Σφιχτό είναι το χρονοδιάγραμμα της χώρας μας για το επόμενο διάστημα σε σχέση με τη συμμετοχή της στο μηχανισμό SAFE.
Μετά την κατάθεση της μη δεσμευτικής ελληνικής πρότασης στις 29 Ιουλίου 2025 όπου περιελάμβανε τον ελάχιστο και μέγιστο οικονομικό στόχο (550 εκατ. ευρώ έως 1,2 δις. ευρώ), αναμένονται τα επόμενα βήματα. Να σημειωθεί πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην ενδεικτική κατάταξη τοποθέτησε την Ελλάδα στη 18η θέση από σύνολο 19 χωρών διαθέτοντας μόλις το ποσό των 787 εκατ. ευρώ, αν και το 5% του ΑΕΠ της χώρας μας πηγαίνει σε αμυντικές δαπάνες έναντι άλλων χωρών οι οποίες στη μη δεσμευτική κατάταξη των προτεινόμενων δανείων μέσω SAFE βρέθηκαν σε καλύτερη θέση.
Από δω και πέρα η Ελλάδα πρέπει στις 30 Νοεμβρίου 2025 να καταθέσει τη δεσμευτική πρόταση των προγραμμάτων της με βάση τις ανάγκες των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων (Εθνικό Επενδυτικό Πλάνο), το δεσμευτικό ποσό δανείου μέσω SAFE που διεκδικεί για την κάλυψή τους (Ακριβές Ποσό Δανείου) καθώς και τις εν δυνάμει διακρατικές συμμαχίες βάσει των προτεινόμενων προγραμμάτων που θα οδηγήσουν και σε διεταιρικές συμμαχίες οι οποίες είναι μείζονος σημασίας για την εγχώρια αμυντική βιομηχανία.
Μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2025 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αξιολογήσει και θα καταλήξει στα τελικά προγράμματα των χωρών μεταξύ των οποίων και της Ελλάδας (Αξιολόγηση Εθνικού Επενδυτικού Πλάνου).
Μέχρι τις 31 Ιανουαρίου θα έχουν κατατεθεί οι Εγκριτικές Αποφάσεις ενώπιον του Συμβουλίου της Ε.Ε. Ειδικότερα το Εθνικό Επενδυτικό Πλάνο που θα κατατεθεί στις 30 Νοεμβρίου θα αξιολογηθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και σε θετική περίπτωση θα προωθηθεί στο Συμβούλιο της Ε.Ε. για έγκριση (31 Ιανουαρίου).
Σε διαφορετική περίπτωση θα γίνει επαναδιαπραγμάτευση για την άρση των παρατηρήσεων και εξεύρεση κοινά αποδεκτής λύσης. Η καθυστέρηση από αυτή τη διαδικασία θα επιφέρει αντίστοιχη καθυστέρηση στην έγκριση από το Συμβούλιο της Ε.Ε.
Αγώνας δρόμου
Εάν όλα πάνε βάσει χρονοδιαγράμματος, χωρίς καθυστερήσεις, από τις 31 Ιανουαρίου 2026 μέχρι και τα τέλη Μαϊου 2026 αρχίζει ένας νέος αγώνας δρόμου για την Ελλάδα και συγκεκριμένα για το Υπουργείο Οικονομικών και το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας προκειμένου να γίνουν οι Επιχειρησιακές Διευθετήσεις (ΜοUs) που αφορούν τις διακρατικές συμφωνίες βάσει των αμυντικών προγραμμάτων των χωρών στο SAFE αλλά και να κλειδώσουν οι δανειακές συμβάσεις.
Σε αυτό το πλαίσιο καταλυτικός είναι ο ρόλος της ΓΔΑΕΕ (Γενική Διεύθυνση Αμυντικών Εξοπλισμών και Επενδύσεων) για τις διακρατικές συμμαχίες στις διαπραγματεύσεις με τα Υπουργεία Άμυνας των υπολοίπων χωρών που συμμετέχουν στο SAFE, για τον εντοπισμό των δυνατοτήτων των αμυντικών εταιρειών της κάθε χώρας, έχοντας γνώση ως ΓΔΑΕΕ των δυνατοτήτων των ελληνικών αμυντικών εταιρειών. Το μεγάλο στοίχημα για τις ελληνικές εταιρείες του κλάδου, πέραν της εν δυνάμει συμμετοχής τους σε αμυντικές συμπαραγωγές μέσω SAFE, είναι να καταστεί η Ελλάδα συντονίστρια χώρα (Leader) σε διακρατική κοινοπραξία σε ένα από τα προγράμματα του μηχανισμού.
Αυτό θα δώσει τη δυνατότητα στις ελληνικές αμυντικές βιομηχανίες να κερδίσουν, να διευρύνουν το πελατολόγιό τους διεθνώς, μεγιστοποιώντας παράλληλα την παραγωγική τους δυναμική, μπαίνοντας στη λίστα των παγκόσμιων κατασκευαστών αμυντικών προϊόντων, με θετικές συνέπειες και για σύνολο του ελληνικού αμυντικού οικοσυστήματος, πέραν από το μερίδιο του λέοντος που θα διεκδικούν στο πρόγραμμα που η Ελλάδα τυχόν επιλέγει ως συντονίστρια.
