Σε νέα φάση εισέρχεται η ανάπτυξη της ελληνικής διαστημικής βιομηχανίας με βασική στόχευση την εγχώρια παραγωγή μικροδορυφόρων, την κατασκευή μεγάλου κυβερνητικού δορυφόρου και τη λειτουργία ενός κυβερνητικού space hub, στο πλαίσιο της στρατηγικής που ενώνει το διάστημα με την καθημερινότητα.
Το «ταξίδι» της Ελλάδας στο Διάστημα, με την τοποθέτηση των δικών της «ματιών», συνεχίζεται το δεύτερο δεκαήμερο του Νοεμβρίου, οπότε έχει προγραμματιστεί η εκτόξευση των δύο πρώτων επιχειρησιακών δορυφόρων, τεχνολογίας SAR (Synthetic Aperture Radar), μέρος του Εθνικού Προγράμματος Μικροδορυφόρων (GNSSP) συνολικού ύψους 200 εκατ., με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και σε συνεργασία με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (European Space Agency – ESA).
Μάλιστα, κρίσιμα υποσυστήματα των δύο αυτών επιχειρησιακών δορυφόρων ραντάρ κατασκευάστηκαν στην Ελλάδα από την μονάδα παραγωγής που εγκατέστησε τον τελευταίο ένα χρόνο στη χώρα μας η φινλανδική ICEYE.
Έχει προηγηθεί η εκτόξευση, τον περασμένο Ιούνιο, του DUTHSat-2 του πρώτου μικροδορυφόρου, CubeSat (για εκπαιδευτικούς και πειραματικούς σκοπούς) που φέρει ελληνική υπογραφή, από τον σχεδιασμό μέχρι την κατασκευή και ο οποίος αποτελεί καρπό της συνεργασίας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης με ελληνικές επιχειρήσεις.
Όσο για την επόμενη μέρα περιλαμβάνει εκτός από τη συνέχεια του GNSSP την ανάπτυξη ενός μεγάλου κυβερνητικού δορυφόρου που θα ενισχύσει τις εθνικές δυνατότητες ασφαλών επικοινωνιών, με εφαρμογές τόσο για την άμυνα όσο και για την ασφάλεια και προστασία των πολιτών.
Κυβερνητικές κινήσεις
Όπως επισημαίνει στη «Ν» με αποκλειστικές του δηλώσεις ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Τεχνητής Νοημοσύνης, Δημήτρης Παπαστεργίου, «από το 2026, με τη λειτουργία της πρώτης ελληνικής γραμμής παραγωγής μικροδορυφόρων «made in Greece», περνάμε σε ένα νέο επίπεδο τεχνολογικής αυτοδυναμίας. Και δε σταματάμε εδώ. Ήδη σχεδιάζουμε την επόμενη φάση του Προγράμματος. Σε συνεργασία με το υπουργείο Εθνικής Άμυνας, στοχεύουμε στην αξιοποίηση πόρων από το SAFE, το νέο ευρωπαϊκό χρηματοδοτικό εργαλείο που ενισχύει τα κράτη μέλη στις κοινές επενδύσεις τους στην αμυντική βιομηχανία.
Στο πλαίσιο αυτό, εξετάζουμε την ανάπτυξη ενός μεγάλου κυβερνητικού δορυφόρου που θα ενισχύσει τις εθνικές δυνατότητες ασφαλών επικοινωνιών, με εφαρμογές τόσο στην άμυνα όσο και στην ασφάλεια και προστασία των πολιτών.
Όπως και σε κάθε φάση του Προγράμματος, η βασική μας αρχή παραμένει η ίδια: σημαντικό μέρος της τεχνολογίας και της παραγωγής θα γίνεται στην Ελλάδα. Έτσι, κάθε νέο βήμα μεταφράζεται σε επένδυση, τεχνογνωσία και περαιτέρω ενίσχυση του εγχώριου οικοσυστήματος καινοτομίας.
Το Εθνικό Πρόγραμμα Μικροδορυφόρων δεν είναι απλώς ένα τεχνολογικό έργο, είναι μια στρατηγική επιλογή που ενώνει το διάστημα με την καθημερινότητα, χτίζοντας μια πιο ισχυρή, πιο αποτελεσματική, πιο ορθολογική και πιο αυτόνομη Ελλάδα».
