνοδευόμενες από τη σχετική τεκμηρίωση
Οι δε φαρμακευτικές καλούνται να υποβάλουν τις σχετικές παρατηρήσεις τους επί των τρεχουσών προτεινόμενων τιμών ηλεκτρονικά μέχρι και την Τρίτη 14 Νοεμβρίου 2017.