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Ν» η Ελλάδα φαίνεται πως έχει το προβάδισμα να ηγηθεί σε διακρατικές συμμαχίες στο πλαίσιο 2-3 προγραμμάτων του SAFE. Το τελικό αποτέλεσμα θα φανεί το Μάιο 2026. Ενδιαφέρον έχει το γεγονός πως εάν περισσέψουν κονδύλια από τον τωρινό μηχανισμό SAFE, μετά και τις τελικές αξιολογήσεις του Συμβουλίου της Ε.Ε., εκτιμάται ότι θα υπάρξει νέα πρόσκληση το Δεκέμβριο 2026.
Χρηματοδοτικός μηχανισμός
Όπως ειπώθηκε και κατά τη χθεσινή ενημερωτική ημερίδα που έγινε με πρωτοβουλία της ΓΔΑΕΕ για το SAFE, στη Λέσχη Αξιωματικών των Ενόπλων Δυνάμεων, παρουσία πλήθους εκπροσώπων της ελληνικής αμυντικής αγοράς καθώς και στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων και του ΓΕΕΘΑ, το SAFEως χρηματοδοτικός μηχανισμός εγκρίθηκε για να καλύψει πρωτίστως τις αμυντικές ανάγκες των Ενόπλων Δυνάμεων των ευρωπαϊκών χωρών, ανοίγοντας το δρόμο των διακρατικών συμμαχιών για την κάλυψη κοινών αναγκών, που θα γίνει κατά κύριο λόγο από ευρωπαϊκά αμυντικά προϊόντα τα οποία οι συνεργαζόμενες χώρες παράγουν ή υποπαράγουν δημιουργώντας έτσι διεταιρικές συνεργασίες με αυστηρό χρονικό ορίζοντα το 2030.
Το γεγονός αυτό αποτελεί ευκαιρία για τις ελληνικές εταιρείες του κλάδου, οι οποίες ωστόσο καλούνται να ενταχθούν στο Ενιαίο Μητρώο Επιχειρήσεων Αμυντικού Τομέα (ΕΜΕΑΤ) που αποτελεί μετεξέλιξη του Μητρώου Κατασκευαστών Αμυντικού Υλικού (ΜΚΑΥ) και ουσιαστικά είναι η δεξαμενή συλλογής πιστοποιημένων και έγκυρων στοιχείων για τις παραγωγικές και προϊοντικές δυνατότητες τους απαντώντας με ξεκάθαρο τρόπο στο ερώτημα «τι μπορεί να παράξει πραγματικά η ελληνική αμυντική βιομηχανία». Το γεγονός αυτό μπορεί να εξασφαλίσει τη συμμετοχή τους σε αμυντικά προγράμματα με διαφάνεια και μπορεί να ανοίξει ταυτόχρονα το δρόμο των συνεργασιών μεταξύ των ελληνικών εταιρειών του κλάδου, καθιστώντας τες ικανές για την άμεση κάλυψη των αναγκών των εγχώριων Ενόπλων Δυνάμεων και τον ανεφοδιασμό τους όταν και εφόσον χρειαστεί αλλά και τη συμπερίληψή τους σε διεθνείς «δεξαμένες» εταιρικών παραγωγικών δεδομένων, για συμμετοχή σε διεθνείς συμπαραγωγές.
Με βάση το μηχανισμό SAFE η εγχώρια συμμετοχή περιλαμβάνει κύριους κατασκευαστές /αναδόχους, υποκατασκευαστές (παραγωγή υποσυστήματων), εφοδιαστική αλυσίδα. Σύμφωνα με τις προϋποθέσεις που έχουν τεθεί πρέπει το προϊόν να είναι σε φάση παραγωγής (Μάιος 2026), να υπάρχει η δυνατότητα ολοκλήρωσης παράδοσης μέχρι το Δεκέμβριο 2030 και το προϊόν να συμπεριλαμβάνεται στο σχεδιασμό των Ενόπλων Δυνάμεων.
Ως εκτιμώμενα οφέλη από την αξιοποίηση του μηχανισμού SAFE, αποτελούν η απαλλαγή των προμηθειών από την καταβολή Φ.Π.Α., η παροχή ευελιξίας στην εκτέλεση των προμηθειών, αφενός μέσω της δυνατότητας τροποποίησης της υφιστάμενης σύμβασης ή συμφωνίας πλαίσιο και αφετέρου, επιτρέποντας την ανάθεση της σύμβασης με τη διαδικασία διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση (Άρθρο 19 Κανονισμού SAFE), ευνοϊκοί όροι δανεισμού. Επισημαίνεται ότι ένα κράτος – μέλος μπορεί να μην δανειστεί, αλλά να επωφεληθεί από τις ευρύτερες προαναφερθείσες προβλέψεις του SAFE, ήτοι για τις δημόσιες συμβάσεις και τον Φ.Π.Α.