«Όταν μιλήσαμε για το Εθνικό Πρόγραμμα Μικροδορυφόρων, πολλοί πίστεψαν ότι πρόκειται για κάτι μακρινό, σχεδόν διαστημική φαντασία» σημειώνει επίσης ο κ. Παπαστεργίου και προσθέτει: «Σήμερα όμως αποδεικνύεται πως η Ελλάδα μπορεί και το κάνει πράξη. Μέσα σε σχεδόν έναν χρόνο, σε συνεργασία με την ESA, ολοκληρώσαμε όλες τις διαδικασίες, υπογράψαμε τις συμφωνίες, στείλαμε ήδη τον Ιούνιο έναν πρώτο πιο πειραματικό δορυφόρο και ετοιμαζόμαστε για την εκτόξευση μεγαλύτερων πιο επιχειρησιακών δορυφόρων μέσα στον Νοέμβριο, καθώς και ενός νανοδορυφόρου. Με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης, η Ελλάδα αποκτά για πρώτη φορά το δικό της «παράθυρο» στο διάστημα, ένα ολοκληρωμένο δίκτυο που θα παρέχει, κρίσιμα δεδομένα για την πολιτική προστασία, την πολεοδομία, το περιβάλλον και την ασφάλεια. Είναι το πιο χειροπιαστό βήμα προς μια χώρα που σχεδιάζει το μέλλον της με γνώση, δεδομένα και τεχνολογία.
Κομβικό ρόλο σε αυτή τη νέα εποχή θα έχει το Κυβερνητικό Space Hub, ο κόμβος όπου όλα τα δεδομένα που θα συλλέγονται από τους μικροδορυφόρους θα αποθηκεύονται, ώστε στη συνέχεια να μετατρέπονται σε χρήσιμη πληροφορία. Εκεί θα πραγματοποιείται η επεξεργασία και διάθεση δορυφορικών δεδομένων, όπως και μια σειρά από εξειδικευμένες υπηρεσίες και προϊόντα σε πέντε διαφορετικούς τομείς: της γεωργίας, των δασών, των υδάτων, της γεωεπισκόπησης και της ασφάλειας. Έτσι, δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς θα μπορούν να αναπτύσσουν σύγχρονες πολιτικές και υπηρεσίες, από τη γεωργία και τα ύδατα έως την ασφάλεια και την προστασία του περιβάλλοντος.
Προστιθέμενη αξία του Προγράμματος είναι ότι υλοποιείται από ελληνικές εταιρίες, αλλά και διεθνείς κολοσσούς που επενδύουν πλέον στη χώρα μας. Η ενεργή παρουσία τους στην Ελλάδα αποτέλεσε προϋπόθεση για τη συμμετοχή τους, γιατί στόχος μας δεν είναι απλώς να «αγοράζουμε» τεχνολογία, αλλά να τη δημιουργούμε και να την παράγουμε εδώ, στηρίζοντας την αναπτυξιακή πορεία της χώρας και δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας υψηλής εξειδίκευσης».
Διαστημική Στρατηγική
Η συνέχεια για το Εθνικό Πρόγραμμα Μικροδορυφόρων συγκαταλέγεται στις προτεραιότητες του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, το οποίο επικαιροποιεί την Εθνική Διαστημική Στρατηγική με ορίζοντα που εκτείνεται αρχικά ως το 2030 και κατόπιν ως το 2035. Προσχέδιο – σύνοψη αυτής έχει δοθεί στη διαστημική βιομηχανία για τα πρώτα σχόλια. Στη συνέχεια του ρεπορτάζ θα δούμε τη βιομηχανία να μιλάει εμφατικά για την ανάγκη συνέχισης του Προγράμματος.
Όπως, μεταξύ άλλων, τονίζεται στην εισαγωγή της της Εθνικής Διαστημικής Εισαγωγής, οι διαστημικές τεχνολογίες και εφαρμογές έχουν γίνει απαραίτητο στοιχείο στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων, προσφέροντας λύσεις σε ένα ευρύ φάσμα επιχειρησιακών αναγκών καθώς και προς την επίτευξη καίριων στόχων της πολιτείας. Η δραστηριοποίηση στο Διάστημα αποφέρει σημαντικά οικονομικά, κοινωνικά, περιβαλλοντικά και στρατηγικά οφέλη, ενώ παράλληλα προάγει τη βασική έρευνα, την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα. Σε ένα παγκόσμιο γίγνεσθαι όπου η σημασία του νευραλγικού ρόλου του Διαστήματος αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο η Ελλάδα καλείται να ισχυροποιήσει τη διεθνή της θέση, να αναπτύξει το εγχώριο οικοσύστημα, να προάγει διεθνείς συνεργασίες και να αξιοποιήσει τις προσφερόμενες λύσεις προς όφελος της οικονομίας και των πολιτών.
Οι διαστημικές τεχνολογίες, τα διαστημικά δεδομένα και οι υπηρεσίες συμβάλλουν σημαντικά στην επίτευξη των στόχων δημόσιων πολιτικών καθώς και σε επιχειρησιακές ανάγκες του κράτους και της αγοράς.
Γεγονός είναι ότι τα τελευταία χρόνια η οικονομία του διαστήματος αναπτύσσεται με ταχείς ρυθμούς, με τη συνολική αξία της να εκτιμάται στα 600 δις ευρώ το 2024. Αν συμπεριληφθούν και τα δευτερογενή οφέλη, αποτιμάται στα 1,8 τρις ευρώ ως το 2035 με ρυθμό ανάπτυξης (Compound Annual Growth Rate – CAGR) της τάξεως του 9%.
Η Ελλάδα, είναι μέλος της ESA από το 2005 και έχοντας υποστηρίξει την ανάπτυξη του Ευρωπαϊκού Διαστημικού Προγράμματος. Όπως αναφέρεται στο προσχέδιο της νέας στρατηγικής σταδιακά η συμμετοχή μας στα προγράμματα της ESA θα διπλασιαστούν.
Η ελληνική βιομηχανία
Η Ένωση Ελληνικών Βιομηχανιών Διαστημικής Τεχνολογίας και Εφαρμογών (ΕΒΙΔΙΤΕ) αριθμεί σήμερα 60 εταιρίες μέλη, με συνολικό κύκλο εργασιών που για το 2024 διαμορφώθηκε σε 500 εκατ., έναντι 425 εκατ. το 2023, 410 εκατ. το 2022, 300 εκατ. το 2021 και 230 εκατ. ευρώ το 2020.
«Το πρώτο βήμα από την πλευρά της Πολιτείας έγινε ήδη. Το πρόγραμμα των μικροδορυφόρων ανέβασε τον πήχη για την ελληνική διαστημική βιομηχανία, η οποία πλέον καλείται να αξιοποιήσει στο έπακρο αυτή την ευκαιρία: να αναλάβει την κατασκευή συστημάτων και υποσυστημάτων δορυφόρων, να κατασκευάσει γραμμές συναρμολόγησης ελέγχου και πιστοποίησης δορυφορικών συστημάτων και να ενισχύσει την τεχνογνωσία της σε ολόκληρη την αλυσίδα παραγωγής» τονίζει στη «Ν» ο Αθανάσιος Πότσης PhD, πρόεδρος της ΕΒΙΔΙΤΕ και προσθέτει:
«Σήμερα, όλα αυτά υλοποιούνται με απόλυτη επιτυχία και σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα. Ωστόσο, για να έχει πραγματική συνέχεια αυτή η προσπάθεια – τόσο σε κοινωνικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο – απαιτείται συνέχιση του προγράμματος. Η επόμενη φάση πρέπει να περιλαμβάνει ένα νέο πρόγραμμα μιας νέας γενιάς δορυφόρων, αυτή τη φορά με στόχο την πλήρη κατασκευή τους εντός της χώρας, από αισθητήρες και ηλεκτρονικά μέχρι το λογισμικό.
Μια τέτοια εξέλιξη θα προσφέρει τεχνολογική αυτάρκεια σε έναν στρατηγικά κρίσιμο τομέα για την ασφάλεια της χώρας, θα ενισχύσει τη διατήρηση του εξειδικευμένου επιστημονικού προσωπικού εντός συνόρων και θα συμβάλλει στη διεύρυνση της οικονομικής βάσης πολλών επιχειρήσεων και ερευνητικών φορέων, αποφέροντας σημαντικά οικονομικά οφέλη.
Η ελληνική διαστημική βιομηχανία είναι πλέον ώριμη τεχνολογικά, διαθέτει εμπειρία, υποδομές και εξειδικευμένο προσωπικό. Μπορεί να αποτελέσει έναν δυναμικό πυρήνα ανάπτυξης καινοτόμων προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, δημιουργώντας συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού και οικονομικής ευημερίας».
Τα οφέλη για τη χώρα και τον πολίτη από το Εθνικό Πρόγραμμα Μικροδορυφόρων:
- Πολιτική Προστασία και Αντιμετώπιση Καταστροφών: Έγκαιρη ανίχνευση πυρκαγιών και πλημμυρών, παρακολούθηση κρίσιμων υποδομών και ενημέρωση των αρχών σε πραγματικό χρόνο.
- Περιβάλλον και Κλίμα: Παρακολούθηση θερμοκρασιών θάλασσας και εδάφους, παρακολούθηση NATURA περιοχών, βιοποικιλότητας και δασών.
- Αγροτική Παραγωγή: Εφαρμογές «έξυπνης γεωργίας» με χαρτογράφηση καλλιεργειών, πρόβλεψη αποδόσεων, εκτίμηση εδαφικής υγρασίας και βελτίωση παραγωγικότητας.
- Υδάτινοι Πόροι και Θαλάσσια Οικονομία: Παρακολούθηση ρύπανσης, θαλάσσιων καυσώνων και υποστήριξη της αλιείας και των υδατοκαλλιεργειών.
- Αστικές Περιοχές: Παρακολούθηση ατμοσφαιρικής ρύπανσης, θερμικών νησίδων και μεταβολών στο αστικό περιβάλλον. Σε πρακτικό επίπεδο οι πολίτες θα δουν πιο στοχευμένες παρεμβάσεις, έγκαιρες ειδοποιήσεις, καλύτερη περιβαλλοντική και αστική διαχείριση και νέα δεδομένα ανοικτής πρόσβασης που θα μπορούν να αξιοποιούν επιχειρήσεις, ερευνητές και υπηρεσίες.
Τι περιλαμβάνει το Εθνικό Πρόγραμμα Μικροδορυφόρων
- Κατασκευή και λειτουργία 13 συνολικά μικροδορυφόρων. Την εκτόξευση των δύο δορυφόρων SAR) καθώς και τριών πειραματικών μικροδορυφόρων θα ακολουθήσουν οι εκτοξεύσεις των οπτικών και θερμικών δορυφόρων στις αρχές του 2026, έτσι ώστε η πλήρης επιχειρησιακή ικανότητα να έχει επιτευχθεί μέχρι τα τέλη του 2026.
- Υποδομές εδάφους (Ground Segment Infrastructure) που περιλαμβάνουν: Δύο σταθμούς εδάφους για επικοινωνία uplink και downlink. Το Ελληνικό Κέντρο Συναρμολόγησης, Ενσωμάτωσης και Δοκιμών (HAITF) στην ΕΑΒ στην Τανάγρα, με καθαρό χώρο 350 τ.μ. για δοκιμές μικροδορυφόρων έως 500 κιλά, εξοπλισμένο με συστήματα θερμικού κενού και δοκιμών αντοχής σε δονήσεις. Τρία τηλεσκόπια σε Χελμό, Σκίνακα και Χολομώντα, τα οποία αναβαθμίζονται σε οπτικούς σταθμούς εδάφους για οπτικές και κβαντικές επικοινωνίες. Το ελληνικό Ραντάρ Παρακολούθησης Διαστήματος (HSTR), το οποίο θα τεθεί σε επιχειρησιακή λειτουργία το 2026, για να παρακολουθεί διαστημικά θραύσματα και να υποστηρίζει το ευρωπαϊκό δίκτυο EU-SST για την ασφάλεια των δορυφόρων σε τροχιά.
- Τμήμα Εφαρμογών και Κυβερνητικός Κόμβος (Downstream Segment & Governmental Hub): Στην καρδιά της λειτουργίας του GNSSP βρίσκεται ο Κυβερνητικός Κόμβος Παρατήρησης της Γης (Governmental EO Hub). Ο κόμβος θα ενσωματώνει δεδομένα σε σχεδόν πραγματικό χρόνο από όλους τους εθνικούς δορυφόρους και θα προσφέρει στους τελικούς χρήστες έτοιμα προς ανάλυση δεδομένα (Analysis Ready Data) μέσω ενιαίας, φιλικής προς τον χρήστη πλατφόρμας. Το περιβάλλον αυτό θα υποστηρίζει πέντε εθνικές θεματικές υπηρεσίες Παρατήρησης της Γης (EO services), σχεδιασμένες για τις ανάγκες της δημόσιας διοίκησης, της έρευνας και του ιδιωτικού τομέα. Οι πέντε θεματικές υπηρεσίες αφορούν τη Γεωργία, τα Δάση, τα Ύδατα, τη Γη και την Ασφάλεια και την Προστασία.
Μικροδορυφόροι των ICEYE και Open Cosmos σε ταξίδι στο Διάστημα
Στο δικό μας «ταξίδι» για να γνωρίσουμε το Εθνικό Πρόγραμμα Μικροδορυφόρων επισκεφτήκαμε τις εγκαταστάσεις της ICEYE και της Open Cosmos. Να επισημάνουμε ότι δεν είναι οι μοναδικές εταιρίες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη του οικοσυστήματος της διαστημικής τεχνολογίας στη χώρα. Τα βήματα που έχουν γίνει σε αυτό τον τομέα από αρκετές τεχνολογικές εταιρίες την τελευταία δεκαπενταετία στηρίζουν ουσιαστικά τη δυναμική που αναπτύσσεται και δίνουν την αισιόδοξη προοπτική που περιγράφουμε.
Στις εγκαταστάσεις των δύο εταιριών συναντήσαμε τους επικεφαλής τους, δύο νέους επιστήμονες – στελέχη επιχειρήσεων, τον Βασίλη Χαλουλάκο διευθύνοντα σύμβουλο της ICEYE και την Μαρία Καλαμά γενική διευθύντρια της Open Cosmos Aegean. Πέρα από τον ενθουσιασμό τους για αυτό που κάνουν, διαθέτουν ακόμα ένα κοινό χαρακτηριστικό: Έπειτα από πολύχρονη καριέρα στο εξωτερικό επέστρεψαν στην Ελλάδα για το επόμενο βήμα τους, φέρνοντας την πολύτιμη εμπειρία που έχουν αποκομίσει.
Κρίσιμα υποσυστήματα
Η δυνατότητα της Open Cosmos να παράγει εξολοκλήρου μικροδορυφόρους τελευταίας τεχνολογίας στις ελληνικές εγκαταστάσεις της, της επιτρέπει να διεκδικεί την παραγωγή μικροδορυφόρων για λογαριασμό τρίτων χωρών σε Μέση Ανατολή, Ασία και Νοτιοανατολική Ευρώπη, ενώ στις εγκαταστάσεις της ICEYE στην Ελλάδα κατασκευάζονται ήδη κρίσιμα υποσυστήματα για όλους τους SAR μικροδορυφόρους που παράγει η εταιρία για τους πελάτες της παγκοσμίως.
Υπογράφοντας πριν ένα χρόνο με το δημόσιο, σύμβαση αξίας 33 εκατ. (το ποσό περιλαμβάνει και τα δεδομένα που δίνει ήδη η εταιρία στην Ελλάδα από άλλους δορυφόρους) η ICEYE έχει αναλάβει την κατασκευή των 2 SAR μικροδορυφόρων που πρόκειται να εκτοξευτούν τις επόμενες ημέρες. Την ίδια μέρα υπεγράφη και η σύμβαση, αξίας 20 εκατ. με την OroraTech για τους 4 νανο θερμικούς δορυφόρους που επίσης περιλαμβάνονται στο Εθνικό Πρόγραμμα Μικροδορυφόρων.
Η δραστηριότητά της ICEYE στην Ελλάδα αναπτύσσεται πέρα από τις συμβατικές της υποχρεώσεις που αφορούσαν τους δύο ελληνικούς μικροδορυφόρους SAR που ολοκλήρωσε στο πλαίσιο του Εθνικού Προγράμματος Μικροδορυφόρων και ουσιαστικά αποτελούν τους πρώτους επιχειρησιακούς δορυφόρους που αποκτά η Ελλάδα.
Σήμερα η θυγατρική της ICEYE στην Ελλάδα απασχολεί 13 επιστήμονες που παρέχουν εργασία υψηλών τεχνολογικών απαιτήσεων και η προοπτική είναι να διπλασιαστούν εντός του επομένου εξαμήνου.
Στόχος η αναβάθμιση
Ο στόχος και η προσπάθεια είναι η μονάδα παραγωγής της ICEYE στην Ελλάδα να αναβαθμιστεί ώστε να αποκτήσει τη δυνατότητα παραγωγής του συνόλου των συστημάτων ενός μικροδορυφόρου, δηλαδή να παράγει μικροδορυφόρους τόσο για τις ανάγκες της χώρας όσο και για τρίτους.
Επίσης, στόχος είναι και η δημιουργία κέντρου Έρευνας και Ανάπτυξης (R&D), καθώς η εταιρία επενδύει σημαντικά στην έρευνα για τις επόμενες διαστημικές τεχνολογίες αιχμής που θέλει να εισάγει στην αγορά.
Η ICEYE δραστηριοποιείται διεθνώς με γραφεία στη Φινλανδία, την Πολωνία, την Ισπανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Αυστραλία, την Ιαπωνία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Ελλάδα και τις ΗΠΑ. Έχει πρωτοπορήσει στη διαστημική τεχνολογία SAR (Synthetic Aperture Radar), δημιουργώντας μια μινιατούρα αυτής της τεχνολογίας, μειώνοντας σημαντικά το κόστος και τον χρόνο παραγωγής. Πρόκειται για έναν συνδυασμό ενός μικρογραφημένου, ενεργού ραντάρ φασικής διάταξης (phased array radar), τοποθετημένου σε μια ελαφριά δορυφορική πλατφόρμα, που παρέχει μοναδικές επιχειρησιακές δυνατότητες. Η ηλεκτρονικά κατευθυνόμενη δέσμη επιτρέπει «λειτουργίες σάρωσης» (Scan modes) για κάλυψη μεγάλων περιοχών.
Η εν λόγω εταιρία δίνει τη δυνατότητα σε κυβερνήσεις και οργανισμούς να αποκτήσουν έναν ή περισσότερους δορυφόρους ICEYE SAR, επιτρέποντας τους να απεικονίσουν οποιαδήποτε τοποθεσία στη Γη, ημέρα ή νύχτα, με πολύ υψηλή ανάλυση και συχνές επαναλήψεις παρατήρησης. Ο χρόνος ζωής των μικροδορυφόρων SAR της ICEYE είναι 3 με 5 χρόνια.
Ο κ. Χαλουλάκος επέστρεψε στην Αθήνα τον Οκτώβριο του 2024 έπειτα από 12 έτη στο εξωτερικό κυρίως στο Λονδίνο. Έκανε καριέρα ως investment banker στη Deutsche Bank στην οποία εξειδικεύτηκε σε συγχωνεύσεις και εξαγορές στους κλάδους της τεχνολογίας και των τηλεπικοινωνιών. Στα καθήκοντά του περιλαμβάνεται επίσης η επίβλεψη της δραστηριότητας της ICEYE στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων και της Ανατολικής Μεσογείου.
Προϋπόθεση
«Σημείο κλειδί για την περαιτέρω επέκταση μας στη χώρα αποτελεί η ανάπτυξη της εγχώριας αγοράς» υπογραμμίζει στη «Ν» ο διευθύνων σύμβουλος της ICEYE και προσθέτει: «Χρειάζεται μια ρεαλιστική στρατηγική, σχεδιασμένη για να ανταποκριθεί στις πραγματικές επιχειρησιακές ανάγκες του ελληνικού κράτους.
Είναι κρίσιμο να προχωρήσουν περισσότερες πρωτοβουλίες σε πολιτικό επίπεδο αλλά και από την πλευρά της βιομηχανίας, καθώς πρέπει να εμπεδωθεί η ανάγκη για επίσπευση των διαδικασιών αλλά και την ανάληψη μεγαλύτερου ρίσκου προκειμένου η Ελλάδα να μην μείνει πίσω στη νέα πραγματικότητα που διαμορφώνεται παγκοσμίως».
Όπως εξηγεί «τα δορυφορικά συστήματα, όπως και η ευρύτερη διαστημική βιομηχανία, απευθύνονται σε σημαντικό ποσοστό, που φτάνει ενδεχομένως και το 90%, σε κυβερνήσεις (Business to Government), προκειμένου τα κράτη να θωρακιστούν έναντι των φυσικών φαινομένων (πολιτική προστασία) και να ενισχύουν την άμυνα και την ασφάλειά τους.
Με δεδομένη την εξέλιξη της τεχνολογίας και ως απάντηση των σημερινών σύνθετων αναγκών, στη φάση που διανύουμε, αν μια χώρα δεν διαθέτει δικούς της δορυφόρους, δηλαδή τα δικά της «μάτια» στο διάστημα, είναι σαν να μην έχει π.χ. φρεγάτες ή μαχητικά αεροσκάφη. Η γεωπολιτική σημασία αυτών των συστημάτων είναι τεράστια και να επισημάνω ότι το κόστος τους είναι μερικές δεκάδες εκατομμύρια ή λίγες εκατοντάδες, δεν χρειάζεται δηλαδή να διατεθούν δισεκατομμύρια για την απόκτηση της αναγκαίας κρίσιμης μάζας».
Σύμφωνα επίσης με τον επικεφαλής της ICEYE στην Ελλάδα «είναι σημαντικό ως χώρα να αποφασίσουμε να κινηθούμε γρήγορα σε αυτή την αγορά και να δώσουμε έμφαση στο αποτέλεσμα. Να λειτουργήσουμε πέρα από τη γραφειοκρατία και να επικεντρωθούμε στο μετρήσιμο αποτέλεσμα, καθώς μόνο έτσι θα δημιουργηθεί μια πραγματική βιομηχανική βάση, την οποία η Ελλάδα τόσο χρειάζεται προκειμένου να επιτύχει αυτονομία σε τεχνολογικούς τομείς ζωτικής σημασίας, όπως είναι πλέον η παρατήρηση της Γης από το διάστημα».
Η Open Cosmos έχει αναλάβει την κατασκευή και εκτόξευση των 7 οπτικών μικροδορυφόρων, έργο αξίας 60 εκατ. ευρώ που ειδικότερα περιλαμβάνει την κατασκευή, εκτόξευση και λειτουργία:
- Δύο μικροδορυφόρων με κάμερες πολύ υψηλής ανάλυσης για χαρτογράφηση εικόνων με ευκρίνεια μικρότερη του ενός μέτρου.
- Πέντε μικροδορυφόρων εξοπλισμένων με συστήματα υψηλής ευκρίνειας πολυφασματικών και υπερφασματικών δεδομένων, απεικόνισης στο Βραχέος Κύματος Υπέρυθρο Φάσμα (SWIR), δεκτών Internet of Things (IoT) και αυτόματης αναγνώρισης (Automatic Identification Systems – AIS).
Οι επτά αυτοί δορυφόροι θα είναι διασυνδεδεμένοι μεταξύ τους και εξοπλισμένοι με ενσωματωμένες δυνατότητες Τεχνητής Νοημοσύνης, επιτρέποντας την σχεδόν σε πραγματικό χρόνο μετάδοση πληροφοριών απευθείας από το διάστημα στη Γη.
Θα ενταχθούν στο Open Constellation, το συνεργατικό σμήνος δορυφόρων της Open Cosmos, πολλαπλασιάζοντας την επιχειρησιακή τους ισχύ. Συγκεκριμένα η Ελλάδα θα ενταχθεί μαζί με την Ισπανία, την Πορτογαλία και το Ηνωμένο Βασίλειο σε ένα ομοσπονδιακό μοντέλο (federated constellation), το οποίο εφαρμόζεται για πρώτη φορά σε τόσο ευρεία κλίμακα στην Ευρώπη.
Επιπλέον, θα κατασκευαστεί και θα λειτουργήσει στην Ελλάδα δορυφορικός επίγειος σταθμός για την παροχή υπηρεσιών τηλεμετρίας, τηλεχειρισμού και μεταφοράς δεδομένων για ολόκληρο το σμήνος.
Οι δορυφόροι του σμήνους με την ανάπτυξή τους θα παρέχουν πολύτιμα δεδομένα ενισχύοντας σημαντικά τις δυνατότητες της Ελλάδας σε τομείς όπως, η πρόληψη και αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών, η παρακολούθηση θαλάσσιων και παράκτιων περιοχών και η καταπολέμηση της ρύπανσης, ο αποτελεσματικότερος πολεοδομικός σχεδιασμός και η ενίσχυση της αποδοτικότητας της γεωργίας.
Στις εγκαταστάσεις της στην Αττική που περιλαμβάνουν σύγχρονα clean rooms εμβαδού 300 τ.μ. η Open Cosmos Aegean σχεδιάζει, συναρμολογεί και δοκιμάζει τους δορυφόρους του ελληνικού σμήνους. Η συνολική επένδυση μέχρι σήμερα της Open Cosmos στην Ελλάδα είναι της τάξεως των 18 εκατ. ευρώ, ενώ απασχολεί 27 εργαζόμενους, αρκετοί εκ των οποίων έχουν επιστρέψει από το εξωτερικό.
Σημαντική παράμετρος της δραστηριότητας της Open Cosmos είναι και οι συνεργασίες που έχει αναπτύξει με τις ελληνικές εταιρίες, Nova ICT, EMTECH – Space, Libre Space Foundation, Planetek Hellas, Adamant Composites, Ηeron, Getmap, Prisma, FEAK, Si Cluster και Priority Consultants. Αφορούν εξειδικευμένες τεχνολογικές και υποστηρικτικές δραστηριότητες του προγράμματος, όπως ανάπτυξη λογισμικού, ενσωμάτωση ηλεκτρονικών υποσυστημάτων, σχεδίαση σύνθετων υλικών και υποστήριξη επικοινωνίας και διάχυσης αποτελεσμάτων.
Η κα. Καλαμά παράλληλα συντονίζει στρατηγικές πρωτοβουλίες της παγκόσμιας ανάπτυξης της εταιρίας. Διαθέτει εικοσαετή εμπειρία στον διαστημικό τομέα, έχοντας εργαστεί σε φορείς όπως το UK Space Agency όπου διαχειρίστηκε ερευνητικό ταμείο ύψους 420 εκατ. βρετανικών λιρών, στο πλαίσιο του προγράμματος ESA ARTES, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην ανάπτυξη του βρετανικού διαστημικού οικοσυστήματος και στη δημιουργία ενός δυναμικού χαρτοφυλακίου προηγμένων διαστημικών τεχνολογιών.
Η επαγγελματική της διαδρομή περιλαμβάνει επίσης θέσεις ευθύνης σε σημαντικούς ευρωπαϊκούς οργανισμούς, όπως οι Lacuna Space, Euroconsult, Eutelsat και Airbus Defence and Space. Έχει διδακτορικό τίτλο στο πεδίο των ευρυζωνικών δορυφορικών επικοινωνιών.
«Ήρθε για να μείνει»
«Η Open Cosmos ήρθε στην Ελλάδα για να μείνει» υπογραμμίζει στη «Ν» η γενική διευθύντρια της εταιρίας και συμπληρώνει: «Η τοποθέτησή μας και οι επενδύσεις μας δεν περιορίζονται στο πρόγραμμα της κατασκευής των 7 μικροδορυφόρων που έχουμε αναλάβει στο πλαίσιο του προγράμματος του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Η δυνατότητά μας να παράγουμε εξολοκλήρου μικροδορυφόρους τελευταίας τεχνολογίας στην Ελλάδα μας επιτρέπει να διεκδικούμε την παραγωγή μικροδορυφόρων για λογαριασμό τρίτων χωρών, όπως για παράδειγμα σε περιοχές της Μέσης Ανατολής της Ασίας και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Η έμφασή μας είναι στην ανάπτυξη των υποδομών, αλλά και στη μεταφορά τεχνογνωσίας. Έχει άλλωστε ιδιαίτερη σημασία το γεγονός ότι σε μεγάλο ποσοστό οι μηχανικοί μας επέστρεψαν στην Ελλάδα για να δουλέψουν στην Open Cosmos μετά από καριέρα στο εξωτερικό φέρνοντας μαζί τους πείρα και τεχνογνωσία – κάτι που ισχύει και για μένα προσωπικά. Όπως επίσης, ιδιαίτερη σημασία έχει ότι συνεργαζόμαστε με τις εταιρίες του κλάδου στην Ελλάδα για να ενισχύσουμε αυτό το αναδυόμενο οικοσύστημα που έχει τεράστια στρατηγική σημασία και αναπτυξιακές δυνατότητες για τη χώρα μας».
H Open Cosmos ιδρύθηκε το 2015 στο Ηνωμένο Βασίλειο και έχει ως αντικείμενο τον σχεδιασμό, την κατασκευή και τη λειτουργία δορυφόρων, την παροχή δορυφορικών υπηρεσιών και τη διαχείριση δεδομένων παρατήρησης Γης. Σήμερα δραστηριοποιείται μεταξύ άλλων σε Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία και Ηνωμένο Βασίλειο.
Συγκαταλέγεται ανάμεσα στους κορυφαίους ανεξάρτητους διαστημικούς φορείς στην Ευρώπη, με έσοδα αυξανόμενα κατά περίπου 100% ετησίως και κεφαλαιακή ενίσχυση 50 εκατ. δολ. (2023) από ευρωπαϊκά funds (Santander, A&G, ETF, Trill).
